या प्रकरणातून स्पष्ट होते की, केवळ आर्थिकच नव्हे तर भावनिक पातळीवर देखील सायबर गुन्हेगार लोकांना फसवतात. समाजाने वृद्ध व्यक्तींशी संवाद वाढवावा, त्यांच्या गरजा समजून घ्याव्यात आणि त्यांना डिजिटल व्यवहारांत योग्य मार्गदर्शन द्यावे, हीच काळाची गरज आहे.
पुणे - पुण्यातील एका ८५ वर्षीय ज्येष्ठ नागरिकाची एका बनावट विवाह जाहिरातीच्या माध्यमातून सायबर फसवणूक करून तब्बल ११.४५ लाखांची फसवणूक करण्यात आली आहे. एकटेपणा आणि मानसिक आधाराची गरज या भावनिक कमकुवततेचा गैरफायदा घेणाऱ्या सायबर गुन्हेगारांच्या वाढत्या प्रकारांवर ही घटना प्रकाश टाकते.
लग्नाच्या इच्छेचा महागडा फटका
पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, संबंधित वृद्ध व्यक्ती दीर्घकाळ एकटे राहत होते आणि त्यांना जीवनात साथीदाराची गरज वाटत होती. स्थानिक वर्तमानपत्रात प्रसिद्ध झालेल्या एका विवाह जाहिरातीमध्ये त्यांनी रस दाखवला आणि त्या जाहिरातीत दिलेल्या मोबाईल क्रमांकावर संपर्क साधला.
Related Articles
हा संपर्क त्यांच्या आयुष्यात नव्याने आनंद आणेल, असा त्यांचा विश्वास होता, परंतु प्रत्यक्षात तो एक व्यवस्थित आखलेला सायबर गुन्हेगारांचा सापळा ठरला.
‘नोंदणी शुल्का’च्या नावाने सुरुवात, नंतर भावनिक गुंतवणूक
संपर्क झाल्यानंतर लगेचच त्यांना एका बँक खात्यात ‘नोंदणी शुल्क’ भरावा लागेल, असे सांगण्यात आले. वृद्ध व्यक्तीने विश्वास ठेवून रक्कम भरली. त्यानंतर त्यांची एका महिलेशी ओळख करून देण्यात आली, जिने त्यांना लग्नात रस असल्याचे भासवले.
त्या महिलेशी सतत संवाद सुरु झाला. या संवादांमुळे वृद्ध व्यक्ती तिच्यावर अधिकाधिक विश्वास ठेवू लागले. पुढे तिने आर्थिक अडचणींचा बहाणा करून हळूहळू पैशांची मागणी सुरू केली. वृद्ध व्यक्तीने तिच्या प्रत्येक विनंतीला सकारात्मक प्रतिसाद देत १८ एप्रिल ते १ जून या कालावधीत विविध बँक खात्यांतून एकूण ११,४५,३५० इतकी रक्कम वर्ग केली.
लग्नाची गोष्ट टाळत राहिली, अखेर पोलिसांत धाव
प्रत्येक वेळी जेव्हा वृद्ध व्यक्ती विवाहाविषयी बोलू लागले, तेव्हा ती महिला काही ना काही कारण देत विषय टाळत असे. यामुळे त्यांच्या मनात संशय निर्माण झाला आणि त्यांनी अखेर बिबवेवाडी पोलिस ठाण्यात जाऊन तक्रार दाखल केली.
फसवणुकीप्रकरणी गुन्हा दाखल, तपास सुरू
पोलिसांनी या प्रकरणी भारतीय दंड संहिता कलम ४१९(२), ४२०(४) आणि माहिती तंत्रज्ञान अधिनियमातील संबंधित कलमांखाली गुन्हा नोंदवला आहे. प्राथमिक तपासात ही एक नियोजित आर्थिक फसवणूक असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. पोलीस आता या फसवणूक प्रकरणात सामील असलेल्या आरोपींचा शोध घेत आहेत.
सामाजिक आवाहन : वृद्धांनी काळजी घ्यावी
पोलिसांनी नागरिकांना, विशेषतः वृद्ध व्यक्तींना, आवाहन केले आहे की, अनोळखी लोकांकडून आलेल्या कॉल्स, मेसेजेस किंवा विवाहाच्या जाहिरातींबाबत अतिशय सतर्क राहावे. कोणत्याही प्रकारची रक्कम पाठवण्यापूर्वी पूर्ण तपासणी आणि खात्री करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
सायबर गुन्ह्यांत वृद्धांचा वाढता समावेश, तज्ज्ञांनी चिंता व्यक्त केली
या घटनेमुळे एक गंभीर बाब समोर आली आहे की, सायबर गुन्हेगार आता वृद्धांना खासकरून लक्ष्य करत आहेत. एकटेपणा, मानसिक आधाराची गरज, किंवा सामाजिक संवादाचा अभाव, या सर्व गोष्टींचा गैरफायदा घेऊन आर्थिक लुबाडणूक केली जात आहे.
सायबर सुरक्षेच्या तज्ज्ञांनी सांगितले की, डिजिटल साक्षरतेसोबतच अशा प्रकारच्या भावनिक सापळ्यांपासून वाचण्यासाठी सामाजिक जागरूकता वाढवणे अत्यंत गरजेचे आहे.
या प्रकरणातून स्पष्ट होते की, केवळ आर्थिकच नव्हे तर भावनिक पातळीवर देखील सायबर गुन्हेगार लोकांना फसवतात. समाजाने वृद्ध व्यक्तींशी संवाद वाढवावा, त्यांच्या गरजा समजून घ्याव्यात आणि त्यांना डिजिटल व्यवहारांत योग्य मार्गदर्शन द्यावे, हीच काळाची गरज आहे.
