Pune Railway Station Name Change Controversy : पुणे रेल्वे स्थानकाचे नाव बदलण्यावरून वाद सुरू झाला आहे. भाजप खासदार मेधा कुलकर्णी यांनी पेशवे बाजीराव यांच्या नावाची तर संभाजी ब्रिगेड आणि आरपीआयने महात्मा फुले यांच्या नावाची मागणी केली आहे.

पुणे: पुणे रेल्वे स्थानकाचे नाव बदलण्याच्या प्रस्तावावरून सध्या जोरदार चर्चा सुरू झाली आहे. या नामांतरासाठी पेशवे बाजीराव पहिले आणि महात्मा ज्योतिबा फुले या दोन प्रमुख नावांवर विचार सुरू आहे. पुणे आणि सोलापूर विभागांच्या नुकत्याच पुण्यात झालेल्या रेल्वे बैठकीत हा मुद्दा उपस्थित करण्यात आला, ज्यात अनेक खासदार आणि लोकप्रतिनिधी उपस्थित होते.

भाजप खासदार मेधा कुलकर्णींची पेशव्यांच्या नावाला मागणी

भाजप खासदार मेधा कुलकर्णी यांनी पुणे स्थानकाचे नाव श्रीमंत थोरले बाजीराव पेशवे यांच्या नावावर ठेवण्याची औपचारिक मागणी केली आहे. मराठा साम्राज्यासाठी आणि पुण्याच्या ऐतिहासिक वारशासाठी बाजीरावांनी दिलेल्या योगदानाचा त्यांनी उल्लेख केला. बाजीरावांनी अटकेपासून कटकपर्यंत हिंदुवी स्वराज्य विस्तारले आणि त्यांचा लष्करी वारसा आजही NDA सारख्या आधुनिक संरक्षण अकादमींना प्रेरणा देतो, असे त्या म्हणाल्या.

बैठकीनंतर पत्रकारांशी बोलताना त्या म्हणाल्या, "रेल्वे स्थानके आणि विमानतळांना ऐतिहासिक व्यक्तींची नावे दिल्याने लोकांना भारताच्या गौरवशाली भूतकाळाशी पुन्हा जोडणी साधण्यास मदत होते. पुणे, जी सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक राजधानी म्हणून ओळखली जाते, तिला तिच्या वारशाचे प्रतिबिंब दर्शवणारे स्थानकाचे नाव मिळायलाच हवे."

संभाजी ब्रिगेड आणि आरपीआयचा महात्मा फुलेंसाठी आग्रह

मात्र, या प्रस्तावाला तीव्र विरोध होत आहे. संभाजी ब्रिगेड आणि रिपब्लिकन पार्टी ऑफ इंडिया (RPI) यांनी स्थानकाचे नाव महात्मा ज्योतिराव फुले यांच्या नावावर ठेवण्याची मागणी केली आहे. शिक्षण आणि महिला तसेच मागासलेल्या समाजाच्या हक्कांसाठी लढलेले समाजसुधारक फुले हे पुण्याच्या 'ज्ञानभूमी' या ओळखीचे अधिक प्रतिनिधित्व करतात, असा त्यांचा युक्तिवाद आहे.

आरपीआय नेते सचिन खरात यांनी बाजीरावांच्या नावावर स्थानक ठेवण्यास जोरदार विरोध दर्शवला. ते म्हणाले, "आम्ही आधुनिक पेशवाईचे उदात्तीकरण करण्याच्या कोणत्याही प्रयत्नाला विरोध करतो. शिवाजी महाराजांची समाधी शोधून काढणारे आणि त्यांच्या जयंती उत्सवाची परंपरा सुरू करणारे महात्मा फुले होते. फुलेंच्या योगदानामुळेच पुणे 'ज्ञानभूमी' म्हणून ओळखले जाते. त्यामुळे स्थानकाला त्यांचेच नाव दिले पाहिजे."

पुढील वाटचाल काय?

दोन्ही बाजू आपापल्या भूमिकेवर ठाम असल्याने, नामांतराचा हा मुद्दा आता मोठ्या सार्वजनिक आणि राजकीय चर्चेकडे वाटचाल करत असल्याचे दिसत आहे. पेशव्यांच्या वारशाचे समर्थक ऐतिहासिक लष्करी शौर्यावर भर देत आहेत, तर फुले यांचे समर्थक त्यांच्या क्रांतिकारी सामाजिक सुधारणांवर प्रकाश टाकत आहेत. रेल्वे स्थानकांच्या नामांतराचा अंतिम अधिकार केंद्र सरकारकडे असल्याने, यावर एकमत न झाल्यास येत्या काही आठवड्यांत हे प्रकरण आणखी वाढू शकते.