Maharashtra Elections : महाराष्ट्रातील २०२५ मधील महानगरपालिका, नगरपरिषद आणि नगरपंचायती निवडणुकांच्या प्रभाग रचनेची प्रक्रिया अंतिम टप्प्यात आहे. राज्य सरकारचा नगरविकास विभाग लवकरच प्रस्ताव निवडणूक आयोगाकडे सादर करेल.
मुंबई: येत्या 2025 मधील महानगरपालिका, नगरपरिषद व नगरपंचायती निवडणुकांची तयारी अंतिम टप्प्यात पोहोचली आहे. या पार्श्वभूमीवर राज्य सरकारच्या नगरविकास विभागाने प्रभाग रचनेची प्रक्रिया अधिक गतिमान केली असून, लवकरच हे प्रस्ताव राज्य निवडणूक आयोगाकडे सादर केले जाणार आहेत.
१० जून रोजी नगरविकास विभागाने मुंबईसह २९ महापालिका, नगरपरिषद व नगरपंचायतींसाठी प्रभाग रचनेचे प्रारूप तयार करण्याचे आदेश दिले होते. त्यानुसार प्रभागरचना करताना संबंधित महानगरपालिका आयुक्तांना जबाबदारी देण्यात आली होती. आता या प्रस्तावांची छाननी पूर्ण होऊन, ते थेट आयोगाच्या मान्यतेसाठी सादर करण्यात येणार आहेत.
कशी होईल प्रभाग रचना?
प्रत्येक महापालिकेने विशेषतः मुंबईसह अ, ब, क आणि ड वर्गातील प्रभाग रचनेचे प्रारूप तयार करून नगरविकास विभागाच्या अतिरिक्त मुख्य सचिव व प्रधान सचिवांना सादर करावे लागेल. त्यानंतर विभागाकडून प्रस्तावांची तपासणी केली जाईल व अंतिम मसुदा राज्य निवडणूक आयोगाकडे मान्यतेसाठी पाठवण्यात येईल.
राज्य निवडणूक आयोगाची मान्यता मिळाल्यानंतर प्रभागरचना जाहीर केली जाईल. यावर हरकती व सूचना मागवण्यात येतील. त्यानंतर अधिकृत अधिकारी सुनावणी घेतील आणि त्यानंतरचा सुधारित मसुदा पुन्हा नगरविकास विभागाला सादर केला जाईल.
ड वर्ग महापालिकांसाठी स्वतंत्र प्रक्रिया
ड वर्गातील महापालिकांसाठी मात्र स्वतंत्र प्रक्रिया ठेवण्यात आली आहे. येथे आयुक्तांनी तयार केलेला आराखडा जिल्हाधिकाऱ्यांकडे सादर करावा लागेल. जिल्हाधिकारी याचा आढावा घेऊन नगरविकास विभागाकडे मान्यतेसाठी पाठवतील. त्यानंतर विभागाकडून आयोगाला अंतिम प्रस्ताव दिला जाईल.
नगरपरिषद आणि नगरपंचायतींसाठी प्रक्रियेचे स्वरूप
या स्थानिक संस्थांमध्ये प्रभाग रचना संबंधित मुख्याधिकारी करत असून, त्यांचा मसुदा जिल्हाधिकाऱ्यांना दिला जाईल. जिल्हाधिकारी हे प्रस्ताव नगरविकास विभागाकडे सादर करतील. आयोगाची मान्यता मिळाल्यावर ही रचना प्रसिद्ध केली जाईल आणि त्यावर जनतेच्या हरकती व सूचना घेऊन अंतिम निर्णय जाहीर केला जाईल.
निवडणूकांच्या पार्श्वभूमीवर महत्त्वाची पावले
राज्यभरात स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका जवळ येत असताना, प्रभाग रचना ही सर्वात महत्त्वाची पूर्वतयारी मानली जाते. या प्रक्रियेवर निवडणूकांची पारदर्शकता आणि कार्यक्षमतेचा पाया अवलंबून आहे. त्यामुळे राज्य शासन आणि निवडणूक आयोगाकडून ही प्रक्रिया काटेकोरपणे राबवली जात आहे. निवडणूक 2025 साठीची वाटचाल अधिक ठोस होत असून, लवकरच राज्यातील सर्व प्रभाग रचना अंतिम स्वरूपात प्रसिद्ध होण्याची शक्यता आहे.


