महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी 'मधुरी' हत्तीणीबाबत PETA च्या मागण्यांना प्रत्युत्तर दिले आहे. राज्याने हत्तीणीच्या सुरक्षेची सर्व व्यवस्था केली असल्यास, तिला कुठे ठेवायचे हे ठरवण्याचा अधिकार PETA ला नाही, असे ते म्हणाले.
मुंबई : महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी शुक्रवारी 'मधुरी' उर्फ महादेवी या हत्तीणीबाबत प्राण्यांवरील क्रूरतेविरुद्ध काम करणाऱ्या संस्थेच्या (PETA) मागण्यांना उत्तर दिले. राज्याने हत्तीणीच्या सुरक्षेची सर्व व्यवस्था केली असल्यास, तिला कुठे ठेवायचे हे ठरवण्याचा अधिकार PETAला नाही, असे ते म्हणाले. कोल्हापुरातच, सध्या जामनगरमध्ये असलेल्या हत्तीणीच्या सुरक्षेसाठी राज्य सरकार सर्व आवश्यक पावले उचलत असल्याचे त्यांनी पुन्हा सांगितले.
फडणवीस काय म्हणाले?
"पण एक गोष्ट PETAने समजून घेतली पाहिजे ती म्हणजे हत्तीण सुरक्षित आहे की नाही. कोल्हापुरातच तिच्या सुरक्षेची सर्व व्यवस्था आम्ही करत असल्यास, हत्तीण कुठे ठेवायची हे ठरवण्याचा अधिकार PETAला नाही. आणि त्यांना यावर आमचे कानउघडणी करण्याचाही अधिकार नाही," असे मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी येथील पत्रकार परिषदेत सांगितले. कोल्हापुरातील एका जैन मठातून गुजरातच्या जामनगर जिल्ह्यातील वन्यजीव बचाव आणि पुनर्वसन केंद्र वनतारा येथे महादेवीला हलवण्यावरून वाद निर्माण झाला आहे.
मधुरीच्या स्थलांतराच्या मुद्द्यावरून संस्थेचे आणि राज्य सरकारच्या काही अधिकाऱ्यांमध्ये बैठक झाल्याचा दावा मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी फेटाळून लावला. "ते PETAच्या बैठकीबद्दल बोलत आहेत, पण आमच्या पातळीवर अशी कोणतीही बैठक झाल्याची मला माहिती नाही," असे ते म्हणाले. महादेवीला परत आणण्याची मागणी नादनी जैन मठ करत आहे. मात्र, पर्यावरण मंत्रालयाच्या उच्चस्तरीय समितीच्या निर्णयाला सर्वोच्च न्यायालयाने मान्यता दिल्यानंतर, कोल्हापुरातील मठातून हत्तीण जामनगर (गुजरात) येथील वंताराच्या अभयारण्यात हलवण्यात आली.
कोल्हापुरात हजारो लोकांनी महादेवीला वनतारा येथून परत आणण्याची मागणी करत शांतता मोर्चा काढला. हत्तीणीचे समुदायाशी असलेले भावनिक नाते आणि सांस्कृतिक महत्त्व लक्षात न घेता तिला नेण्यात आल्याचा आरोप निदर्शकांनी केला. ६ ऑगस्ट रोजी वनतारा अभयारण्याने महाराष्ट्रातील कोल्हापूरच्या नंदनी भागात महादेवी हत्तीणीसाठी उपग्रह पुनर्वसन केंद्र स्थापन करण्याचा निर्णय जाहीर केला.
निवेदनात काय म्हणाले?
न्यायालयाच्या आदेशानुसारच महादेवीचे स्थलांतर करण्यात आले असून, हत्तीणीच्या कल्याणाचाच विचार करण्यात आल्याचे सांगत वंताराने आपली भूमिका स्पष्ट केली. महादेवीच्या आरोग्य समस्या सोडवण्यासाठी, जलचिकित्सा आणि इतर हत्तींसोबत सामाजिकीकरण यासारख्या विशेष सुविधा देण्यात आल्या आहेत. "जैन मठ आणि कोल्हापूरच्या लोकांसाठी मधुरीचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व वंतारा मान्य करते. दशकांपासून, ती खोलवर रुजलेल्या आध्यात्मिक पद्धती आणि सामुदायिक जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. कोल्हापुरात मधुरीच्या उपस्थितीबद्दल चिंता आणि आपुलकी व्यक्त करणाऱ्या भाविकांच्या, जैन मठाच्या नेतृत्वाच्या आणि व्यापक समुदायाच्या भावना आम्ही ओळखतो आणि त्यांचा आदर करतो," असे निवेदनात म्हटले आहे.
राज्य सरकारला दिला पाठींबा
महाराष्ट्र सरकारने सर्वोच्च न्यायालयात पुनर्विचार याचिका दाखल करण्याचा निर्णय घेतला होता, आणि मधुरीला कोल्हापूरला परत आणण्यासाठी वनताराने राज्य सरकारला पाठिंबा दिला होता. "कायदेशीर वर्तनाची, जबाबदार प्राणी काळजीची आणि सामुदायिक सहकार्याची आमची बांधिलकी दर्शवत, जैन मठ आणि महाराष्ट्र सरकारने मधुरीला कोल्हापूरला परत आणण्यासाठी माननीय न्यायालयात दाखल केलेल्या कोणत्याही अर्जाला वंतारा पूर्ण पाठिंबा देईल. न्यायालयाच्या मान्यतेनुसार, तिच्या सुरक्षित आणि सन्मानाने परतण्यासाठी वंतारा पूर्ण तांत्रिक आणि पशुवैद्यकीय मदत पुरवेल," असे निवेदनात म्हटले आहे.
वनताराने काय म्हणाले?
महादेवी हत्तीणीच्या पुनर्वसन केंद्रात रात्रीचा निवारा, जलचिकित्सा तलाव आणि पशुवैद्यकीय दवाखाना यासारख्या सुविधा असतील. "शिवाय, कोल्हापूरच्या नंदनी भागात मधुरीसाठी उपग्रह पुनर्वसन केंद्र स्थापन करण्यासाठी वंतारा जैन मठ आणि राज्य सरकारसोबत जवळून काम करेल. प्रस्तावित सुविधा, उच्चस्तरीय समितीतील तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसार आणि मठाच्या सहमतीने, हत्तींच्या काळजीतील आंतरराष्ट्रीय पद्धतींचे पालन करून, स्थापित प्राणी कल्याण मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार विकसित केली जाईल," असे वंताराने म्हटले.
जैन मठाचे गुरू आणि महाराष्ट्र सरकारशी सल्लामसलत करून वंतारा प्रस्तावित सुविधेसाठी जागा निश्चित करेल. ५ ऑगस्ट रोजी, मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी या मुद्द्यावर बैठक घेतली, जिथे त्यांनी भाविकांच्या मागणीला पाठिंबा दिला. फडणवीस यांनी X वर लिहिले, "राज्य सरकार भाविकांसोबत ठाम आहे! ३४ वर्षांपासून, मधुरी उर्फ महादेवी नंदनी मठाच्या परंपरेचा आणि लोकांच्या जीवनाचा भाग आहे. तिच्या उपस्थितीला भावनिक आणि आध्यात्मिक अर्थ आहे आणि तिच्या परतण्यासाठीची तीव्र लोकभावना खोलवर समजली आहे."
२०१२ ते २०२३ दरम्यान, हत्तीण १३ वेळा महाराष्ट्रातून तेलंगणाला नेण्यात आली होती, बहुतेक वेळा योग्य वनविभाग परवानग्यांशिवाय. ८ जानेवारी २०२३ रोजी, तेलंगणा वनविभागाने हत्तीच्या महावत श्री. बी. इस्माईल यांच्यावर वन्यजीव (संरक्षण) कायदा, १९७२ च्या कलम ४८A आणि ५४ अंतर्गत वन्यजीव गुन्हा POR क्र. १२-०७/२०२२-२३ नोंदवला, कारण त्यांनी तिला बेकायदेशीरपणे सार्वजनिक मिरवणुकीत वापरले होते. नंतर २५,००० रुपये दंड भरल्यानंतर आणि गुन्हा कबूल केल्यानंतर गुन्हा मिटवण्यात आला आणि कोल्हापुरातील स्थानिक हँडलरला तिचा ताबा देण्यात आला. (ANI)
