कोटा श्रीनिवास राव हे भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वोत्कृष्ट चरित्र अभिनेत्यांपैकी एक मानले जात होते. त्यांनी आपल्या चार दशकांहून अधिक काळ चाललेल्या कारकिर्दीत सुमारे ७५० हून अधिक चित्रपटांमध्ये भूमिका साकारल्या.
हैदराबाद - ज्येष्ठ तेलुगू अभिनेते आणि माजी भाजप आमदार कोटा श्रीनिवास राव यांचे वयाच्या ८३ व्या वर्षी निधन झाले. रविवारी (१३ जुलै २०२५) सकाळी त्यांनी हैदराबादच्या फिल्मनगरमधील त्यांच्या निवासस्थानी शेवटचा श्वास घेतला. दीर्घकाळापासून असलेल्या आजारामुळे त्यांचे निधन झाल्याची माहिती त्यांच्या कुटुंबीयांनी दिली आहे.
कोटा श्रीनिवास राव हे भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वोत्कृष्ट चरित्र अभिनेत्यांपैकी एक मानले जात होते. त्यांनी आपल्या चार दशकांहून अधिक काळ चाललेल्या कारकिर्दीत सुमारे ७५० हून अधिक चित्रपटांमध्ये भूमिका साकारल्या. केवळ तेलुगूच नव्हे, तर बॉलिवूडसह इतरही भाषांमधील चित्रपटांमध्ये त्यांनी आपला ठसा उमटवला होता.
अभिनयाची सुरुवात आणि कारकिर्दीचा विस्तार
१९७८ मध्ये 'प्रणम खरीदू' या चित्रपटाद्वारे त्यांनी अभिनय क्षेत्रात पदार्पण केले. तेव्हापासूनच त्यांच्या दमदार अभिनयाने, वेगळ्या शैलीत साकारलेल्या नकारात्मक आणि विनोदी भूमिका प्रेक्षकांच्या मनात कायम घर करून गेल्या. तेलुगू चित्रपटसृष्टीतील त्यांनी साकारलेले खलनायक, चरित्र आणि विनोदी व्यक्तिरेखा हे अनेक दशकांपर्यंत चर्चेचा विषय ठरले होते.
पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित
२०१५ मध्ये भारत सरकारने त्यांना 'पद्मश्री' पुरस्कार देऊन त्यांच्या कलात्मक योगदानाचा गौरव केला. हा पुरस्कार भारतातील चौथ्या क्रमांकाचा सर्वोच्च नागरी सन्मान असून तो मिळवणाऱ्या कलाकारांमध्ये त्यांचा समावेश झाला. त्याशिवाय, त्यांनी तेलुगू चित्रपटसृष्टीतील सर्वोच्च नंदी पुरस्कार नऊ वेळा पटकावले होते. तसेच, अल्लू रामलिंगय्या पुरस्कार आणि साऊथ इंडियन इंटरनॅशनल मुव्हीज अॅवॉर्ड (SIIMA) यांसारखे सन्मानही त्यांनी प्राप्त केले.
राजकीय वाटचाल
१९९९ साली कोटा श्रीनिवास राव यांनी विजयवाडा ईस्ट मतदारसंघातून भाजपच्या तिकिटावर निवडणूक जिंकून आमदार म्हणून विधानसभा गाठली. केवळ एक कलाकार म्हणूनच नव्हे, तर एक जनतेचा नेता म्हणून त्यांनी समाजसेवेत भाग घेतला. जनतेच्या प्रश्नांवर ठाम भूमिका घेत त्यांनी एक 'चांगला नेता' म्हणूनही आपली ओळख निर्माण केली होती.
अभिव्यक्त श्रद्धांजली
आंध्र प्रदेशचे मुख्यमंत्री एन. चंद्राबाबू नायडू यांनी त्यांच्या निधनाबद्दल शोक व्यक्त केला. सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म ‘X’ वर लिहिताना त्यांनी म्हटले,"विविध प्रकारच्या भूमिकांमधून प्रेक्षकांची मने जिंकणाऱ्या प्रसिद्ध अभिनेता कोटा श्रीनिवास राव यांच्या निधनाने मी अत्यंत दु:खी आहे. त्यांनी रंगभूमी आणि चित्रपटसृष्टीत सुमारे चार दशके आपले योगदान दिले. त्यांनी साकारलेल्या भूमिकांची आठवण सदैव राहील."
चंद्राबाबू नायडूंनी त्यांच्या खलनायक आणि चरित्र भूमिकांमधून निर्माण झालेला प्रभाव अधोरेखित केला आणि त्यांच्या निधनाला "तेलुगू चित्रपटसृष्टीसाठी प्रचंड हानी" असे संबोधले. त्यांनी त्यांच्या १९९९ मधील आमदारकीच्या कार्यकाळाचाही उल्लेख करत, त्यांचे योगदान जनसेवेमध्येही मोलाचे होते, असे सांगितले.
नारा लोकेश यांची भावना
आंध्र प्रदेशचे मंत्री नारा लोकेश यांनी देखील आपले दु:ख व्यक्त करताना म्हटले,"चार दशकांच्या सृजनशील प्रवासात कोटा श्रीनिवास राव यांनी अनेकों वेगळ्या भूमिका साकारल्या. त्यांच्या अभिनयामुळे त्यांनी असंख्य व्यक्तिरेखांमध्ये प्राण फुंकले. त्यांनी इतर भाषांतील चित्रपटांमध्येही आपली छाप सोडली."
लोकेश यांनी त्यांच्या विजयवाडा ईस्ट मतदारसंघातून आमदार म्हणून निवडून आल्याची आठवण करून देत सांगितले की, त्यांनी एक आदर्श नेता म्हणून समाजात काम केले आणि त्यामुळे जनतेतही आदर मिळवला.
जीवनाचा प्रवास
कोटा श्रीनिवास राव यांचा जन्म १० जुलै १९४२ रोजी आंध्र प्रदेशातील विजयवाडा शहरालगतच्या कंकिपाडू गावात झाला. त्यांचे शिक्षण, कौटुंबिक जीवन आणि सुरुवातीचे रंगभूमीवरील दिवस हे सर्व त्यांनी अत्यंत साधेपणाने जगले. सुरुवातीला नाट्यसंस्थांमधून अभिनयाची सुरुवात झाली आणि त्यानंतर त्यांचा चित्रपटसृष्टीतील प्रवास सुरू झाला.
बहुआयामी अभिनय कौशल्य
कोटा राव यांचे अभिनयातले वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांनी साकारलेल्या प्रत्येक भूमिकेला एक वेगळे अस्तित्व दिले. त्यांच्या अभिनयात वास्तवता, सहजता आणि तीव्रता होती. ते केवळ एक खलनायक म्हणूनच ओळखले जात नव्हते, तर विनोदी, समाजसुधारक, पोलिस ऑफिसर, राजकारणी अशा अनेक प्रकारच्या व्यक्तिरेखा त्यांनी आपल्या खास शैलीत साकारल्या.
चित्रपट ‘आहा ना पेलांता’, ‘गायम’, ‘मनी मनी’, ‘शंकरदादा एमबीबीएस’ यांसारख्या अनेकों चित्रपटांमधून त्यांनी अपार लोकप्रियता मिळवली. त्यांच्या अभिनयातील ताकद अशी होती की, एखाद्या दृश्यात ते उपस्थित असले की संपूर्ण वातावरणच भारले जात असे.
चित्रपट आणि रंगभूमीवर एकच साम्राज्य
फक्त चित्रपटच नव्हे तर कोटा राव यांनी नाटक सृष्टीतही आपली छाप पाडली होती. त्यांच्या सुरुवातीच्या काळात त्यांनी अनेक सामाजिक, ऐतिहासिक नाटकांत काम केले. रंगभूमीवरील त्यांच्या अभिनयाने त्यांना खऱ्या अर्थाने एक मजबूत पाया मिळवून दिला.
त्यांच्या निधनाने केवळ चित्रपटसृष्टी नाही, तर रंगभूमी आणि राजकारण क्षेत्रही शोकसागरात बुडाले आहे. अनेक अभिनेते, दिग्दर्शक, राजकारणी, आणि प्रेक्षक सोशल मीडियावर त्यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली अर्पण करत आहेत. त्यांच्या योगदानामुळे तेलुगू चित्रपटसृष्टीला मिळालेली समृद्धी, हे त्यांच्या जीवनाचे खरे यश आहे.


