यानोमामी जनजाति: मृत परिजनांचे दहन आणि भक्षण

अजब गजब: हे जग खूप मोठे आहे आणि प्रत्येक ठिकाणचे राहणीमान आणि खाण्यापिण्याच्या पद्धती वेगवेगळ्या असतात. तुम्ही ऐकले असेल की काही लोक डुक्कर, हरीण, हत्ती, वटवाघुळे किंवा उंदीरही खातात. पण तुम्ही कधी अशा जमातीबद्दल ऐकले आहे का जी आपल्याच कुटुंबातील सदस्यांचे मृतदेह खाते? होय, अशीच आहे यानोमामी जमात, जी दक्षिण अमेरिकेतील ब्राझील आणि व्हेनेझुएलाच्या जंगलात आढळते. ही जमात पूर्णपणे आधुनिकता आणि बाहेरील जगाला विलग आहे आणि आपल्या जुन्या रीतिरिवाजांचेच पालन करते.

यानोमामींची विचित्र परंपरा

यानोमामी जमातीच्या सर्वात विचित्र परंपरांपैकी एक म्हणजे एंडोकॅनिबॅलिझम (Endocannibalism), म्हणजेच आपल्याच मृत नातेवाईकांचे मांस खाणे. जगभरात अंत्यसंस्कारासाठी दहनसंस्कार किंवा दफन करण्याची परंपरा आहे, पण यानोमामी जमात आपल्या प्रियजनांना अनोख्या पद्धतीने निरोप देते.

का खातात आपल्याच नातेवाईकांचे मांस?

यानोमामी लोकांचा असा विश्वास आहे की मृत्यूनंतर आत्म्याला शांती तभी मिळते जेव्हा शरीर पूर्णपणे नष्ट होते. ते प्रथम मृतदेह जाळतात, नंतर त्याची राख आणि हाडे वाटून ते अन्न म्हणून ग्रहण करतात.

कसा होतो हा अनोखा विधी?

• दहनसंस्कार (Cremation) – प्रथम मृत व्यक्तीच्या शरीराचे दहन केले जाते.
• राख संकलन (Ash Collection) – जळल्यानंतर उरलेली राख आणि हाडे गोळा केली जातात.
• विधी भोजन (Ritual Meal) – राख केळीच्या सूपमध्ये किंवा इतर कोणत्याही खाद्यपदार्थात मिसळून संपूर्ण समुदाय मिळून खातो.
• शोक आणि प्रार्थना – या दरम्यान जमातीतील लोक गाणी गातात, शोक करतात आणि मृत व्यक्तीच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी प्रार्थना करतात.

इतरांसाठी धक्कादायक परंपरा

जगभरात लोक आपल्या मृतांना दफन करतात किंवा जाळतात, तर यानोमामी जमातीचा हा विधी इतरांसाठी अकल्पनीय वाटतो. माणसाचे मांस खाण्याची कल्पनाच लोकांना धक्का देऊ शकते, पण या जमातीसाठी ही पूर्णपणे सामान्य आणि सन्माननीय प्रक्रिया आहे.

काय म्हणतात तज्ज्ञ?

मानववंशशास्त्रज्ञांच्या मते, ही प्रथा संस्कृती आणि श्रद्धेशी संबंधित आहे आणि तिला असभ्य म्हणणे योग्य नाही. प्रत्येक समाजाचे आपले विश्वास असतात आणि यानोमामी जमात ही आपल्या नातेवाईकांना निरोप देण्याची सर्वात पवित्र पद्धत मानते.