first underground metro: पंतप्रधान मोदींच्या हस्ते उद्घाटन झाल्यानंतर मुंबईची पहिली पूर्णपणे भूमिगत मेट्रो, अॅक्वा लाईन (लाईन 3), आता पूर्णपणे कार्यान्वित झाली आहे.
पंतप्रधान मोदी यांनी मेट्रो लाईन 3 च्या शेवटच्या टप्प्याचा उद्घाटन केल्यावर, मुंबईची पहिली पूर्णपणे भूमिगत मेट्रो म्हणजेच “अॅक्वा लाईन” पूर्णपणे कार्यान्वित झाली आहे. ही 33.5 किमी लांबीची कॉरिडॉर मेट्रो प्रवासाचा चेहरा बदलवून टाकणार आहे. रस्त्यावरील गर्दी कमी करणे, प्रवासाचा वेळ कमी करणे आणि विविध भागांना जोडणे हे या प्रकल्पाचं उद्दिष्ट आहे.
मार्ग आणि स्थानकं
- ही मेट्रो आरे / JVLR (उत्तर) पासून Colaba (दक्षिण मुंबई) पर्यंत 27 भूमिगत स्थानकांनी जोडते.
- वरळी येथील आचार्य आत्रे चौक ते कफ परेड या 10.99 किमी तुकड्याच्या उद्घाटनाने हे पूर्ण झाले आहे.
- आधीच्या टप्प्यांमध्ये बीकेसी ते आचार्य अत्रे चौक (9.7 किमी) आणि आत्रे ते BKC (12.6 किमी) हे मार्ग आधीच सुरू होते.
प्रवास वेळ, क्षमता व सेवा वेळ
- मेट्रो सेवा सकाळी 5:55 वाजता सुरू होते आणि रात्री 10:30 वाजेपर्यंत चालते.
- दर 5 मिनिटांनी मेट्रोदेखील उपलब्ध असेल.
- संपूर्ण उत्तर–दक्षिण प्रवास एक तासाखाली पूर्ण होऊ शकेल.
- ही लाईन दररोज सुमारे 13 लाख प्रवाशांना सेवा देऊ शकेल, अशी अपेक्षा आहे.
तिकीट दर
मेट्रो लाईन 3 साठी तिकीट दर हा प्रवास अंतरावर अवलंबून आहे:
- अंतर तिकीट दर 0–3 किमी ₹10
- 3–12 किमी ₹20
- 12–18 किमी ₹30
- 18–24 किमी ₹40
- 24–30 किमी ₹50
- 30–36 किमी ₹60
- जास्तीत जास्त दर ₹70
कनेक्टिविटी व इंटिग्रेशन
मेट्रो लाईन 3 इतर वाहतूक प्रणालींशी सहज जोडली गेली आहे जसे की: मेट्रो लाइन 1, 2A, 7; मुम्बई मोनोरेल; उपनगरी मेट्रो; ठाणे, नवी मुंबई आणि इतर क्षेत्रीय वाहतूक सेवा.
“मुंबई वन” नावाचं नवीन अप्लिकेशन सुरु करण्यात आले आहे, जे 11 प्रमुख वाहतुकीच्या प्रणालींना एकत्रित करते — डिजिटल तिकीट, वास्तविक वेळेची माहिती, मल्टिमोडल प्रवास नियोजन, कॅशलेस पेमेंट्स आणि सुरक्षा सूचना यात समाविष्ट आहेत.
पर्यावरणीय आणि सामाजिक परिणाम
- दरवर्षी अंदाजे 2.61 लाख टन CO₂ उत्सर्जन कमी होईल.
- दररोज सुमारे 6.65 लाख वाहन प्रवास कमी होतील.
- रोजचे 3.54 लाख लिटर इंधन वाचणार आहे.
- या प्रकल्पामुळे शहरातील गर्दी 35% इतकी कमी होईल, ज्यामुळे ध्वनी प्रदूषण आणि वायू प्रदूषणही कमी होतील.
- उपनगरी रेल्वेवरचा भार 15% कमी होईल.
अडथळे व आव्हाने
- प्रकल्पात आरे जंगल क्षेत्रातील जमीन उपलब्ध करणे हे एक मोठं वादग्रस्त विषय बनले होते.
- खर्च वाढणे, पावसाळी पूर समस्या, आणि जमीन हस्तांतरण यांसारख्या अडचणींना सामना करावा लागला.
- हा प्रकल्प जवळपास 9 वर्षांच्या कालावधीत पूर्ण झाला — सुरुवातीला तो जानेवारी 2017 मध्ये सुरू झाला.
- 2022 च्या नोव्हेंबरमध्ये भूमिगत टनेलिंग पूर्ण झाली.


