१५ ऑगस्ट हा दिवस भारताच्या स्वातंत्र्याचा उत्सव साजरा करतो, ज्यात ब्रिटीश राजवटीपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी झालेल्या त्यागाची आठवण केली जाते. हा दिवस राष्ट्रीय अभिमान, एकता आणि स्वातंत्र्यासाठी लढणाऱ्यांच्या धैर्याचे प्रतीक आहे.
१९४७ मध्ये ब्रिटीश राजवटीचा शेवट होऊन भारत स्वातंत्र्य झाला म्हणून दरवर्षी १५ ऑगस्ट रोजी स्वातंत्र्यदिन साजरा करतो. जवळजवळ २०० वर्षे भारत ब्रिटीश वसाहतीच्या अधिपत्याखाली होता. स्वातंत्र्यासाठीचा लढा त्यागानं भरलेला होता. महात्मा गांधी, जवाहरलाल नेहरू, सुभाषचंद्र बोस, सरदार पटेल, भगतसिंग आणि इतर अनेक नेत्यांनी या संघर्षात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावल्या. काहींचा अहिंसा आणि शांततापूर्ण निदर्शनांवर विश्वास होता, तर काहींनी क्रांतिकारी मार्ग स्वीकारला.
दुसऱ्या महायुद्धानंतर, आर्थिक आणि राजकीयदृष्ट्या कमकुवत झालेल्या ब्रिटनने भारताला स्वातंत्र्य देण्याचा निर्णय घेतला तेव्हा टर्निंग पॉइंट आला. जुलै १९४७ मध्ये भारतीय स्वातंत्र्य कायदा संमत झाला, त्यामुळे दोन राष्ट्रे - भारत आणि पाकिस्तान - निर्माण झाली. १४-१५ ऑगस्टच्या मध्यरात्री, भारत अखेर एक स्वतंत्र देश बनला. त्या ऐतिहासिक क्षणी, पंडित नेहरूंनी त्यांचे प्रसिद्ध "ट्रिस्ट विथ डेस्टिनी" भाषण दिले, ज्यामध्ये एका नवीन, स्वतंत्र राष्ट्राचा जन्म झाल्याची घोषणा केली.
दिवसाचे महत्त्व
स्वातंत्र्यदिन हा केवळ राष्ट्रीय सुट्टीचा दिवस नाही; तो अभिमान आणि एकतेचे प्रतीक आहे. आपल्या स्वातंत्र्यासाठी आपले प्राण अर्पण करणाऱ्यांचे धैर्य आणि दृढनिश्चय याची आठवण करून देतो. दरवर्षी, पंतप्रधान दिल्लीतील लाल किल्ल्यावर राष्ट्रध्वज फडकवतात, त्यानंतर देशाच्या कामगिरी, आव्हाने आणि ध्येयांवर भाषण देतात. संचलन, सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि देशभक्तीपर गीते हे देशभरातील उत्सवाचा भाग आहेत.
शाळा, महाविद्यालये आणि स्थानिक समुदाय या प्रसंगी ध्वजारोहण, देशभक्तीपर नाटके, निबंध स्पर्धा आणि नृत्य सादरीकरण यासारख्या कार्यक्रमांचे आयोजन करतात. हा असा दिवस आहे जेव्हा धर्म, भाषा किंवा प्रदेशाची पर्वा न करता सर्व स्तरातील लोक उत्सवात एकत्र येतात.
आज १५ ऑगस्ट का महत्त्वाचा आहे
स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतरही दशके उलटल्यानंतरही, १५ ऑगस्टला खूप महत्त्व आहे. एक राष्ट्र म्हणून आपल्या प्रवासाचा आणि लोकशाही, स्वातंत्र्य आणि समानतेच्या मूल्यांचा विचार करण्याचा हा दिवस आहे. आपण मिळवलेले स्वातंत्र्य टिकवून ठेवण्यासाठी आणि समाजात सकारात्मक योगदान देण्यासाठी जबाबदार नागरिक म्हणून आपली कर्तव्ये याची आठवण करून देतो.
