सार
२०२३ मे १९ रोजी २००० रुपयांच्या नोटा चलनातून मागे घेण्यात आल्या तेव्हा ३.५६ लाख कोटी रुपये मूल्याच्या नोटा चलनात होत्या.
दिल्ली: २००० ची नोट चलनातून बाद झाल्यापासून १७ महिने उलटून गेले तरीही ६,९७० कोटी रुपये अजूनही रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाकडे परत आलेले नाहीत. २०२३ मे १९ रोजी २००० रुपयांच्या नोटा चलनातून मागे घेण्यात आल्या तेव्हा ३.५६ लाख कोटी रुपये मूल्याच्या नोटा चलनात होत्या. २०२४ ऑक्टोबर ३१ पर्यंतच्या आकडेवारीनुसार, २००० रुपयांच्या नोटांपैकी ९८.०४ टक्के नोटा परत आल्या आहेत, असे आरबीआयने म्हटले आहे.
सध्या रिझर्व्ह बँकेच्या १९ इश्यू कार्यालयांमध्ये २००० रुपयांच्या नोटा बदलण्याची सुविधा उपलब्ध आहे. पूर्वी, देशातील सर्व बँक शाखांमध्ये २००० रुपयांच्या नोटा जमा करण्याची आणि/किंवा बदलण्याची सुविधा उपलब्ध होती. अहमदाबाद, बंगळुरू, बेळापूर, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदीगड, चेन्नई, गुवाहाटी, हैदराबाद, जयपूर, जम्मू, कानपूर, कोलकाता, लखनौ, मुंबई, नागपूर, दिल्ली, पाटणा, तिरुवनंतपुरम येथील १९ आरबीआय कार्यालयांमार्फत बँक नोटा बदलता येतील.
५०० आणि १००० रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद केल्यानंतर अर्थव्यवस्थेच्या चलनाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी २०१६ मध्ये आरबीआयने २००० रुपयांच्या नोटा चलनात आणल्या होत्या. २०१८-१९ या आर्थिक वर्षात इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्याने अपेक्षित उद्दिष्ट साध्य झाले आणि २००० रुपयांच्या नोटांची छपाई थांबवण्यात आली, असे आरबीआयने कळवले.