Nobel Peace Prize : नोबेल शांतता पुरस्कार व्हेनेझुएलाच्या राजकारणी मारिया कोरिना मचाडो यांना मिळाला आहे. अमेरिकेचे अध्यक्ष हा सन्मान मिळवण्यासाठी पूर्ण प्रयत्न करत होते, पण त्यांना निराशाच मिळाली.
Nobel Peace Prize : नोबेल शांतता पुरस्काराची घोषणा शुक्रवारी करण्यात आली. बऱ्याच काळापासून याची प्रतीक्षा होती. अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प हे मिळवण्यासाठी पूर्ण प्रयत्न करत होते. त्यांनी युद्ध थांबवल्याचा दावा केला होता. हा पुरस्कार व्हेनेझुएलाच्या राजकारणी मारिया कोरिना मचाडो यांना देण्यात आला. त्यांना हा सन्मान लोकशाही हक्कांना प्रोत्साहन देण्यासाठी मिळाला आहे.
नोबेल पुरस्कार काय आहे?
नोबेल पुरस्कार हा सर्वात प्रतिष्ठित आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार मानला जातो. याची स्थापना १९०१ मध्ये अल्फ्रेड नोबेल यांच्या इच्छेनुसार करण्यात आली होती. अल्फ्रेड नोबेल हे स्वीडनचे प्रसिद्ध वैज्ञानिक आणि उद्योगपती होते. त्यांनी आपल्या शोधातून खूप संपत्ती कमावली होती.
नोबेल पुरस्कार ६ श्रेणींमध्ये दिले जातात
१- भौतिकशास्त्र
२- रसायनशास्त्र
३- शरीरक्रिया विज्ञान किंवा वैद्यकशास्त्र
४- साहित्य
५- शांतता
६- आर्थिक विज्ञान
नोबेल शांतता पुरस्कार विजेत्याला किती पैसे मिळतात?
नोबेल शांतता पुरस्कार विजेत्याला १ नोबेल पदक, १ डिप्लोमा आणि ११ दशलक्ष स्वीडिश क्रोनर (१०,२३,६१,६९९ रुपये) मिळतात. सर्व नोबेल पदकांवर अल्फ्रेड नोबेल यांची प्रतिमा कोरलेली असते. शांतता पदकाचे डिझाइन नॉर्वेजियन शिल्पकार गुस्ताव विगलँड यांनी तयार केले आहे. यामध्ये अल्फ्रेड नोबेल यांना इतर पदकांच्या तुलनेत वेगळ्या मुद्रेत दाखवण्यात आले आहे.
नोबेल शांतता पुरस्काराचे निकष काय आहेत?
नोबेल शांतता पुरस्कारासाठी कोणतेही कठोर निकष नाहीत. अल्फ्रेड नोबेल यांच्या मृत्युपत्रानुसार, हा पुरस्कार अशा लोकांना दिला पाहिजे ज्यांनी, “राष्ट्रांमध्ये बंधुभाव वाढवण्यासाठी, स्थायी सैन्यबळ कमी करण्यासाठी किंवा काढून टाकण्यासाठी आणि शांतता परिषदांचे आयोजन व प्रोत्साहन देण्यासाठी सर्वात जास्त किंवा सर्वोत्तम काम केले आहे.”
काळानुसार, या व्याख्येची व्याप्ती विकसित झाली आहे. नोबेल पुरस्काराच्या अधिकृत वेबसाइटनुसार, दुसऱ्या महायुद्धानंतर शांतता पुरस्काराचे प्रयत्न सामान्यतः चार विषयांतर्गत येतात:
- शस्त्र नियंत्रण आणि निःशस्त्रीकरण
- शांतता चर्चा
- लोकशाही आणि मानवाधिकार
- अधिक शांततापूर्ण आणि संघटित जगाची निर्मिती


