सार
दिवाळी उत्सव भारत २०२४: भारतात दिवाळीचा सण प्रत्येक राज्यात वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. रामलीलापासून ते कालीपूजा, वासु बारस, देव दिवाळी आणि कौंरिया काठी यासारख्या अनोख्या परंपरा भारतीय सांस्कृतिक विविधतेचे दर्शन घडवतात.
ट्रॅव्हल डेस्क. देशभरात ३१ ऑक्टोबर रोजी दिवाळीचा सण धूमधामથી साजरा केला जात आहे. आजचा दिवस चांगल्याचा वाईटावर विजय आणि अंधारावर प्रकाशाचा विजय याचे प्रतीक आहे. तसेच भारत हा विविधतेचा देश आहे, जिथे वेगवेगळ्या पद्धतीने दिवाळी साजरी केली जाते. अशा परिस्थितीत आम्ही तुम्हाला त्या राज्यांबद्दल सांगणार आहोत, जिथे दिवाळीचा रंग इतर ठिकाणांपेक्षा अगदी वेगळा असतो.
१) उत्तर भारतात रामलीला
उत्तर भारतात दिवाळीचा सण १४ वर्षांच्या वनवासानंतर भगवान राम अयोध्येला परतल्याच्या आनंदाचा उत्सव म्हणून साजरा केला जातो. येथे लोक दिवे लावतात, रांगोळी काढतात. तसेच, अनेक ठिकाणी रामलीलाचे आयोजन केले जाते. जिथे बालपणापासून ते अयोध्येला परतण्यापर्यंतची कथा दाखवली जाते.
२) पश्चिम बंगालमध्ये कालीपूजा
दिवाळीत तुम्ही लक्ष्मी-गणेशाची पूजा ऐकली असेल पण पश्चिम बंगालमध्ये दिवाळीच्या दिवशी माँ कालीची पूजा केली जाते. जी वाईट शक्ती नष्ट करणारी देवी मानली जाते. तसेच, येथे मोठे पंडालही लावले जातात जिथे रात्रभर विधी चालतात.
३) महाराष्ट्रात वासु बारस- गोवर्धन पूजा
महाराष्ट्रात दिवाळी खास पद्धतीने साजरी केली जाते. येथे प्रकाशाच्या सणाचा उत्सव वासु बारसपासून सुरू होतो, ज्यामध्ये गायी आणि वासरांची पूजा केली जाते. त्यानंतर दिवाळी साजरी केली जाते. दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी गोवर्धन पूजा असते. जिथे खास मराठी मिठाई बनवल्या जातात.
४) तमिळनाडूमध्ये दिवाळी उत्सव
दक्षिण भारतात दिवाळीचा अनोखा रंग पाहायला मिळतो. जिथे तमिळनाडूमध्ये थलाई दिवाळी साजरी केली जाते. हा सण नवविवाहित जोडप्यांसाठी खास असतो. या दिवशी नवविवाहित जोडपे वधूच्या घरी जातात. येथे फटाक्यांच्या ऐवजी घराबाहेर रांगोळी काढली जाते.
५) गोव्यात दिवाळी कशी साजरी केली जाते?
याशिवाय देशातील सर्वात लहान राज्य गोव्यातही दिवाळीची छटा पाहायला मिळते. येथे नरकासुर वधाची परंपरा पाळली जाते, ज्यामध्ये भगवान श्रीकृष्णाने राक्षस नरकासुराचा वध केल्याचा उत्सव साजरा केला जातो. ही परंपरा तुम्हाला गोव्याशिवाय इतर कुठेही मिळणार नाही.
६) उत्तर प्रदेशात देव दिवाळी
सोशल मीडियावर तुम्ही देव दिवाळीचे अनेक व्हिडिओ पाहिले असतील. हा सण वारणसीमध्ये साजरा केला जातो जो दिवाळीच्या १५ दिवसांनंतर कार्तिक पौर्णिमेच्या रात्री येतो. या दिवशी प्रदेश सरकार गंगेच्या काठावर लाखो दिवे लावते. अशी मान्यता आहे की देवदिवाळीला देवता गंगेत स्नान करण्यासाठी येतात.
७) ओडिशामध्ये कौंरिया काठी
याशिवाय ओडिशामध्येही दिवाळीचा सण धूमधामથી साजरा केला जातो. दिवाळीच्या निमित्ताने येथे कौंरिया काठीची रस्म केली जाते. जिथे लक्ष्मीपूज्यानंतर घरासमोर तागाची लाकडे जाळतात. याला बडाबदुआ डाका म्हणतात, ज्यामध्ये लोक आपल्या पूर्वजांकडून आशीर्वाद मागतात. ही पूजा घरातील पूर्वजांच्या आत्मशांतीसाठी केली जाते.
८) गुजरातमध्ये दिवाळीचा वेगळा रंग
गुजरातमध्ये प्रत्येक गोष्ट वेगळ्या पद्धतीने होते. जिथे दिवाळी हिंदू कॅलेंडरनुसार वर्षाचा शेवट आणि नवीन वर्षाची सुरुवात मानली जाते. या दिवशी व्यापारी दुकानांसह व्यापाराची पूजा करतात. ज्याला चोपडा पूजन म्हणून ओळखले जाते. दिवाळीच्या दिवशी गुजरातमध्ये शारदा पूजन होते, ज्यामध्ये शिक्षण आणि धनाशी संबंधित उपकरणांची पूजा केली जाते.