भारताच्या सौर सेल आणि मॉड्यूलच्या आयातीत घट: अहवाल

Representative Image (Image source: Rubix report)

नवी दिल्ली [भारत], (एएनआय): देशांतर्गत उत्पादन क्षमता विस्तार आणि सरकारच्या सक्रिय उपायांमुळे भारताच्या सौर ऊर्जेच्या क्षेत्रात सकारात्मक बदल घडून येत आहेत. भारत सौर सेल आणि मॉड्यूल उत्पादनात आत्मनिर्भर होण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. रुबिक्सच्या अंदाजानुसार, 2024-25 च्या पहिल्या आठ महिन्यांत सौर सेलच्या आयातीत 20 टक्के आणि मॉड्यूलच्या आयातीत 57 टक्क्यांनी घट झाली आहे.

विशेष म्हणजे, चीनमधून होणारी आयात लक्षणीयरीत्या घटली आहे, जी सौर सेलसाठी 90 टक्क्यांहून 56 टक्क्यांवर आणि 2023-24 मध्ये मॉड्यूलसाठी 65 टक्क्यांवर आली आहे, असे रुबिक्सने नमूद केले आहे. टीपी सोलर (टाटा पॉवरची सौर उत्पादन शाखा), रिलायन्स इंडस्ट्रीज, वारी एनर्जीज, विक्रम सोलर, गौतम सोलर, अदानी सोलर आणि रेने या कंपन्या गीगावाट क्षमतेचे विस्तार करण्याची योजना आखत आहेत, असे रुबिक्सने म्हटले आहे.

"याव्यतिरिक्त, भारत सरकारच्या धोरणात्मक बदलांमुळे स्थानिक उत्पादनाला प्रोत्साहन मिळत आहे," असे रुबिक्सने स्पष्टपणे सांगितले. याशिवाय, उत्पादन-आधारित प्रोत्साहन (PLI) योजनेअंतर्गत मिळणाऱ्या पाठिंब्यामुळे स्थानिक उत्पादन आणखी वाढण्यास मदत होणार आहे. असे असले तरी, मर्यादित देशांतर्गत उत्पादन क्षमता आणि वेफर उत्पादन सुविधांच्या अभावामुळे भारताला सौर फोटोव्होल्टेइक सेल आणि वेफरसाठी आयातीवर अवलंबून राहावे लागेल, असे रुबिक्सने नमूद केले आहे.
देशांतर्गत उत्पादन वाढल्यामुळे, भारतीय फोटोव्होल्टेइक उत्पादक अधिकाधिक निर्यात बाजारावर लक्ष केंद्रित करत आहेत.

"भारत प्रामुख्याने सौर मॉड्यूलची निर्यात करतो. सौर सेलची निर्यात नगण्य आहे. खरं तर, 2023-24 मध्ये भारताच्या सौर मॉड्यूलची निर्यात त्याच्या सौर सेलच्या निर्यातीच्या तुलनेत (मूल्यानुसार) जवळपास 35 पट जास्त होती," असे रुबिक्सने सांगितले. भारतीय फोटोव्होल्टेइक उत्पादक अधिकाधिक निर्यात बाजारावर लक्ष केंद्रित करत आहेत. "आर्थिक वर्ष 2024 पर्यंत, सर्वात मोठ्या देशांतर्गत कंपन्यांपैकी तीन - वारी एनर्जीज, अदानी सोलर आणि विक्रम सोलर - भारताच्या बहुतेक पीव्ही निर्यातीसाठी जबाबदार होत्या, ज्यात प्रत्येक कंपनीने आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये तिच्या वार्षिक उत्पादनापैकी निम्म्याहून अधिक निर्यात केली. इतर भारतीय पीव्ही उत्पादक, जसे की ग्रीन्यू एनर्जी, रिन्यू पॉवर, नॅविटास, सोलेक्स एनर्जी आणि सात्विक एनर्जी देखील आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत विस्तार करत आहेत आणि परदेशात पुरवठा साखळी स्थापित करत आहेत," असे रुबिक्सने सांगितले.

2021 मध्ये झालेल्या COP26 मध्ये, भारताने महत्त्वाकांक्षी पंचामृत प्रतिज्ञा केली. यामध्ये 500 GW गैर-जीवाश्म वीज क्षमता गाठणे, अक्षय्य स्रोतांपासून निम्मी ऊर्जा गरज निर्माण करणे आणि 2030 पर्यंत 1 अब्ज टन उत्सर्जन कमी करणे यांचा समावेश आहे. एकंदरीत, भारताचे उद्दिष्ट सकल राष्ट्रीय उत्पादनातील (GDP) उत्सर्जन तीव्रता 45 टक्क्यांनी कमी करण्याचे आहे. अखेरीस, भारत 2070 पर्यंत निव्वळ-शून्य उत्सर्जन करण्याचे उद्दिष्ट ठेवतो. हवामान बदलासाठी हरित ऊर्जा हा केवळ भारतासाठीच नव्हे, तर जागतिक स्तरावरही महत्त्वाचा विषय बनला आहे. (एएनआय)