विवाहात रडण्याची अनोखी परंपरा

विवाह म्हणजे आनंद, उत्साह आणि आनंदाचा संगम. विवाहाला एक-दोन महिने असतानाच उत्सवाचे वातावरण असणे स्वाभाविक आहे. नातेवाईक, दूरवरचे परिचित सर्वजण घरी येऊन एकत्र जमण्याचा आनंदच वेगळा. विवाहाच्या वेळी शंभर-दोनशे परंपरा असल्या तरी सर्वच उत्साहपूर्ण आणि आनंददायक असतात. पण इथे एका परंपरेनुसार, विवाह निश्चित होताच वधू, तिची आई आणि आजी असतील तर त्या सर्वांनी रडायचे असते. तेही वेगवेगळ्या रागात रडायचे असते. तीस दिवस आधीपासूनच रडण्याचा कार्यक्रम सुरू होतो. दररोज एक तास सर्वांनी रडायचे!

अशी एक विचित्र, कुतूहलाची परंपरा चीनमधील तुजिया समाजात आहे. विवाहाला एक महिना असताना, प्रथम वधूने रडण्याचा कार्यक्रम सुरू होतो. दररोज एक तास तिने रडायचे असते. १० दिवस सतत रडल्यानंतर, तिची आई रडायला सुरुवात करते. ती पुन्हा दहा दिवस रडते. एकूण २० दिवस झाल्यावर आजीचा रडण्याचा कार्यक्रम सुरू होतो. अशा प्रकारे वधू एकूण ३० दिवस, आई २० दिवस आणि आजी शेवटचे १० दिवस रडते. ही परंपरा आनंदाची अभिव्यक्ती मानली जाते, महिलांनी दररोज वेगवेगळ्या सुरात रडायचे असते. याला "क्राइंग वेडिंग कस्टम" (रडण्याची विवाह परंपरा) असे नाव आहे.

हे ऐकल्यावर सर्वांना हसू येणे स्वाभाविक आहे. पण यामागे एक कुतूहलाचे कारणही आहे. तुजिया समाजाच्या संस्कृतीचा विशेष भाग मानल्या जाणाऱ्या या विवाहपूर्व रडण्याचे कारण म्हणजे, सामान्यतः विवाहदिनी, मुलीला सासरी पाठवताना, बहुतेक मुली आणि तिच्या आईच्या डोळ्यात पाणी येणे स्वाभाविक आहे. जन्मापासूनच आपल्यासोबत असलेली लाडकी मुलगी आता आपल्या घरी राहणार नाही, ती सासरी जाणार आहे याची वेदना कोणत्याही आईला अस्वस्थ करते. मुलीला सासरी जाण्याचा आनंद असला तरी, माहेर सोडून जाताना तिच्या मनात निर्माण होणारी वेदना, दुःख तिलाच माहीत असते. वडीलही दुःखी असतात पण ते ते दाखवत नाहीत. हे बहुतेक विवाहात आढळते.

देश, भाषा, परंपरा काहीही असली तरी आई आणि मुलीचे नाते तेच असते ना? पण विवाहदिनी असे अश्रू वाहू नयेत म्हणूनच विवाहाला एक महिना आधीपासूनच रडण्याचा कार्यक्रम होतो. आपल्या सर्व वेदना या एका महिन्यात अश्रूंमधून बाहेर काढून विवाहदिनी आनंदी राहावे हा यामागचा उद्देश आहे. मुलगी विवाह होऊन माहेर सोडताना अश्रू ढाळू नये. तिने आधीच आपले सर्व दुःख बाहेर काढून मनापासून रडून विवाहदिनी आनंदाने राहावे हा एक चांगला उद्देश यामागे आहे. भावनिक आणि मानसिकदृष्ट्या तयार होण्याचा एक मार्ग म्हणून याला मानले जाते.

तसे, तुजिया समाज चीनच्या नैऋत्य भागात, हुबेई, हुनान आणि गिझोऊ प्रांतात आढळतो. आदिवासी समाजातील परंपराच विशेष असतात. त्यातही विवाह परंपरा कुतूहलपूर्ण असतात. त्याचप्रमाणे तुजिया समाजात रडण्याची परंपरा आहे. हा समाज त्याच्या वेगळ्या सांस्कृतिक परंपरा आणि रीतिरिवाजांसाठी, त्यातही विवाहाच्या वेगळ्या पद्धतींसाठी प्रसिद्ध आहे. तुजिया लोक त्यांच्या सांस्कृतिक ओळखीबद्दल खूप अभिमान बाळगतात आणि प्रत्येक कार्यात पारंपारिक रीतिरिवाजांचे पालन करतात.