Janmashtami 2025 : कधी आहे जन्माष्टमी? 16 की 17 ऑगस्ट? शुभ मुहूर्त जाणून घ्या
मुंबई- श्रीकृष्णाचा जन्म साजरा करणारा कृष्ण जन्माष्टमी हा सण १६ ऑगस्टच्या मध्यरात्री प्रार्थना, उपवास, भक्तीगीते आणि आनंददायी विधींसह भारतातील मंदिरे आणि घरांमध्ये साजरा केला जाईल. जाणून घ्या शुभ मुहूर्त, तारीख आणि बरेच काही…
जन्माष्टमी २०२५
कृष्ण जन्माष्टमी, ज्याला गोकुळाष्टमी असेही म्हणतात, हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत पवित्र आणि उत्साहपूर्ण सण आहे. हा सण भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्माच्या स्मरणार्थ दरवर्षी मोठ्या भक्तिभावाने साजरा केला जातो. भगवान विष्णूंचा आठवा अवतार मानल्या जाणाऱ्या श्रीकृष्णाचा जन्म द्वापर युगात झाला होता. त्यांच्या जन्मदिवसाचे औचित्य साधून संपूर्ण भारतात विविध धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते.
हिंदू चांद्र-सौर पंचांगानुसार, कृष्ण जन्माष्टमी श्रावण महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथीला साजरी केली जाते. ग्रेगोरियन दिनदर्शिकेनुसार हा सण प्रामुख्याने ऑगस्ट किंवा सप्टेंबर महिन्यात येतो. ही रात्र "जन्माष्टमी" म्हणून ओळखली जाते कारण असा विश्वास आहे की श्रीकृष्णाचा जन्म रात्री १२ वाजता झाला होता.
या दिवशी भक्त उपवास करतात, मंदिरात विशेष पूजा करतात, श्रीकृष्णाच्या झोपाळ्याची सजावट केली जाते आणि रात्री १२ वाजता "कृष्ण जन्माचा" आनंद गाण्यांच्या, भजनांच्या आणि आरत्यांच्या माध्यमातून साजरा केला जातो. महाराष्ट्रात "दहीहंडी" ही परंपरा विशेष लक्षवेधी ठरते, जी श्रीकृष्णाच्या लहानपणीच्या गोविंदाच्या रूपातील लीला आठवते.
कृष्ण जन्माष्टमी हा फक्त धार्मिक उत्सव नसून संस्कृती, भक्ती, आणि एकात्मतेचे प्रतीक आहे. श्रीकृष्णाच्या गीतेतील उपदेश आजही अनेकांच्या जीवनाला दिशा देत आहेत.
या दिवशी सुट्टी
२०२५ मध्ये, जन्माष्टमी शुक्रवार, १६ ऑगस्ट रोजी साजरी केली जाईल. या दिवशी भारतातील अनेक सार्वजनिक आणि खाजगी संस्थांना सुट्टी असते. गुजरात, महाराष्ट्र आणि उत्तर प्रदेशात याची मोठी धूम असते. महाराष्ट्रात तर दहीहंडी उत्सव साजरा केला जातो.
५२५२ वा जन्मदिन
शास्त्रांनुसार, ही भगवान श्रीकृष्णाची ५२५२ वा जन्मदिन असेल. हा दिवस मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. या निमित्त अनेक शाळा आणि महाविद्यालयामध्ये मुले श्रीकृष्णाच्या वेशात येतात. तसेच एखादा कार्यक्रम सादर करतात.
कृष्ण जन्माष्टमी २०२५ साठीचे प्रमुख मुहूर्त
जन्माष्टमीची तारीख: शनिवार, १६ ऑगस्ट २०२५
निशीथ पूजा (मध्यरात्रीची पूजा): रात्री ११:१९ ते १२:०३, १७ ऑगस्ट
कालावधी - ०० तास ४४ मिनिटे
- अष्टमी तिथीची सुरुवात: १५ ऑगस्ट २०२५ रोजी रात्री ११:४९
- अष्टमी तिथीची समाप्ती: १६ ऑगस्ट २०२५ रोजी रात्री ०९:३४
- रोहिणी नक्षत्राची सुरुवात - १७ ऑगस्ट २०२५ रोजी सकाळी ०४:३८
- रोहिणी नक्षत्राची समाप्ती - १८ ऑगस्ट २०२५ रोजी सकाळी ०३:१७
उपवास पकडतात
भक्त पारंपारिकपणे दिवसभर उपवास करतात आणि निशीथ काळात, म्हणजेच भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्माच्या वेळी विशेष विधी केल्यानंतरच उपवास सोडतात.
कृष्ण जन्माष्टमीचे महत्त्व
हिंदू शास्त्रांनुसार, भगवान विष्णूचा आठवा अवतार, भगवान श्रीकृष्ण, यांचा जन्म मथुरेत देवकी आणि वासुदेव यांच्या पोटी झाला. आख्यायिकेनुसार, एका भविष्यवाणीत असे सांगितले होते की मथुरेचा क्रूर शासक आणि देवकीचा भाऊ कंस याचा वध तिच्या आठव्या पुत्राच्या हातून होईल. हे टाळण्यासाठी, कंसाने त्याची बहीण आणि तिचा पती यांना तुरुंगात टाकले आणि त्यांची मुले जन्मताच मारली.
कंसाचा केला अंत
जेव्हा देवकीने तिच्या आठव्या मुलाला जन्म दिला, तेव्हा असे मानले जाते की दैवी हस्तक्षेपाने राजवाड्यातील रक्षकांना गाढ झोप लागली. ही संधी साधून, वासुदेव बाळाला यमुना नदीच्या पलीकडे गोकुळात घेऊन गेले आणि त्याला यशोदा आणि नंद यांच्याकडे सोडले. हे मूल दुसरे तिसरे कोणी नसून कृष्ण होते, ज्याने नंतर कंसाच्या भीती आणि अत्याचाराच्या राजवटीचा अंत केला.
विधी आणि रूढी परंपरा
कृष्ण जन्माष्टमी भारतात मोठ्या भक्तीभावाने आणि उत्साहाने साजरी केली जाते. विधी हे खूप प्रतीकात्मक आहेत आणि भक्तांचा आनंद आणि श्रद्धा दर्शवितात:
उपवास: भक्त दिवसभर उपवास करतात आणि प्रार्थना आणि चिंतनासाठी वेळ देतात. विशेष पूजा पूर्ण झाल्यानंतर मध्यरात्रीच उपवास सोडला जातो.
जप आणि भक्तीगीते: संपूर्ण दिवस कृष्णाचे नामस्मरण आणि भक्तीगीते, विशेषतः मंदिरांमध्ये, गायली जातात. भजन आणि कीर्तनांनी वातावरण समृद्ध होते.
नाट्यमय पुनर्निर्मिती: कृष्णाच्या जीवनातील प्रसंग सांगणारे कार्यक्रम आयोजित करतात. मुले अनेकदा कृष्ण आणि राधा यांच्यासारखे कपडे घालतात आणि रासलीला नावाच्या नृत्यनाट्यात भाग घेतात.
गोड पदार्थांचे अर्पण: भगवान श्रीकृष्णाला लोणी (माखन) आवडते असे मानले जाते, त्यामुळे दूधापासून बनवलेले गोड पदार्थ, सुका मेवा आणि खोयाचे पदार्थ अर्पण केले जातात.
शास्त्रवाचन: भगवद्गीतेतील श्लोक वाचले जातात, ज्यामुळे भक्तांना कृष्णाच्या ज्ञानावर आणि आध्यात्मिक शिकवणीवर चिंतन करता येते.
हा सण केवळ भगवान श्रीकृष्णाचा जन्म साजरा करत नाही तर त्यांच्या मूल्यांचा - प्रेम, धार्मिकता आणि भक्तीचा - देखील उत्सव साजरा करतो. जन्माष्टमी लोकांना एकत्र आणते, त्यामुळे लोक भेदभाव विसरुन एकरुप होतात.
