डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या २२ प्रतिज्ञा, सामाजिक क्रांतीचा जाहीरनामा!
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी बौद्ध धर्माचा स्वीकार करताना २२ प्रतिज्ञा घेतल्या, ज्या लाखो लोकांच्या जीवनात बदल घडवून आणणाऱ्या ठरल्या. या प्रतिज्ञा देवत्व, कर्मकांड, आणि विषमतेला नकार देत समता, नैतिकता, आणि मानवतेचा मार्ग दर्शवतात.
एका नव्या युगाची सुरुवात!
डॉ. आंबेडकरांनी बौद्ध धर्माचा स्वीकार करताना केल्या या २२ प्रतिज्ञा, ज्या बदलून गेल्या लाखो लोकांचे जीवन!
पहिली प्रतिज्ञा: देवत्वाचा नकार
मी ब्रह्मा, विष्णू, महेश यांना देव मानणार नाही किंवा त्यांची उपासना करणार नाही. - पारंपरिक हिंदू देव-देवतांना स्पष्ट नकार.
दुसरी प्रतिज्ञा: राम व कृष्ण यांना देव मानणार नाही
मी राम व कृष्ण यांना देव मानणार नाही किंवा त्यांची उपासना करणार नाही. - समाजातील प्रचलित धार्मिक श्रद्धांना आव्हान.
तिसरी प्रतिज्ञा: इतर देवतांना नकार
मी गौरी-गणपती इत्यादी हिंदू धर्मातील कोणत्याही देव-देवतेस मानणार नाही किंवा त्यांची उपासना करणार नाही. - समाजातील प्रचलित धार्मिक श्रद्धांना आव्हान.
चौथी प्रतिज्ञा: अवतारवादाला विरोध
देवाने अवतार घेतले, यावर माझा विश्वास नाही. - दैवी अवतारांच्या कल्पनेला तर्कशुद्ध नकार.
पाचवी प्रतिज्ञा: बुद्ध विष्णूचा अवतार? असत्य!
"गौतम बुद्ध हा विष्णूचा अवतार होय, हा खोटा आणि खोडसळ प्रचार होय असे मी मानतो. - बौद्ध धर्माची स्वतंत्र ओळख ठसवली.
सहावी प्रतिज्ञा: कर्मकांडाला नकार
मी श्राद्धपक्ष करणार नाही; पिंडदान करणार नाही. - मृत्यूनंतरच्या ब्राह्मणी विधींना नकार.
सातवी प्रतिज्ञा: बौद्ध धर्माशी निष्ठा
मी बौद्धधम्माच्या विरुद्ध विसंगत असे कोणतेही आचरण करणार नाही. - बौद्ध धर्माच्या शिकवणुकीवर दृढ विश्वास.
आठवी प्रतिज्ञा: पुरोहितशाहीला आव्हान
मी कोणतेही क्रियाकर्म ब्राह्मणाचे हातून करवून घेणार नाही. - धार्मिक अधिकारांचे ब्राह्मणीकरण नाकारले.
नववी प्रतिज्ञा: मानवतेची समानता
सर्व मनुष्यमात्र समान आहेत असे मी मानतो. - जातीभेदावर आधारित विषमतेला कठोर विरोध.
दहावी प्रतिज्ञा: समतेसाठी प्रयत्न
मी समता स्थापन करण्याचा प्रयत्न करीन. - समान संधी आणि न्यायासाठी आजीवन संघर्ष करण्याचा संकल्प.
अकरावी प्रतिज्ञा: अष्टांग मार्गाचा स्वीकार
मी तथागत बुद्धाने सांगितलेल्या अष्टांग मार्गाचा अवलंब करीन. - जीवनातील दुःखांवर मात करण्याचा बौद्ध मार्ग.
बारावी प्रतिज्ञा: दहा पारमितांचे पालन
तथागताने सांगितलेल्या दहा पारमिता मी पाळीन. - शील, दान, क्षमा यांसारख्या गुणांचे आचरण.
तेरावी प्रतिज्ञा: प्राणीमात्रांवर दया
मी सर्व प्राणिमात्रावर दया करीन, त्यांचे लालन पालन करीन. - जीवनातील प्रत्येक सजीवांबद्दल करुणा.
चौदावी प्रतिज्ञा: नैतिक आचरण
मी चोरी करणार नाही. - व्यक्तिगत जीवनात उच्च नैतिक मूल्यांचे पालन.
पंधरावी प्रतिज्ञा: नैतिक आचरण
मी व्याभिचार करणार नाही. - व्यक्तिगत जीवनात उच्च नैतिक मूल्यांचे पालन.
सोळावी प्रतिज्ञा: नैतिक आचरण
मी खोटे बोलणार नाही. - व्यक्तिगत जीवनात उच्च नैतिक मूल्यांचे पालन.
सतरावी प्रतिज्ञा: व्यसनांपासून दूर
मी दारू पिणार नाही. - आरोग्य आणि शुद्ध विचारधारेसाठी व्यसनांचा त्याग.
अठरावी प्रतिज्ञा: त्रिशरणाचे महत्त्व
ज्ञान (प्रज्ञा), शील, करुणा या बौद्धधम्माच्या तीन तत्त्वांची सांगड घालून मी माझे जीवन व्यतीत करीन. - बौद्ध धर्माच्या आधारस्तंभांना जीवनात स्थान.
एकोणिसावी प्रतिज्ञा: अन्यायकारक धर्माचा त्याग
माझ्या जुन्या, मनुष्यमात्राच्या उत्कर्षाला हानिकारक असणाऱ्या व मनुष्यमात्राला असमान व नीच मानणाऱ्या हिंदू धर्माचा मी त्याग करतो व बौद्धधम्माचा स्वीकार करतो. - सामाजिक न्यायासाठी कठोर आणि निर्णायक पाऊल.
