सार

असाधारण कामगिरी करून जगाच्या विकासासाठी आणि भविष्यासाठी सतत काम करणाऱ्या १३ महिलांना टाईम्स मासिकाने सन्मानित केले. त्यापैकी एकमेव भारतीय महिला म्हणजे पूर्णिमा देवी बर्मन.

डिस्पूर: टाईम्स मासिकाच्या 'वुमन ऑफ द इयर २०२५' च्या यादीत स्थान मिळवणारी भारतीय महिला म्हणजे जीवशास्त्रज्ञ आणि वन्यजीव संवर्धक पूर्णिमा देवी बर्मन. असाधारण कामगिरी करून जगाच्या विकासासाठी आणि भविष्यासाठी सतत काम करणाऱ्या १३ महिलांना टाईम्स मासिकाने सन्मानित केले. त्यापैकी एकमेव भारतीय महिला म्हणजे पूर्णिमा देवी बर्मन. 

IUCN च्या नामशेष होण्याच्या धोक्यात असलेल्या प्राण्यांच्या यादीत असलेल्या ग्रेटर अ‍ॅडजुटंट सारस या पक्ष्याच्या संवर्धनासाठी सतत प्रयत्न करणारी व्यक्ती म्हणजे वन्यजीव जीवशास्त्रज्ञ पूर्णिमा देवी बर्मन. आसाममधील पूर्णिमा २००७ मध्ये पीएचडी करत असताना आसाममधील हरगील या गावातील ग्रेटर अ‍ॅडजुटंट सारस या पक्ष्यांच्या स्थितीबद्दल जाणून घेण्याची संधी मिळाली. अनेक पक्षी राहत असलेले झाड तोडायला जात आहेत असा फोन संदेश मिळाल्यावर पूर्णिमाचे जीवनच बदलून गेले.    

गावकऱ्यांना हे पक्षी आवडत नाहीत आणि त्यांची घरटी नष्ट केल्यामुळे पक्ष्यांची संख्या लक्षणीयरीत्या कमी होत चालली आहे हे लक्षात आल्यावर पूर्णिमाने यासाठी काम करायला सुरुवात केली. पक्षी पर्यावरणासाठी किती महत्त्वाचे आहेत हे पूर्णिमाने गावकऱ्यांना पटवून दिले. स्थानिक लोकांशी आणि स्थानिक प्रशासनाशी सहकार्य करून पूर्णिमाने जनजागृती केली. त्यातूनच केवळ महिलांचा समावेश असलेली 'हरगील आर्मी' ही संवर्धन संघटनाही त्यांनी स्थापन केली. पक्ष्यांची घरटी वाचवणे आणि पक्ष्यांचे महत्त्व पटवून देणे हे काम करणारी २०००० हून अधिक सदस्यांची संघटना आज आहे.       

पूर्णिमाच्या अथक प्रयत्नांमुळे आज ग्रेटर अ‍ॅडजुटंट या पक्ष्यांची संख्या खूप वाढली आहे. २००७ मध्ये या पक्ष्यांची संख्या केवळ ४५० होती, पण २०२३ पर्यंत ही संख्या १८०० पर्यंत वाढली. त्यानंतर IUCN ने या पक्ष्याला नामशेष होण्याच्या धोक्यात असलेल्या पक्ष्यांच्या यादीतून वगळले. यामुळे अनेकांनी पूर्णिमाचे आभार मानले आणि अभिनंदन केले. आज पूर्णिमा देवी बर्मन जगभरात ओळखल्या जाणाऱ्या पर्यावरण कार्यकर्त्या आहेत.