महाकुंभ 2025: यूपी हस्तशिल्पांचा बाजार, विक्रमी व्यवसाय?

महाकुम्भनगर। महाकुंभ २०२५ उत्तर प्रदेशातील हस्तशिल्पकारांसाठी एक सुवर्णसंधी ठरत आहे. प्रयागराजमधील संगमावर आयोजित या महायोगिक उत्सवात ६००० वर्ग मीटर क्षेत्रात ‘एक जिल्हा, एक उत्पाद’ (ओडीओपी) चे भव्य प्रदर्शन भरवण्यात आले आहे. येथे कालीन, जरी-जरदोजी, फिरोजाबादचे काचेचे खेळणी, बनारसची लाकडी खेळणी आणि इतर हस्तशिल्प उत्पादने भाविकांना आकर्षित करत आहेत.

प्रयागराज मंडळाचे संयुक्त आयुक्त उद्योग, शरद टंडन यांनी सांगितले की २०१९ मध्ये महाकुंभातून ४.३० कोटी रुपयांचा व्यवसाय झाला होता, तर यावेळी ३५ कोटी रुपयांपर्यंत व्यवसायाची शक्यता आहे. यामुळे रोजगार आणि लघुउद्योजकांना नवी दिशा मिळेल. व्यवसाय आणि रोजगाराच्या नवीन संधी उपलब्ध होतील.

फ्लिपकार्ट आपल्या स्टॉलवर देत आहे मोफत विक्रीची संधी

महाकुंभात फ्लिपकार्टनेही आपला स्टॉल लावला आहे. येथे उद्योजकांना त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर उत्पादने मोफत विकण्याची संधी मिळत आहे. फ्लिपकार्टच्या स्टॉलवर खरेदी करणाऱ्यांची आणि पाहणाऱ्यांची मोठी गर्दी पाहायला मिळत आहे.

फिरोजाबाद, कुशीनगर, काशीची शिल्पे आणि जीआय उत्पादनांचे प्रदर्शन

काशीच्या शिल्पकारांनी लाकडी खेळणी, बनारसी ब्रोकेड, मेटल रिपोज, मेटल कास्टिंग अशी ७५ उत्पादने प्रदर्शनात सादर केली आहेत. जीआय (जिओग्राफिकल इंडिकेशन) तज्ज्ञ डॉ. रजनीकांत यांनी सांगितले की उत्तर प्रदेशातील ७५ जीआय उत्पादने ओडीओपी योजनेअंतर्गत प्रदर्शित केली जात आहेत. यामध्ये वाराणसीची लाल मिरची, बनारसी साडी, सुरखा अमरूद, प्रतापगडचा आवळा, मिर्झापूरची पितळेची भांडी आणि गोरखपूरचा टेराकोटा यांचा समावेश आहे. कुशीनगरचे कालीन आणि फिरोजाबादचे काचेचे खेळणी आणि भांडीही प्रदर्शनाचे आकर्षण ठरत आहेत. डॉ. रजनीकांत यांनी सांगितले की ७५ जीआय उत्पादनांपैकी ३४ काशी क्षेत्रातील आहेत. या उत्पादनांना ओळख आणि सुरक्षा देण्यासाठी त्यांनी जीआय टॅग मिळवून देण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. यासोबतच, बनारसची ठंडाई, लाल पेढा, बनारसी तबला आणि भित्तिचित्र यांसारख्या विशिष्ट कलाकृती जगासमोर आणण्याचा प्रयत्न सुरू आहे.

महाकुंभात रोजगार आणि नावीन्याला मिळाला प्रोत्साहन

उत्तर प्रदेश एमएसएमई विभाग आणि मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांच्या निर्देशानुसार ओडीओपी योजनेचा हा उपक्रम राज्यातील हस्तशिल्प आणि कुटीर उद्योगाला चालना देण्याचा एक अभूतपूर्व प्रयत्न आहे. महाकुंभ २०२५ केवळ आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक ओळखच मजबूत करत नाही, तर उद्योजकांसाठी व्यवसायाचे एक विशाल व्यासपीठही बनले आहे. जिथे देश-विदेशातील लोक येऊन हस्तशिल्पकारांची उत्पादने पसंत करत आहेत आणि खरेदी करत आहेत.