- Home
- India
- Kargil Vijay Diwas 2025 : भारतीय वीरांनी पाकिस्तानच्या तोंडाला आणला होता फेस, पाकिस्तान्यांनी कोल्ह्यासारखी ठोकली होती धूम
Kargil Vijay Diwas 2025 : भारतीय वीरांनी पाकिस्तानच्या तोंडाला आणला होता फेस, पाकिस्तान्यांनी कोल्ह्यासारखी ठोकली होती धूम
मुंबई - १९९९ मध्ये भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात झालेले कारगिल युद्ध हे आधुनिक भारताच्या लष्करी इतिहासातील एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण व तेजस्वी पर्व आहे. हे युद्ध जम्मू-काश्मीरमधील कारगिल एलओसी जवळ झाले होते. आज या युद्धाला २६ वर्षे पूर्ण झाली आहेत.
युद्धाची पार्श्वभूमी
हे युद्ध जम्मू-काश्मीरमधील कारगिल जिल्ह्यातील नियंत्रण रेषेच्या (LoC) जवळच्या भागात झाले होते. हे युद्ध केवळ सैनिकी संघर्ष नव्हते, तर भारतीय सैन्याच्या पराक्रम, संयम आणि देशप्रेमाची अतीव साक्ष होती. २६ जुलै हा दिवस दरवर्षी 'कारगिल विजय दिवस' म्हणून साजरा केला जातो.
युद्धाची पार्श्वभूमी
१९९९ च्या सुरुवातीस, पाकिस्तानच्या सैन्याने आणि त्यांच्या समर्थित दहशतवाद्यांनी भारतीय सीमारेषा ओलांडून कारगिलच्या उंच पर्वतीय भागात गुपचूप घुसखोरी केली. त्यांनी भारताच्या संरक्षणात्मक चौक्यांवर ताबा मिळवला आणि उंचीचा भूभाग बळकावला. यामुळे लेह-लडाख रस्त्याला धोका निर्माण झाला आणि संपूर्ण काश्मीरच्या सुरक्षेवर प्रश्नचिन्ह उभं राहिलं.
भारताला ही घुसखोरी एप्रिल-मेमध्ये लक्षात आली. सुरुवातीला हा केवळ अतिरेक्यांचा प्रकार वाटला, पण नंतर स्पष्ट झालं की यात पाकिस्तानी सैन्य थेट सामील आहे. त्यानंतर भारत सरकारने ऑपरेशन विजय सुरू केले, ज्याद्वारे या घुसखोरांना हुसकावून लावण्याचा निर्णय घेतला गेला.
ऑपरेशन विजय आणि युद्धाचा प्रवास
ऑपरेशन विजय ही कारगिल युद्धात भारताने राबवलेली एक महत्त्वाची लष्करी मोहीम होती. यामध्ये भारतीय लष्कर, वायुदल आणि स्थानिक सुरक्षा यंत्रणा यांचा समावेश होता.
भारतीय लष्कराने अतिउंच पर्वतीय भागात, -१० अंश सेल्सिअस तापमानात, अत्यंत प्रतिकूल हवामानात युद्ध लढलं. हे युद्ध ८००० ते १८,००० फूट उंचीवर लढवण्यात आलं. अन्न, पाणी, ऑक्सिजन आणि गोळाबारूद पोहोचवणे हे एक मोठं आव्हान होतं.
वायुदलाने यामध्ये मोठी भूमिका बजावली. ऑपरेशन सफेद सागर अंतर्गत, मिराज-२००० सारख्या लढाऊ विमानांनी अचूक बॉम्बहल्ले करत घुसखोरांचे बंकर उद्ध्वस्त केले.
कारगिलचे शूरवीर, वीरतेच्या कहाण्या
या युद्धात भारताने ५२७ हून अधिक जवान गमावले. पण त्यांचा त्याग व्यर्थ गेला नाही. या शूरवीरांनी देशासाठी प्राण अर्पण करत शौर्य, धैर्य आणि देशभक्तीचे अजरामर उदाहरण घालून दिले. यामधील काही शूर योद्धे:
१. कॅप्टन विक्रम बत्रा (PVC - परमवीर चक्र मरणोत्तर)
"ये दिल मांगे मोर!" हे त्यांचं युद्धघोष वाक्य आजही लोकांच्या मनात कोरलेलं आहे. त्यांनी पॉइंट ५१४० व ४८७५ जिंकताना जबरदस्त पराक्रम केला. दुश्मनांच्या गोळ्यांपासून सहकाऱ्याला वाचवताना ते वीरमरण पावले.
२. राइफलमन संजय कुमार (PVC)
ते अत्यंत कठीण परिस्थितीत शत्रूच्या बंकरवर तुटून पडले. त्यांनी एकट्याने दोन बंकर पादाक्रांत केले. शत्रूच्या गोळीने जखमी होऊनही त्यांनी लढा सुरूच ठेवला.
३. ग्रेनेडियर योगेंद्र सिंह यादव (PVC)
त्यांनी पॉइंट ५१४० वर चढाई करताना वीरता दाखवली. गंभीर जखमी असूनही त्यांनी आपल्या सहकाऱ्यांसोबत पुढे जाऊन बंकरवर हल्ला केला आणि तो ताब्यात घेतला.
४. मेजर मनोज कुमार पांडे (PVC मरणोत्तर)
त्यांनी अनेक बंकर नष्ट करत दुश्मनाच्या चौक्या जिंकल्या. त्यांच्या अचाट शौर्यामुळे लढाई भारताच्या बाजूने वळली.
युद्धातील बलिदान आणि विजय
भारताने जुलै १९९९ पर्यंत बहुतांश भूभाग पुन्हा मिळवला. २६ जुलै १९९९ रोजी युद्ध संपल्याचं जाहीर करण्यात आलं. पाकिस्तानला मोठा पराभव पत्करावा लागला आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर त्यांना अपकीर्तीला सामोरे जावे लागले.
या युद्धात ५२७ भारतीय जवान शहीद झाले आणि सुमारे १३६३ जवान जखमी झाले. दुसरीकडे पाकिस्तानचेही हजारो सैनिक मारले गेले, परंतु त्यांनी अचूक आकडे उघड केले नाहीत.
कारगिल युद्धाचे परिणाम
भारताची जागतिक स्तरावर प्रतिष्ठा वाढली. भारताने संयम दाखवत पाकिस्तानमध्ये घुसून युद्ध न नेण्याचा निर्णय घेतला, यामुळे आंतरराष्ट्रीय समुदायाने भारताच्या धोरणाची प्रशंसा केली.
भारतीय सैन्याची क्षमता उजळली. अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत देखील भारतीय लष्कराने विजय मिळवला.
पाकिस्तानची अडचणीत स्थिती. त्यावेळचे सेनाध्यक्ष परवेझ मुशर्रफ यांनी हे युद्ध गुप्तपणे आखले होते, आणि त्याचा त्यांना नंतर राजकीय फटका बसला.
सीमेवरील सतर्कता वाढली. नंतरच्या काळात भारतीय सैन्याने कारगिलसारखी घटना पुन्हा होऊ नये म्हणून पर्वतीय भागात सतत गस्त वाढवली.
कारगिल विजय दिवसाचे महत्त्व
प्रत्येक वर्षी २६ जुलै रोजी "कारगिल विजय दिवस" साजरा केला जातो. या दिवशी दिल्लीतील अमर जवान ज्योती आणि द्रास येथील कारगिल वॉर मेमोरियल येथे शहिदांना मानवंदना दिली जाते. संपूर्ण देशभरात विविध कार्यक्रम, रन फॉर सोल्जर्स, वक्तृत्व स्पर्धा, प्रदर्शन यांचे आयोजन होते.
कारगिल युद्ध ही केवळ सैन्याची लढाई नव्हती, ती होती सैन्याच्या जिद्द, धैर्य आणि देशप्रेमाची पराकाष्ठा. आपले जवान सीमारेषेवर झुंज देत असताना, संपूर्ण देश त्यांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभा होता.
या शूर जवानांनी दाखवलेला आदर्श सदैव प्रेरणादायी आहे. त्यांनी आपले प्राण देशासाठी अर्पण केले, त्यामुळे आपण आज स्वाभिमानाने जीवन जगू शकतो.
