जलवायू बदलामुळे तरुणांमध्ये आत्महत्या करण्याच्या विचारांना वाव, तज्ज्ञांची चिंता

जागतिक हवामान बदलावर चर्चा करण्यासाठी अझरबैजानमध्ये COP29 मध्ये जागतिक नेते एकत्र येत असताना, अलीकडील अभ्यासाने तरुण लोकांच्या मानसिक आरोग्यावर हवामान बदलाच्या प्रभावाकडे लक्ष देण्याची तातडीची गरज अधोरेखित केली आहे. UNSW सिडनी येथील मानसोपचार तज्ज्ञांद्वारे आयोजित केलेल्या या अभ्यासात ऑस्ट्रेलियातील तरुण लोकांमध्ये उष्ण हवामान आणि आत्महत्येचे विचार आणि वर्तन यांच्यातील वाढ यांच्यातील त्रासदायक दुवा दिसून येतो.

जगभरात तरुण लोकांचे मानसिक आरोग्य बिघडत आहे आणि हवामान बदलामुळे परिस्थिती आणखी बिघडत आहे. अनेक तरुणांना ग्रहाच्या भवितव्याबद्दल चिंता वाटत असताना, हवामान बदलाचे परिणाम त्यांच्या मानसिक आरोग्याला आधीच हानी पोहोचवत आहेत.

उष्णता आणि आत्महत्येचे विचार

न्यू साउथ वेल्समधील 12-24 वयोगटातील तरुण लोकांमध्ये आत्मघाती विचार आणि वर्तनासाठी आपत्कालीन विभागाच्या भेटींवर या अभ्यासात लक्ष केंद्रित करण्यात आले. 2012 आणि 2019 मधील नोव्हेंबर ते मार्च या उबदार महिन्यांचा समावेश असलेल्या डेटाने वाढणारे तापमान आणि या आपत्कालीन भेटींमधील वाढ यांच्यात मजबूत संबंध दर्शविला आहे.

दैनंदिन सरासरी तापमानात प्रत्येक 1 डिग्री सेल्सिअसच्या वाढीमागे, आत्महत्येचे विचार आणि वर्तनासाठी भेटींमध्ये 1.3 टक्के वाढ होते.

उदाहरणार्थ, सरासरी 21.9°C च्या तुलनेत 30°C च्या सरासरी तापमानासह दिवसांमध्ये भेटी 11 टक्के जास्त होत्या. अगदी थंड दिवसांच्या तुलनेत सौम्य उष्णतेसह, अति तापमान नसलेल्या दिवसांमध्येही आत्महत्येच्या विचारांचा धोका वाढलेला दिसून आला.

विशेष म्हणजे, अभ्यासात असे आढळून आले की उष्णतेच्या लाटा (तीन किंवा त्याहून अधिक सलग उष्ण दिवस) एका गरम दिवसापेक्षा जास्त धोका वाढवत नाहीत. हे सूचित करते की कोणताही गरम दिवस तरुण लोकांच्या मानसिक आरोग्यावर लक्षणीय परिणाम करू शकतो.

गैरसोय आणि उष्णता

ऑस्ट्रेलियातील वंचित भागातील तरुणांना उष्ण हवामानात मानसिक आरोग्याच्या समस्यांचा जास्त धोका असल्याचेही या अभ्यासातून समोर आले आहे. केवळ सामाजिक आर्थिक गैरसोय थेट आत्महत्येचे विचार वाढवत नाही, परंतु ते लोकांना उष्णतेच्या नकारात्मक प्रभावांना अधिक असुरक्षित बनवू शकते.

उदाहरणार्थ, गरीब भागातील कुटुंबांमध्ये वातानुकूलन सारख्या शीतकरण प्रणालींचा अभाव असू शकतो किंवा हिरव्या जागांवर मर्यादित प्रवेश असू शकतो, ज्यामुळे अति उष्णतेचे मानसिक आरोग्य बिघडू शकते.

COP29 वर कारवाईची गरज

COP29 मध्ये, तज्ञ तरुण लोकांच्या मानसिक आरोग्याचे रक्षण करण्यासाठी हवामान बदलावर त्वरित कारवाई करण्याचे आवाहन करत आहेत. अभ्यास असे सुचवितो की ऑस्ट्रेलियासारख्या देशांनी जीवाश्म इंधनावरील त्यांचे अवलंबित्व कमी केले तर हवामान बदलामुळे निर्माण होणारा ताण कमी होण्यास मदत होईल आणि त्या बदल्यात तरुणांच्या आत्महत्येचे प्रमाण कमी होईल.

हवामान बदल आणि मानसिक आरोग्याशी जुळवून घेणे

हवामान बदलाच्या परिणामांशी जुळवून घेण्यासाठी, आपण मानसिक आरोग्य प्रणालीशी जुळवून घेतले पाहिजे असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. सार्वजनिक आरोग्य संदेशाने उष्णतेच्या लाटा आणि वैयक्तिक उष्ण दिवस या दोन्हीच्या जोखमींबद्दल आणि याचा मानसिक आरोग्यावर कसा परिणाम होऊ शकतो याबद्दल जागरूकता निर्माण केली पाहिजे. ही माहिती तरुण लोकांसाठी आरोग्य शिक्षणामध्ये समाविष्ट केली जावी आणि आरोग्य व्यावसायिकांच्या प्रशिक्षणामध्ये एकत्रित केली जावी.

सरकारांनी राहणीमानात सुधारणा करण्यासाठी ताबडतोब कारवाई केली पाहिजे, जसे की भाड्याच्या घरांमध्ये चांगली शीतल प्रणाली आहे याची खात्री करणे आणि सार्वजनिक जागांवर अधिक छायांकित क्षेत्रे तयार करणे. मुलांसाठी आणि तरुणांसाठी प्रवेशयोग्य, प्रभावी आणि योग्य अशा मानसिक आरोग्य सेवांची गरज वाढत आहे.