Tejas LCA Mk1A : इंजिन तयार असूनही, HAL मार्च २०२६ पर्यंत तेजस LCA Mk1A वितरित करेल की नाही याबद्दल IAF ला शंका आहे. मात्र चाचणीतील अडथळ्यांमुळे भारताच्या कमी होत असलेल्या लढाऊ विमानांच्या संख्येबद्दल चिंता वाढली आहे.
Tejas LCA Mk1A : हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) मार्च २०२६ पर्यंत तेजस LCA Mk1A वेळेवर वितरित करेल की नाही, याबाबत भारतीय हवाई दल (IAF) अजूनही साशंक आहे. संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांच्या उपस्थितीत, १७ ऑक्टोबर रोजी नाशिकमध्ये या लढाऊ विमानाच्या पहिल्या उड्डाणप्रसंगी HAL चे CMD डी. के. सुनील यांनी ही नवीन टाइमलाइन जाहीर केली होती. यापूर्वी सप्टेंबरमध्ये, सुनील यांनी आश्वासन दिले होते की ८३ पैकी पहिली दोन विमाने यावर्षी ऑक्टोबरपर्यंत IAF ला दिली जातील.
HAL च्या मार्च २०२६ च्या नवीन डेडलाइनवर IAF ला शंका
मात्र, भारतीय हवाई दलातील सूत्रांनी एशियानेट न्यूजेबल इंग्लिशला सांगितले की “HAL ने आम्हाला सांगितले आहे की अमेरिकेकडून इंजिन पुरवठ्याच्या समस्येमुळे विमानांच्या वितरणात विलंब होत आहे. पण सत्य काहीतरी वेगळेच आहे. HAL ला आतापर्यंत चार इंजिन मिळाली आहेत, त्यापैकी पहिले इंजिन एप्रिलमध्ये मिळाले होते.”
“HAL ने सांगितले होते की आम्ही इंजिनची वाट पाहत आहोत. इंजिन येथे आहेत, पण पहिले लढाऊ विमान कुठे आहे?” असे एका सूत्राने विचारले.
Related Articles
टाइमलाइन वारंवार पुढे ढकलली
करारानुसार, विमानांचे हस्तांतरण फेब्रुवारी २०२४ मध्ये सुरू होणार होते. तथापि, GE F404 इंजिन पुरवठ्यातील समस्या, सॉफ्टवेअर इंटिग्रेशन आणि चाचणीमुळे झालेल्या वारंवार विलंबामुळे टाइमलाइन सतत पुढे ढकलण्यात आली आहे.
“या वेळापत्रकावर आमचा ‘फार कमी विश्वास’ आहे, कारण संपूर्ण प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी किमान ६ महिने लागतील,” असे सूत्रांनी सांगितले. “HAL ने वितरणाच्या स्थितीबद्दल नवीन वचनबद्धता दर्शवली आहे, परंतु आम्हाला खात्री नाही की आम्ही २०२६ च्या मध्यापूर्वी विमान मिळवू आणि ताफ्यात सामील करू शकू.”
शस्त्रप्रणाली चाचण्या आणि इतर विलंबाचे सावट
एका दुसऱ्या सूत्राने सांगितले की, एकात्मिक शस्त्रप्रणालीच्या चाचण्या सध्या सुरू आहेत आणि त्या पूर्ण होण्यासाठी अतिरिक्त वेळ लागेल.
चाचण्यांनंतर, सेंटर फॉर मिलिटरी एअरवर्दीनेस अँड सर्टिफिकेशन (CEMILAC) ला एअरवर्दीनेस मंजुरी द्यावी लागेल — या प्रक्रियेला किमान सहा महिने लागण्याची शक्यता आहे. चाचणीदरम्यान नोंदवलेली कोणतीही निरीक्षणे किंवा समस्या वेळापत्रकात आणखी विलंब करू शकतात.
CEMILAC विमाने, हेलिकॉप्टर, UAV, पॅराशूट आणि एअरोस्टॅट्ससह सर्व भारतीय हवाई प्लॅटफॉर्म प्रमाणित करण्यासाठी जबाबदार आहे.
लष्करी प्लॅटफॉर्ममध्ये वापरल्या जाणाऱ्या प्रत्येक लाइन रिप्लेसेबल युनिट (LRU), प्रणाली, घटक, साहित्य आणि सॉफ्टवेअरला सशस्त्र दलांच्या कामगिरी, विश्वसनीयता आणि आयुर्मानाच्या मानकांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी CEMILAC प्रमाणपत्रातून जावे लागते.
IAF च्या लढाऊ विमानांची संख्या नीचांकी पातळीवर
मिग-२१ लढाऊ विमानांच्या निवृत्तीमुळे, भारतीय हवाई दलाच्या स्क्वाड्रनची संख्या ४२ च्या मंजूर संख्येवरून २९ पर्यंत खाली आली आहे.
“लढाऊ स्क्वाड्रनची घटती संख्या दलासाठी चिंतेची बाब आहे, विशेषतः जेव्हा उत्तर आणि पश्चिम दोन्ही आघाड्यांवर आपले सक्रिय शत्रू आहेत.”
LCA Mk1A, तेजस Mk1 ही एक अपग्रेडेड आवृत्ती आहे, ज्यात प्रगत रडार, सुधारित इलेक्ट्रॉनिक युद्ध क्षमता आणि चांगली देखभालक्षमता आहे.
IAF च्या आधुनिकीकरण कार्यक्रमाचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणून, २०२१ मध्ये स्वाक्षरी केलेल्या ₹४८,००० कोटींच्या करारानुसार ८३ Mk1A विमानांची ऑर्डर देण्यात आली होती. सप्टेंबरमध्ये, संरक्षण मंत्रालयाने ₹६२,३७० कोटींपेक्षा जास्त किमतीच्या ९७ अतिरिक्त Mk1A लढाऊ विमानांच्या खरेदीला मंजुरी दिली.
“या विमानांचे वितरण २०२७-२८ दरम्यान सुरू होईल आणि सहा वर्षांच्या कालावधीत पूर्ण होईल,” असे एका संरक्षण अधिकाऱ्याने त्यावेळी सांगितले होते.
विलंबामुळे हवाई दल प्रमुखांची जाहीर नाराजी
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, IAF प्रमुख एअर चीफ मार्शल ए.पी. सिंग यांनी अनेक प्रसंगी, HAL द्वारे LCA Mk1A च्या वितरणातील वारंवार होणाऱ्या विलंबाबद्दल जाहीरपणे आपली नाराजी व्यक्त केली आहे.
मे महिन्यात एका कार्यक्रमादरम्यान ते म्हणाले होते: “एकदा टाइमलाइन दिल्यानंतर, माझ्या माहितीतील एकही प्रकल्प वेळेवर पूर्ण झालेला नाही. त्यामुळे याकडे आपण लक्ष दिले पाहिजे. जे साध्य होऊ शकत नाही, त्याचे आश्वासन आपण का द्यावे? करार करतानाच, कधीकधी आपल्याला खात्री असते की ते पूर्ण होणार नाही, तरीही आपण फक्त करारावर सही करतो.”
सध्याच्या आव्हानांना न जुमानता, HAL ने दावा केला आहे की त्यांच्या बंगळूरमधील उत्पादन लाइन्स आता पूर्ण क्षमतेने कार्यरत आहेत. कंपनीने अनेक Mk1A प्रोटोटाइपसाठी जमिनीवरील आणि उड्डाण चाचण्या यशस्वीरित्या पूर्ण केल्या आहेत आणि IAF च्या वाढत्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आपल्या पुरवठादार नेटवर्कचा विस्तार करत आहे.