)
)
)
सार
सिरोही. राजस्थानच्या सिरोही जिल्ह्यातील भील समाजाने आपल्या पारंपारिक रीतिरिवाजांचे जतन करण्यासाठी कडक नियम लागू केले आहेत. समाजाच्या पंचायतीने घेतलेल्या या महत्त्वपूर्ण निर्णयांमध्ये लग्नसोहळ्यात डीजे वाजवण्यावर पूर्ण बंदी, विवाहितेला पळवून नेल्यास मोठा दंड आणि पारंपारिक प्रथांमध्ये बदल यांचा समावेश आहे.
लग्नात डीजेवर पूर्ण बंदी
भील समाजाने आपले रीतिरिवाज जपण्याच्या उद्देशाने लग्नसोहळ्यात डीजे वाजवण्यावर पूर्णपणे बंदी घातली आहे. पंचायतीनुसार, आता विवाह सोहळ्यात फक्त पारंपारिक वाद्यांचाच वापर केला जाईल. जर एखाद्या कुटुंबाने या नियमाचे उल्लंघन केले तर त्यांना २१ हजार रुपयांचा दंड भरावा लागेल. पंचायतीने हा निर्णय समाजाचा सांस्कृतिक वारसा जपण्यासाठी घेतला आहे.
विवाहाचे नवे नियम, हुंड्याऐवजी ‘दापा’ अनिवार्य
पंचायतीत असेही ठरवण्यात आले आहे की कोणत्याही विवाहासाठी मुलीच्या कुटुंबाची संमती अनिवार्य असेल. विवाहादरम्यान ‘दापा’ (एक प्रकारची आर्थिक मदत) ची रक्कम ५० हजार रुपये निश्चित करण्यात आली आहे, जी मुलाच्या कुटुंबाने मुलीच्या कुटुंबाला द्यावी लागेल. संमतीशिवाय विवाह केल्यास १.५ लाख रुपयांचा दंड आकारला जाईल.
विवाहितेला पळवून नेल्यास मोठा दंड
जर कोणी विवाहित महिलेला पळवून नेले तर त्याला २.५ लाख रुपयांचा दंड भरावा लागेल. शिवाय, महिलेला तिच्या पहिल्या पतीसोबतच राहावे लागेल. समाजात वैवाहिक संबंध मजबूत करण्यासाठी आणि कुटुंबे तुटण्यापासून वाचवण्यासाठी हा नियम लागू करण्यात आला आहे.
अंत्यसंस्काराच्या प्रथेत बदल
पंचायतीने अंत्यसंस्काराशी संबंधित कोटिया प्रथाही बंद केली आहे. आता समाजातील सर्व लोक कपडे देणार नाहीत, तर फक्त जवळचे नातेवाईकच कपडे आणू शकतील. इतर लोक फुले, हार किंवा नारळ अर्पण करू शकतात.