भारतातील शहरांचे तापमान दिवसेंदिवस चालले वाढत, दिल्ली आणि राजस्थानमध्ये 50 डिग्री सेल्सियसपेक्षा जास्त तापमानाची नोंद

जून महिना सुरु व्हायला आलेला असताना उन्हाळ्यातील गरमी थांबायचे नाव घेत नाही. दिवसेंदिवस उकाडा आणि उष्णता वाढतच चालला आहे. बुधवारी ३० मे रोजी दिल्ली आणि राजस्थानमधील अनेक भागात 50 अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त तापमानाची नोंद झाली. गुरुवारी, काल संध्याकाळच्या पावसानंतर, राष्ट्रीय राजधानीत हवामानात सुधारणा झाली आणि तापमान 41.8 अंश सेल्सिअसपर्यंत घसरले . इतर शहरांमध्ये मुंबईत ३३ अंश सेल्सिअस, बंगळुरूमध्ये ३०.४ अंश सेल्सिअस आणि चेन्नईत ३९ अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले.

भारतातील महानगरे तापतात तीन महिन्यांमध्ये - 
भारतातील महानगरे सहसा मे, जून आणि जुलैमध्ये जास्त तापमान नोंदवतात. या उष्णतेचे कारण उष्मा-बेटाच्या परिणामास सांगितले जाते , ज्यामुळे शहरे त्यांच्या सभोवतालच्या वातावरणापेक्षा लक्षणीयरीत्या उबदार होतात. 

शहरी उष्णता बेट प्रभाव काय आहे?
सोप्या शब्दात, शहरी उष्णतेच्या बेटावर परिणाम होतो जेव्हा शहरी प्रदेश त्यांच्या ग्रामीण परिसरापेक्षा जास्त तापमान नोंदवत असतात. हे मुख्यतः मानवी कृती, इमारती आणि शहरी भागातील पायाभूत सुविधांमुळे होते जे नैसर्गिक लँडस्केपपेक्षा उष्णता अधिक प्रभावीपणे शोषून घेतात आणि टिकवून ठेवतात. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की वाढते तापमान हे केवळ भारतापुरते मर्यादित नाही आणि जगभरात परिस्थिती अधिकच बिकट होत चालली आहे. शास्त्रज्ञांच्या मते, भारतातील या अतिउष्णतेचे एक कारण म्हणजे एल निनो प्रभाव, जो जागतिक हवामान पद्धतीतील बदलास कारणीभूत ठरताना दिसून येत आहे.

एल निनो प्रभाव काय आहे?
एल निनो हे पॅसिफिक महासागराच्या काही भागात असामान्यपणे उबदार समुद्राचे तापमान आहे. त्याचा परिणाम समुद्राच्या पृष्ठभागाच्या तापमानातही वाढ होतो. एल निनो चक्र 2023 मध्ये सुरू झाले आणि त्याचा प्रभाव या वर्षी जूनपर्यंत राहण्याची अपेक्षा आहे. यंदाच्या तीव्र उन्हाळ्याला ही घटना कारणीभूत आहे. तथापि, लवकरच एल निनो कमकुवत होण्यास सुरुवात होईल आणि ला निना सुरुवात होईल. 

ला निना प्रभाव काय आहे?
ला निना म्हणजे प्रशांत महासागरातील पाण्याची थंडी होय. हे अनियमित अंतराने होत असताना, ला निन्ना हवामानाच्या स्वरूपातील व्यापक बदलांशी संबंधित आहे. ला निना लागू झाल्यानंतर भारतात यावर्षी चांगला मान्सून होण्याची शक्यता आहे.

उष्णतेची लाट का येते?
आपल्या वातावरणात आणि महासागरांमध्ये होत असलेल्या अनेक बदलांमुळे देशाच्या उत्तर मध्य आणि पूर्व भागात उष्णतेची लाट निर्माण होते. हे अत्यंत धोकादायक आहे कारण ती लाट आपल्या शरीरात उष्णतेचा ताण निर्माण करते.

कोरड्या उष्णतेचा ताण: जेव्हा तापमान वाढते परंतु आर्द्रता कमी राहते तेव्हा कोरड्या उष्णतेचा ताण येतो. या तीव्र उष्णतेमध्ये शरीराला घामाने तापमान थंड करणे कठीण होते. यामुळे निर्जलीकरण आणि इतर आरोग्य-संबंधित चिंता होऊ शकतात. मध्य आणि उत्तर-पश्चिम भारतात उन्हाळ्यात आर्द्रतेची शक्यता कमी असते, म्हणून, प्रदेशात कोरड्या उष्णतेच्या तणावाच्या प्रकरणांची संख्या जास्त असते.

ओलसर उष्णतेचा ताण: हा दमट उष्णतेचा ताण आहे. जेव्हा वाढत्या तापमानात आर्द्रता मिसळते तेव्हा हे घडते. या अवस्थेतही, घामाने शरीर थंड होऊ शकत नाही आणि उष्णतेचा ताण वाढतो. ओडिशा, आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू आणि महाराष्ट्रासारख्या पूर्व किनारपट्टी भागातील लोकांना अशा परिस्थितीचा सामना करावा लागतो. पावसाळ्यात जेव्हा तापमान जास्त असते तेव्हा या प्रदेशांमध्ये मोठ्या प्रमाणात ओलसर उष्णतेच्या ताणाची प्रकरणे नोंदवली जातात.
आणखी वाचा - 
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी कन्याकुमारीत केली ध्यानधारणा, सोशल मीडियावर फोटो झाले व्हायरल
'पंचायत-3' सीरिजमध्ये दडलंय 'मिर्झापुर' च्या पुढील सीझनचे मोठे अपडेट, अली फजल म्हणतो...