मुंबई उच्च न्यायालयाचा ऐतिहासिक निर्णय : जोडप्यांमध्ये शारीरिक-मानसिक संबंध नसल्यास विवाह होणार रद्द

पती-पत्नीमध्ये मानसिक, शारीरिक आणि भावनिक बंधन नसल्यामुळे मुंबई उच्च न्यायालयाने एका तरुण जोडप्याचा विवाह अवैध ठरवला आहे. उच्च न्यायालयाच्या औरंगाबाद खंडपीठाने आपल्या ऐतिहासिक निर्णयात म्हटले आहे की, असे लग्न वैध मानले जाऊ शकत नाही ज्यामध्ये जोडपे मानसिक, भावनिक किंवा शारीरिकदृष्ट्या एकमेकांशी जोडू शकत नाहीत. 

औरंगाबाद खंडपीठाच्या न्यायमूर्ती विभा कंकणवाडी आणि न्यायमूर्ती एस.जी.चपळगावकर यांनी गेल्या आठवड्यात या प्रकरणावर सुनावणी करताना हा विवाह बेकायदेशीर ठरवला. मानसिक, भावनिक किंवा शारीरिकरित्या एकमेकांशी संपर्क साधू न शकणाऱ्या विवाहित तरुणांना मदत करण्यासाठी हे योग्य प्रकरण असल्याचे खंडपीठाने म्हटले आहे.

कोर्टाने सापेक्ष नपुंसकत्वाची व्याख्या कशी केली?
उच्च न्यायालयाने आपल्या आदेशात म्हटले आहे की, 'सापेक्ष नपुंसकता' ही अभिव्यक्ती ज्ञात घटना आहे. हे सामान्य नपुंसकत्वापेक्षा वेगळे आहे, याचा अर्थ सामान्यपणे लैंगिक संबंध ठेवण्यास असमर्थता असते. सापेक्ष नपुंसकत्व म्हणजे स्थूलमानाने अशा परिस्थितीचा संदर्भ आहे जिथे एखादा पुरुष लैंगिक संबंध ठेवू शकतो परंतु जोडीदारासोबत असे करू शकत नाही. अशा सापेक्ष नपुंसकतेची अनेक शारीरिक आणि मानसिक कारणे असू शकतात, असे न्यायालयाने म्हटले आहे. खंडपीठाने सांगितले की, सध्याच्या प्रकरणात हे सहज समजू शकते की पतीमध्ये पत्नीबद्दल सापेक्ष नपुंसकता आहे. 

पुरुषाने सुरुवातीला आपल्या पत्नीवर लैंगिक संबंध ठेवण्याची इच्छा नसल्याचा आरोप केला असावा कारण त्याला तिच्याबद्दल सापेक्ष नपुंसकत्व वाटत असल्याचे कबूल करण्यास तो संकोच करत होता. तथापि, नंतर, त्याने स्पष्टपणे कबूल केले की यामुळे त्याला आयुष्यभर कलंक लागणार नाही. सापेक्ष नपुंसकत्व नपुंसकत्वाच्या सामान्य संकल्पनेपेक्षा काहीसे वेगळे आहे आणि सापेक्ष नपुंसकत्व स्वीकारल्याने त्यांना नपुंसकत्व येणार नाही.

काय आहे संपूर्ण प्रकरण?
27 वर्षीय पुरुषाने फेब्रुवारी 2024 मध्ये एंट्री-लेव्हल विवाह रद्द करण्याच्या मागणीसाठी त्याच्या 26 वर्षीय पत्नीने दाखल केलेला अर्ज कौटुंबिक न्यायालयाने फेटाळल्यानंतर त्याने खंडपीठाकडे धाव घेतली होती. या जोडप्याने मार्च 2023 मध्ये लग्न केले पण 17 दिवसांनी वेगळे झाले. या जोडप्याने सांगितले की त्यांचे लग्न पूर्ण झाले नाही. त्या व्यक्तीने तिच्याशी शारीरिक संबंध ठेवण्यास नकार दिल्याचा दावा महिलेने केला आहे. विवाह रद्द करण्याची मागणी करणाऱ्या तिच्या याचिकेत महिलेने पुरुषाला 'सापेक्ष नपुंसकत्व' असल्याचे म्हटले आहे. ते म्हणाले की ते एकमेकांशी मानसिक, भावनिक किंवा शारीरिकरित्या जोडू शकत नाहीत. पुरुषाने सांगितले की लग्न झाले नाही पण त्यासाठी महिलेला दोष दिला. पत्नीसोबत शारीरिक संबंध प्रस्थापित करू शकत नसल्याचा दावा त्या व्यक्तीने केला आहे. अन्यथा तो सामान्य आहे. या निवेदनात त्यांनी म्हटले आहे की, त्यांना सर्वसाधारणपणे नपुंसक असल्याचा कलंक नको होता.

मात्र, कौटुंबिक न्यायालयाने हा अर्ज महिला आणि पुरुषाने संगनमताने केल्याचा दावा फेटाळून लावला. उच्च न्यायालयाच्या खंडपीठाने कौटुंबिक न्यायालयाचा आदेश बाजूला ठेवत विवाह रद्द ठरवला आणि विवाह रद्द केला.
आणखी वाचा - 
Watch Exclusive Video: Asianet news वर पंतप्रधान नरेंद्र मोदींची स्फोटक मुलाखत, पहिल्याच वेळी प्रत्येक मुद्द्यावर दिली सखोल उत्तरे
NIA चा मोठा खुलासा ! रामेश्वरम कॅफे बॉम्बस्फोटाचे धागेदोरे पाकिस्तानमध्ये ?