शौचालयांमुळे वाचताहेत ७०,००० मुलांचे प्राण : स्वच्छ भारत योजनेचा पडला प्रभाव

स्वच्छ भारत योजनेंतर्गत देशभरात शौचालयांच्या बांधकामामुळे भारतात दरवर्षी 5 वर्षांखालील 60 ते 70 हजार मुलांचे प्राण वाचत आहेत. असा दावा एका अहवालात करण्यात आला आहे. अहवालात कमी आणि मध्यम उत्पन्न असलेल्या देशांनाही हे मॉडेल स्वीकारण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. या अहवालावर आनंद व्यक्त करताना पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, योग्य शौचालयांची उपलब्धता ही नवजात आणि बालकांच्या मृत्यूचे प्रमाण कमी करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते.

ते म्हणाले की सुधारित स्वच्छता सुविधा देशाच्या सार्वजनिक आरोग्य क्षेत्रात परिवर्तन घडवून आणत आहेत. यूएस स्थित इंटरनॅशनल फूड पॉलिसी रिसर्च इन्स्टिट्यूटच्या संशोधकांसह एका टीमने 35 राज्ये/केंद्रशासित प्रदेश आणि देशातील 600 हून अधिक जिल्ह्यांच्या राष्ट्रीय प्रतिनिधी सर्वेक्षणावर आधारित अभ्यास अहवाल तयार केला आहे. 'नेचर' या ब्रिटिश वैज्ञानिक मासिकाने हा अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. अहवालात काय आहे?: 2014 मध्ये स्वच्छ भारत योजना लागू झाल्यापासून देशात शौचालय बांधकामात लक्षणीय वाढ झाली आहे. स्वच्छ भारत मिशनच्या आधी आणि नंतरच्या कालावधीच्या तुलनेत अर्भक आणि बालमृत्यू दरात मोठी घट झाली आहे. स्वच्छतागृहांच्या उपलब्धतेमुळे स्वच्छता राखली जाते. त्यामुळे आजारांचे प्रमाण कमी झाले असून दरवर्षी भारतात पाच वर्षाखालील ६० हजार ते ७० हजार मुलांचे प्राण वाचवले जात आहेत. स्वच्छ भारत योजनेंतर्गत शौचालये बांधण्यात आल्याने बालकांच्या मृत्यूचे प्रमाण घटल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.

स्वच्छ भारत अभियान:

देशभरातून उघड्यावर शौचास जाणे आणि घनकचरा व्यवस्थापन दूर करण्याच्या उद्देशाने केंद्र सरकारने 2 ऑक्टोबर 2014 रोजी स्वच्छ भारत मिशन सुरू केले. देशातील रस्ते आणि रस्ते स्वच्छ करणे हा त्याचा मुख्य उद्देश होता. या योजनेचा आणखी एक उद्देश म्हणजे सर्व ग्रामीण कुटुंबांना शौचालयाची सुविधा देऊन गावे उघड्यावर शौचमुक्त करणे. जुलै 2024 पर्यंत या योजनेंतर्गत ग्रामीण आणि शहरी भागात 12 कोटी शौचालये बांधण्यात आली आहेत. याचा फायदा 6.3 लाख गावांतील 50 कोटी लोकांना झाला आहे.

अहवालात काय आहे?

'स्वच्छ भारत' अंतर्गत 2014 पासून संपूर्ण भारतात शौचालये बांधण्यात आली आहेत. त्यामुळे लोकांमधील आजारांचा प्रसार कमी झाला आहे. त्यामुळे देशात दरवर्षी 5 वर्षांखालील 60-70 हजार मुलांचे प्राण वाचले आहेत.