महाशिवरात्री: या अनोख्या शिवमंदिरांमध्ये पहा अजब परंपरा!

ईश्वराची भारतात आणि परदेशात असंख्य मंदिरे आहेत. पण पाताळेश्वर मंदिर हे वेगळे आहे. कारण इथे भाविक एक अनोखी परंपरा पाळतात. इथे भाविक झाडू घेऊन देवाच्या दर्शनासाठी रांगेत उभे राहतात! झाडूसह पाणी किंवा कच्चे दूध, दत्तूरची फुले आणि फळे, पांढऱ्या टोपीची फुले, बेलपत्रे शिवाला अर्पण करतात.

झाडू का? भगवान शिवाला वैद्यनाथ म्हणजेच औषधांचा देव असेही म्हणतात. त्यामुळे शिवभक्त आजार बरे व्हावे म्हणून त्याची प्रार्थना करतात. इथल्या शिवाला झाडू अर्पण केल्याने त्वचारोग बरे होतात अशी भाविकांची श्रद्धा आहे. त्यामुळे ते चांगल्या आरोग्यासाठी शिवाचा आशीर्वाद घेण्यासाठी कुटुंबियांसह या मंदिरात येऊन झाडू अर्पण करतात. या शिवाला पाताळेश्वर, वैद्यनाथेश्वर असेही म्हणतात.

हे मंदिर उत्तर प्रदेशातील संभल जिल्ह्यातील मोरादाबाद विभागातील बहजोई शहरातील सादतबादी या गावात आहे. त्वचारोग असलेले किंवा इतर लोक विशेषतः सोमवारी आपली प्रार्थना आणि झाडू देण्यासाठी मोठ्या संख्येने मंदिरात येतात. भाविक शिवलिंगावर झाडू मारतात! या मंदिरात महाशिवरात्री आणि श्रावण महिन्यात मोठी गर्दी असते. झाडू घाण आणि धूळ साफ करते तसेच आरोग्यही शुद्ध करते अशी भाविकांची श्रद्धा आहे.

तुम्हाला घरातून मंदिरात झाडू आणायची गरज नाही. मंदिर परिसरात आणि आजूबाजूला झाडू मिळतात. तुम्ही झाडू विकत घेऊन ती देवाला अर्पण करू शकता. नंतर मंदिराचे व्यवस्थापन झाडू पुन्हा दुकानांना विकते. या मंदिरात आलेल्या अनेक भाविकांनी आपले त्वचारोग बरे झाल्याचे सांगितले आहे.

काशीतील श्री कालभैरवेश्वर मंदिरही वेगळे आहे. हे भगवान शिवाचा अंश असलेल्या कालभैरवाला समर्पित आहे. या मंदिरात देवाला दारू अर्पण केली जाते. हाच इथे देवाला केला जाणारा एकमेव नैवेद्य आहे. इथे तुम्हाला मंदिराबाहेर मोठ्या प्रमाणात दारू दिसते. इथे पंडित देवाला दारू ओततात आणि नंतर ती रिकामी बाटली भाविकांना प्रसाद म्हणून देतात.

आंध्र प्रदेशातील तिरुपती येथील काळहस्ती मंदिरही वेगळे आहे. हे तिरुपती बालाजी मंदिरापासून ४० कि.मी. अंतरावर आहे. शिव येथे ज्योतिर्लिंग रूपात विराजमान आहेत. या मंदिरातील पुजारी शिवलिंगाला स्पर्श करत नाहीत. इथले शिवलिंग चौरस आकाराचे आहे. ग्रहणकाळात बंद न होणारे हे एकमेव मंदिर आहे. सहसा इथे राहू आणि केतूची पूजा करण्यासाठी भाविक येतात. त्यामुळे याला "राहू मंदिर" असेही म्हणतात. राहू आणि केतू हे ग्रहणाला कारणीभूत असलेले ग्रह आहेत आणि त्यांची इथे पूजा केली जाते. या मंदिरातील आणखी एक आश्चर्य म्हणजे शिवलिंगाचे दर्शन नेहमी दिवा लावूनच घेतले जाते.