जातिसूचक शब्दांवरील राजस्थान उच्च न्यायालयाचा निर्णय

जयपुर. राजस्थान उच्च न्यायालयाने एका महत्त्वपूर्ण निर्णयात SC-ST कायद्याअंतर्गत दाखल झालेल्या एका प्रकरणात काही शब्द जातिसूचक नसल्याचे म्हटले आहे. न्यायालयाने निर्णय देताना म्हटले आहे की ... भंगी, नीच, भिकारी आणि मंगणी हे शब्द जातिसूचक नाहीत आणि या शब्दांच्या वापरावर SC-ST कायद्याच्या कलना लागू होऊ शकत नाहीत. हा प्रकरण अतिक्रमण हटवताना झालेल्या वादाशी संबंधित होता, ज्यामध्ये विभागाच्या कर्मचाऱ्यांशी वाद झाला होता.

जानिए न्यायाधीशांनी आपल्या संपूर्ण निर्णयात काय म्हटले आहे….

न्यायमूर्ती बिरेन्द्र कुमार यांच्या खंडपीठाने या प्रकरणाची सुनावणी करताना चार आरोपींविरुद्धचे SC-ST कायद्याचे कलम रद्द करण्याचे आदेश दिले. आरोपींनी न्यायालयात याचिका दाखल करून म्हटले होते की त्यांच्यावर लावण्यात आलेले आरोप चुकीचे आहेत आणि त्यांना जातिसूचक शब्द वापरण्याचा हेतू नव्हता. आरोपींचे म्हणणे होते की त्यांना पीडिताच्या जातीची माहिती नव्हती आणि ही घटना सार्वजनिकरित्या घडली नव्हती, जसे की अभियोजन पक्ष दावा करत होता.

न्यायाधीशांनी म्हटले-जातीबाबत कोणताही अपमानजनक हेतू नव्हता

न्यायालयाने याचिकेवर सुनावणी करताना म्हटले की आरोपींनी जे शब्द वापरले ते जातिसूचक नाहीत आणि या शब्दांचा कोणताही जाती आधारित संदर्भ नव्हता. याशिवाय, हे देखील स्पष्ट केले की आरोपींविरुद्ध हे सिद्ध करता आले नाही की ते पीडिताच्या जातीशी परिचित होते किंवा त्यांच्या जातीबाबत कोणताही अपमानजनक हेतू होता. तथापि, न्यायालयाने हे देखील म्हटले की लोकसेवकांच्या सार्वजनिक कर्तव्यांच्या निर्वहनात अडथळा आणल्याच्या आरोपाखाली फौजदारी खटला सुरू राहील.

पहिल्यांदाच असा प्रकारचा प्रकरण समोर आला

याचिकाकर्त्यांच्या वकिलांनी असा युक्तिवाद केला की शिवीगाळ अपमानित करण्याच्या उद्देशाने नव्हे, तर सरकारी कर्मचाऱ्यांकडून केल्या जात असलेल्या चुकीच्या मापनाच्या विरोधात होता. त्यांच्या मते, हा जातीयवादावर आधारित गुन्हा नव्हता, तर एक प्रशासकीय वाद होता. या निर्णयाने हा प्रश्न उपस्थित केला आहे की या शब्दांचा वापर कधी जातीयवादाच्या श्रेणीत येतो आणि कधी नाही.... . असा प्रकारचा प्रकरण पहिल्यांदाच समोर आला आहे.