सोनं विकणार? तर आधी उत्पन्न कर नियम जाणून घ्या!
सोन्याचे ETF, डिजिटल सोने, दागिने, सोन्याचे बाँड्स अशा विविध स्वरूपात सोने धारण करण्यावर आणि विक्री करण्यावर उत्पन्न कर लागू होतो. दीर्घकालीन आणि अल्पकालीन भांडवली नफा कर, कर सवलती आणि अनिवासी भारतीयांसाठी कर तरतुदींबद्दल जाणून घ्या.
सोन्याच्या किमती वाढत असल्याने, अनेक गुंतवणूकदार सोन्याचे ETF, डिजिटल सोने, सोन्याचे बाँड्समध्ये गुंतवणूक करू इच्छितात. काही जण सोने विकण्याचा विचार करतात. त्यांनी विविध स्वरूपात सोने धारण करणे आणि विक्री करण्याच्या उत्पन्न कराबाबत माहिती असणे आवश्यक आहे.
गोल्ड ETF:
गोल्ड ETF मधील दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर (LTCG) १२.५% कर लागू आहे. एका आर्थिक वर्षात कर सवलतीची मर्यादा १.२५ लाख रुपये आहे. इक्विटी शेअर्सप्रमाणे (एक वर्ष) नसून, गोल्ड ETF मध्ये LTCG कालावधी दोन वर्षे आहे. अल्पकालीन भांडवली नफ्यावर (STCG) गुंतवणूकदाराच्या उत्पन्न कर स्लॅबनुसार कर आकारला जातो.
दागिने, नाणी:
सोन्याचे दागिने, नाणी आणि सोन्याच्या बिस्किटे ही भारतात सोन्याची सर्वात लोकप्रिय स्वरूपे आहेत. २४ महिन्यांपेक्षा जास्त काळ सोन्यावर मिळालेल्या नफ्याला LTCG म्हणून वर्गीकृत केले जाते आणि १२.५% कर आकारला जातो. २४ महिन्यांपेक्षा कमी काळातील नफ्याला STCG म्हणून गुंतवणूकदाराच्या उत्पन्न कर स्लॅबनुसार कर आकारला जातो.
डिजिटल सोने:
अलिकडच्या काळात डिजिटल सोने हे सोन्यात गुंतवणूक करण्याचा सोयीस्कर आणि सुरक्षित मार्ग म्हणून उदयास आले आहे. यामुळे गुंतवणूकदारांना ऑनलाइन सोने खरेदी करता येते. परंतु, डिजिटल सोन्यावरील कर हा सोन्याच्या दागिन्यांप्रमाणेच आहे. २४ महिन्यांपेक्षा जास्त काळ धारण केलेल्या डिजिटल सोन्यावरील नफ्यावर १२.५% कर आकारला जातो, तर अल्पकालीन नफ्यावर गुंतवणूकदाराच्या उत्पन्न स्लॅबनुसार STCG कर आकारला जातो.
सोन्याचे बाँड्स:
सोन्याचे बाँड्स हे एक वेगळा फायदा देतात. मुदतीनंतर मिळणाऱ्या भांडवली नफ्यावर कर सवलत आहे. परंतु, गुंतवणूक कालावधीत दरवर्षी २.५% व्याजावर, गुंतवणूकदाराच्या उत्पन्न कर स्लॅबनुसार कर आकारला जातो.
सोने डेरिव्हेटिव्ह्ज:
कमोडिटी बाजारात व्यवहार केले जाणारे सोने डेरिव्हेटिव्ह्ज, भांडवली नफ्याच्या आधारावर करपात्र नाहीत. हे सट्टेबाजी नसलेले उत्पन्न मानले जाते आणि गुंतवणूकदाराच्या निव्वळ नफ्यावर संबंधित उत्पन्न कर स्लॅबनुसार कर आकारला जातो.
अनिवासी भारतीय:
अनिवासी भारतीय (NRI) सोन्याचे बाँड्स वगळता, दागिने, नाणी, बिस्किटे, डिजिटल सोने इत्यादी स्वरूपात सोन्यात गुंतवणूक करण्यास परवानगी आहे. NRI साठी कर दर हे भारतातील रहिवाशांसारखेच आहेत. परंतु, गोल्ड ETF वर TDS कपात केली जाते.
भेटवस्तूवरील कर सवलत:
जवळच्या नातेवाईकांकडून भेट म्हणून मिळालेले सोने आणि लग्नात भेट म्हणून मिळालेले सोने करमुक्त आहे. परंतु, नंतर ते विकल्यास, मागील मालकाने ते किती काळ धारण केले होते आणि त्याची किंमत यावरून भांडवली नफा कर आकारला जातो.
सोने ही एक स्थिर गुंतवणूक असली तरी, त्यावरील करविषयक नियम काळजीपूर्वक समजून घेणे आवश्यक आहे. सोन्याचा जास्तीत जास्त फायदा मिळवण्यासाठी कराचा परिणाम समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.