वृत्तपत्रांच्या तळाशी असलेल्या चार रंगीत ठिपक्यांचा अर्थ काय?

आपल्या दैनंदिन जीवनात आपण अनेक वस्तू वापरतो. परंतु त्याबद्दल योग्य माहिती नसते. टूथपेस्टपासून ते ब्लेडच्या आकारापर्यंत आपल्याला जाणून घेण्यासारख्या अनेक गोष्टी आहेत. त्यामध्ये वृत्तपत्र (Newspaper) देखील समाविष्ट आहे. दररोज आपण वृत्तपत्र वाचतो. वृत्तपत्राच्या तळाशी असलेले रंगीत चार ठिपके (Dots) देखील तुम्ही पाहिले असतील. परंतु या ठिपक्यांचा अर्थ काय हे अनेकांना माहीत नाही. आज आपण वृत्तपत्राच्या शेवटी असलेल्या या चार रंगीत ठिपक्यांचा अर्थ काय ते सांगणार आहोत. 

वृत्तपत्राच्या तळाशी असलेल्या चार रंगीत ठिपक्यांना नोंदणी (Registration) चिन्हे किंवा क्रॉप मार्क्स (Crop Marks) म्हणतात. वेगवेगळ्या रंगांचे परिपूर्ण जुळवणी आणि सुसंगती सुनिश्चित करण्यासाठी याचा वापर केला जातो. वृत्तपत्राच्या शेवटी लाल (Red), पिवळा (Yellow), निळा (Blue) आणि काळा (Black) रंगाचे ठिपके असतात हे तुम्ही दररोज पाहता. परंतु त्याकडे जास्त लक्ष देत नाही. या ठिपक्यांची समृद्धता अचूक रंगीत मुद्रण आणि रंग मिश्रणात मदत करते. हे रंगीत ठिपके मुद्रणाचे योग्य स्थान आणि दिशा दर्शविण्यास मदत करतात. हे योग्य मुद्रण प्रक्रियेत महत्त्वाची भूमिका बजावते. मुद्रणाच्या वेळी रंगांची सुसंगती आणि जुळवणी तपासण्यासाठी या ठिपक्यांचा वापर केला जातो. यामुळे उत्कृष्ट मुद्रण गुणवत्ता मिळते आणि वाचकांना स्पष्टता मिळते.

पृष्ठ आकारात कापण्यासाठी क्रॉप मार्क उपयुक्त आहे. यामुळे मुद्रण प्रक्रिया योग्यरित्या व्यवस्थापित केली जाऊ शकते. ही चिन्हे ट्रिम मार्क्स म्हणून वापरली जातात. मुद्रित पृष्ठे कशी कापायची ते हे दर्शवते. यामुळे अंतिम मुद्रित वृत्तपत्राचा आकार योग्य येतो. 

वृत्तपत्रांच्या पृष्ठांच्या तळाशी असलेल्या चार ठिपक्यांना सीएमवायके (CMYK) म्हणतात. याचे पूर्ण नाव सियान, मॅजेंटा, पिवळा, की (Cyan, Magenta, Yellow, Key) आहे. हे मुद्रण प्रक्रियेत वापरले जाणारे चार रंग दर्शवतात. सियान निळा रंग दर्शवतो. मॅजेंटा गुलाबी रंग दर्शवतो. पिवळा, पिवळा रंग दर्शवतो आणि की, काळा रंग दर्शवतो. सीएमवायके मुद्रण प्रक्रियेत, चार रंगांचे मिश्रण तयार करून विविध रंग मुद्रित करण्यास मदत होते. यामुळे चांगली गुणवत्ता आणि विविधता साध्य करता येते. केवळ कन्नड वृत्तपत्रेच नव्हे तर इंग्रजी, हिंदीसह सर्व भाषांच्या वृत्तपत्रांच्या शेवटी तुम्ही हे ठिपके पाहू शकता.