सार
मुंबई: महाराष्ट्र निवडणुकीत भाजप, शिवसेना आणि राष्ट्रवादी काँग्रेस या महायुती आघाडीला दणदणीत विजय मिळवून दोन दिवस झाले असले तरी नव्या सरकारचा शपथविधी कधी होणार याबाबत स्पष्टता नाही. कारण मोठा प्रश्न मुख्यमंत्री कोण करणार?
महायुतीच्या प्रचंड स्कोअरमध्ये पक्षाच्या मोठ्या योगदानामुळे देवेंद्र फडणवीस यांना सर्वोच्च स्थान मिळावे अशी भाजपच्या नेत्यांची इच्छा आहे, तर त्यांच्या सरकारच्या धोरणांमुळे महायुतीला पुन्हा सत्तेत येण्यास मदत झाली असा युक्तिवाद करत त्यांच्या सेनेच्या नेत्यांना मुख्यमंत्रीपद श्री शिंदे यांच्याकडेच राहावेसे वाटेल. अजित पवार यांच्या नेतृत्वाखालील राष्ट्रवादी काँग्रेस भाजपच्या बाजूने झुकत सर्वोच्च पदासाठी फडणवीस यांना पाठिंबा देऊ शकते, असे सूत्रांनी सांगितले.
महायुतीने जिंकलेल्या 232 जागांपैकी 132 भाजपकडे, 57 शिवसेनेकडे आणि 41 जागा राष्ट्रवादीकडे आहेत. तिन्ही पक्षांच्या नेत्यांनी एकत्र बसून मुख्यमंत्र्यांच्या चेहऱ्याबाबत निर्णय घेणार असल्याचे सांगितले आहे. शिवसेना आणि राष्ट्रवादीच्या आमदारांनी श्री. शिंदे आणि पवार यांची विधिमंडळ पक्षनेतेपदी निवड केली आहे. सेनेच्या आमदारांच्या बैठकीत शिंदे यांच्या मुख्यमंत्रीपदाच्या मागणीसाठी जोरदार घोषणाबाजी करण्यात आली.
श्री. फडणवीस, श्री. शिंदे आणि श्री. पवार हे केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांच्याशी भेट घेण्यासाठी आज दिल्लीला जाण्याची शक्यता आहे.यावेळी मुख्यमंत्रीपदावरही चर्चा होऊ शकते, असे कळते.
देवेंद्र फडणवीस यांचे प्रकरण
राज्यातील भाजपचे सर्वात उंच नेते आणि माजी मुख्यमंत्री फडणवीस हे मुख्यमंत्रीपदासाठी आघाडीवर आहेत. एकनाथ शिंदे सरकारमध्ये उपमुख्यमंत्री म्हणून काम केलेले भाजप नेते, भाजपने लढवलेल्या 148 पैकी 132 जागांवर विजय मिळवून त्यांच्या जबरदस्त स्ट्राइक रेटचे प्रमुख शिल्पकार आहेत. एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखालील बंडखोरीमुळे शिवसेनेत फूट पडल्यानंतर आणि सत्ताधारी युतीमध्ये भाजपचे संख्याबळ जास्त असतानाही उद्धव ठाकरे सरकार पाडल्यानंतर फडणवीस यांनी अनिच्छेने सरकारमध्ये नंबर 2 खेळण्याचे मान्य केले होते. त्यामुळे त्यांना आता त्यांचे हक्क मिळाले पाहिजे, असे भाजप नेत्यांना वाटते. वृत्तानुसार, भाजप नेते देखील सर्वोच्च पदासाठी कोणत्याही आवर्तक फॉर्म्युल्याच्या विरोधात आहेत आणि श्री फडणवीस यांना पाच वर्षांसाठी मुख्यमंत्री बनवायचे आहे.
एकनाथ शिंदे मान्य करतील का?
महायुतीच्या विजयाचा मार्ग मोकळा करणाऱ्या लाडकी बहिणसह आपल्या सरकारची धोरणे असल्याचा दावा सेनेच्या नेत्यांनी केल्याने शिंदे हे मुख्यमंत्रीपद सोडण्यास इच्छुक नसल्याचे कळते. शिवसेनेचे नेते दीपक केसरकर यांनी प्रसारमाध्यमांना सांगितले की, "शिंदे यांनी या पदावर कायम राहावे, असे शिवसेनेच्या आमदारांना वाटते कारण त्यांच्या नेतृत्वाखाली महायुतीने चांगले काम केले आणि निवडणुकीत नेत्रदीपक कामगिरी केली." शिंदे, फडणवीस आणि पवार सर्वानुमते या विषयावर निर्णय घेतील आणि तो महाराष्ट्राच्या हिताचा असेल, असेही ते म्हणाले.
मुख्यमंत्रिपदाचा त्याग केल्याने श्री. शिंदे यांना त्यांचे माजी बॉस आणि सेना (UBT) प्रमुख उद्धव ठाकरे यांच्याकडून होणारा घणाघाती हल्लाही समोर येईल. शिंदे यांना फडणवीस यांच्या हाताखाली काम करावे लागेल, असे ठाकरे यांनी आधीच सांगितले आहे. त्यामुळे, शिवसेनाप्रमुख समज लढाई जिंकण्यासाठी आणि आपण अद्याप प्रभारी असल्याचे दाखवून देण्याचे प्रयत्न करतील.
नंबर गेम
प्रचंड विजय मिळवूनही, 288 सदस्यांच्या विधानसभेत भाजप बहुमतापासून 14 कमी आहे. परंतु त्यांच्या 132 च्या संख्येने हे सुनिश्चित केले आहे की त्यांना सरकार स्थापन करण्यासाठी फक्त एका मित्राची गरज आहे. यामुळे एकनाथ शिंदे यांना काही बार्गेनिंग चिप्स मिळतात, कारण भाजप राष्ट्रवादीच्या पाठिंब्याने सहज सरकार स्थापन करू शकते. या पार्श्वभूमीवर, भाजपने मुख्यमंत्रिपदावर दावा सांगितला तर सेना आणि राष्ट्रवादी हे दोन्ही पक्ष जास्तीत जास्त मंत्रिमंडळ पदे मिळवण्याचा प्रयत्न करतील. भाजपचे राष्ट्रीय नेतृत्व आता मुख्यमंत्रिपदाच्या निवडीवर विचारमंथन करत आहे आणि दीर्घकालीन परिणाम आणि संघटनात्मक प्रभाव यावर लक्ष ठेवून आहे.