आता UPSC परीक्षेत आधार कार्डावर कडक नजर राहणार, फसवणुकीला आळा बसणार!

UPSC परीक्षेतील फसवणूक रोखण्यासाठी आणि उमेदवारांची सुरक्षा आणि विश्वासार्हता वाढवण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल उचलण्यात आले आहे. एक महत्त्वाचा निर्णय घेत केंद्र सरकारने केंद्रीय लोकसेवा आयोगाला (UPSC) उमेदवारांची ओळख पडताळण्यासाठी आधार-आधारित प्रमाणीकरण वापरण्यास मान्यता दिली आहे. हा नवीन उपाय नोंदणी प्रक्रियेच्या आणि परीक्षेच्या विविध टप्प्यांदरम्यान लागू केला जाईल, परंतु तो पूर्णपणे ऐच्छिक असेल.

हे पाऊल का उचलण्यात आले?

प्रोबेशनरी आयएएस अधिकारी पूजा खेडकर यांच्यावर नुकतीच कारवाई करण्यात आली. खेडकर यांच्यावर नागरी सेवा परीक्षेत त्यांच्या पात्रतेपेक्षा जास्त प्रयत्न करून आरक्षणाचा फायदा घेऊन फसवणूक केल्याचा आरोप आहे. यानंतर केंद्र सरकारने यूपीएससी परीक्षांमधील अनियमितता रोखण्यासाठी कठोर पावले उचलण्याचा निर्णय घेतला.

आधार प्रमाणीकरण प्रक्रिया

नोंदणीच्या वेळी आणि परीक्षा/भरती प्रक्रियेच्या विविध टप्प्यांवर उमेदवारांची ओळख सत्यापित करण्यासाठी UPSC ला “एक वेळ नोंदणी” पोर्टलवर आधार प्रमाणीकरण वापरण्याची परवानगी देण्यात आली आहे. हे सत्यापन होय/नाही किंवा ई-केवायसीद्वारे केले जाईल.

आधारची भूमिका आणि विश्वासार्हता

आधार हा भारतीय नागरिकांच्या बायोमेट्रिक आणि डेमोग्राफिक डेटावर आधारित UIDAI द्वारे जारी केलेला 12-अंकी अद्वितीय ओळख क्रमांक आहे. या नवीन पडताळणी पद्धतीमुळे परीक्षा प्रक्रियेची विश्वासार्हता आणि सुरक्षितता वाढेल अशी अपेक्षा आहे. UPSC ने हे देखील सुनिश्चित केले आहे की, आधार कायदा, 2016 अंतर्गत सर्व नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन केले जाईल.

फसवणूक टाळण्यासाठी इतर पावले

शिवाय, परीक्षेतील फसवणूक टाळण्यासाठी UPSC आधीच अनेक पावले उचलत आहे. जुलैमध्ये UPSC ने पूजा खेडकर विरोधात फसवणुकीचा गुन्हा दाखल केला होता, ज्याचा दिल्ली पोलीस तपास करत आहेत. खेडकर यांच्यावर नागरी सेवा परीक्षेत ओळखीची फसवणूक केल्याचा आरोप आहे.

चेहरा ओळख आणि एआयची भूमिका

जूनमध्ये, UPSC ने परीक्षेदरम्यान फसवणूक आणि ओळख लपवणे यासारख्या समस्यांना तोंड देण्यासाठी चेहरा ओळखणे आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आधारित CCTV देखरेख यांसारख्या तंत्रज्ञानाचा समावेश करण्याची योजना आखली होती. या अंतर्गत, सार्वजनिक क्षेत्रातील कंपन्यांकडून आधार-आधारित फिंगरप्रिंट प्रमाणीकरण आणि फेशियल रेकग्निशन तसेच एआय-आधारित थेट सीसीटीव्ही पाळत ठेवण्यासाठी प्रस्ताव मागवण्यात आले होते.

UPSC घेते 14 प्रमुख परीक्षा

UPSC दरवर्षी 14 प्रमुख परीक्षांचे आयोजन करते, ज्यात नागरी सेवा परीक्षेचा समावेश आहे, ज्यामधून IAS, IFS, IPS सारख्या प्रतिष्ठित सेवांसाठी उमेदवारांची निवड केली जाते. केंद्र सरकारच्या गट 'अ' आणि गट 'ब' पदे भरण्यासाठी या परीक्षा आणि इतर भरती परीक्षा महत्त्वाच्या आहेत आणि त्यांना देशभरातून मोठ्या संख्येने उमेदवार उपस्थित राहतात.

आणखी वाचा :

भागवत यांना प्रगत सुरक्षा कवच, राहुल गांधी-गृहमंत्र्यांच्या यादीत आरएसएस प्रमुख