आर्थिक पाहणी २०२५: बेरोजगारीत घट, EPFO योगदानात वाढ

आर्थिक पाहणी २०२५ नुसार, २०१७-१८ पासून बेरोजगारी दरात सातत्याने घट होत आहे. EPFO मध्ये योगदानही वाढले आहे, विशेषतः युवा वर्गातून. AI च्या परिणाम आणि आव्हानांवरही प्रकाश टाकण्यात आला आहे.

नवी दिल्ली. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी अर्थसंकल्पपूर्वी ३१ जानेवारी रोजी आर्थिक पाहणी २०२५ सादर केली. यामध्ये अर्थव्यवस्थेची स्थिती, चलन आणि वित्तीय क्षेत्र विकास, महागाई, गुंतवणूक, पायाभूत सुविधा, उद्योग, सेवा, शेती आणि अन्न प्रक्रिया, हवामान, पर्यावरण, कृत्रिम बुद्धिमत्ता याशिवाय रोजगार आणि कौशल्य विकासाबाबतचे अंदाज आणि आकडेवारी सादर करण्यात आली. २०१७-१८ पासून बेरोजगारी दरात कशी सातत्याने घट होत आहे हे आर्थिक पाहणीत सांगण्यात आले आहे.

२०१७-१८ पासून सातत्याने घटत चाललेली बेरोजगारी

२०२३-२४ च्या वार्षिक नियतकालिक कामगार बल सर्वेक्षण (PLFS) अहवालानुसार, १५ वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या लोकांसाठी बेरोजगारी दर २०१७-१८ मध्ये ६ टक्क्यांवरून सातत्याने कमी होत २०२३-२४ मध्ये ३.२ टक्के झाला आहे. तर, २०२४-२०२५ च्या दुसऱ्या तिमाहीत १५ वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या लोकांसाठी शहरी बेरोजगारी दर २०२३-२४ च्या दुसऱ्या तिमाहीतील ६.६ टक्क्यांच्या तुलनेत सुधारून ६.४ टक्के झाला आहे.

५ वर्षांत किती वाढले EPFO चे निव्वळ योगदान

याशिवाय कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना म्हणजेच EPFO चे निव्वळ योगदान २०१९ मध्ये ६१ लाखांवरून २०२४ मध्ये १.३१ कोटी झाले आहे. एप्रिल-नोव्हेंबर, २०२४ मध्ये निव्वळ वाढ ९५.६ लाखांपर्यंत पोहोचली, जी मुख्यतः युवा वर्गांमुळे झाली. १८ ते २५ वयोगटातील कामगारांनी निव्वळ वेतनवाढीत ४७% योगदान दिले. हे रोजगाराच्या वाढत्या ट्रेंडचे द्योतक आहे.

AI मुळे होणाऱ्या बदलांचा परिणाम कमी करण्याची गरज

कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या (AI) वेगाने होत असलेल्या विकासामुळे भारताच्या कामगार बाजारावर खोलवर परिणाम झाला आहे. यामुळे एकीकडे जागतिक कामगार बाजारपेठेत नवीन संधी निर्माण झाल्या आहेत, तर दुसरीकडे अनेक आव्हानेही निर्माण झाली आहेत. भारताच्या कामगार बाजारपेठेत AI चे एकात्मिकरण उत्पादकता वाढवण्याचे, कार्यबलाची गुणवत्ता सुधारण्याचे आणि रोजगार निर्माण करण्याचे काम करत आहे, परंतु अट अशी आहे की मजबूत चौकटीद्वारे आपल्याला येणाऱ्या आव्हानांचे प्रभावीपणे निराकरण करावे लागेल.