Independence Day 2025 : आपल्याला असे मिळाले स्वातंत्र्य, वाचा स्वातंत्र्य समरातील बलिदानांची कहाणी

मुंबई - स्वातंत्र्यदिन हा भारतातील महान संघर्षाचा विजय आणि त्या संघर्षात अमूल्य योगदान देणाऱ्या असंख्य ज्ञात-अज्ञात स्वातंत्र्यसैनिकांना विनम्र अभिवादन करण्याचा दिवस. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताने स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून ओळख निर्माण केली. 

जबाबदाऱ्या आणि देशप्रेमाची जाणीव

१५ ऑगस्ट हा स्वातंत्र्यदिन फक्त कॅलेंडरवरील एक तारीख नसून, भारताच्या स्वातंत्र्यासाठी झालेल्या दीर्घ आणि कठीण संघर्षाची आठवण करून देणारा दिवस आहे. या दिवशी आपण आपल्या स्वातंत्र्यसैनिकांच्या बलिदानाला आदरांजली अर्पण करतो, देशातील एकतेचे आणि लवचिकतेचे महत्त्व पुन्हा अधोरेखित करतो. १९४७ पासून आजपर्यंत भारताने केलेल्या प्रगतीचा गौरव करत, पुढील वाटचालीसाठी प्रेरणा घेण्याची ही योग्य वेळ असते. स्वातंत्र्यदिन आपल्याला आपल्या जबाबदाऱ्या आणि देशप्रेमाची जाणीव करून देतो.

आपण स्वातंत्र्यदिन का साजरा करतो?

१५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताने ब्रिटीश वसाहतवादाच्या २०० वर्षांच्या जुलमी राजवटीपासून स्वतःची सुटका करून घेतली. या ऐतिहासिक घटनेने भारताचा एक स्वतंत्र, सार्वभौम आणि लोकशाही राष्ट्र म्हणून जन्म झाला. स्वातंत्र्यदिन हा केवळ एक सण नसून, तो आपल्या स्वातंत्र्यसैनिकांच्या बलिदानाची आठवण करून देतो. त्यांनी दाखवलेले धैर्य, दृढनिश्चय आणि मातृभूमीसाठीचा त्याग आपल्या राष्ट्रीय ओळखीचा पाया आहे. आजही देशभरात हा दिवस देशप्रेमाने, अभिमानाने आणि राष्ट्रध्वजाच्या गौरवाने साजरा केला जातो. शाळा, महाविद्यालये, सरकारी संस्था आणि विविध ठिकाणी ध्वजारोहण, सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि देशभक्तीपर गीते यांच्यातून स्वातंत्र्याचा उत्सव साजरा केला जातो.

स्वातंत्र्य सैनिकांचे बलिदान

भारताला स्वातंत्र्य एका रात्रीत मिळाले नाही, तर ते अनेक दशकांच्या संघर्ष, बलिदान आणि क्रांतींचे फलित होते. या लढ्याचा भाग असलेले नेते, कार्यकर्ते आणि सामान्य नागरिक यांनी आपल्या प्राणांची बाजी लावत स्वातंत्र्य मिळवून दिले.

महात्मा गांधी यांनी अहिंसक चळवळीतून भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याला नैतिक बळ दिलं. त्यांचा मीठ सत्याग्रह आणि ‘भारत छोडो’ आंदोलन हे निर्णायक ठरले. सुभाषचंद्र बोस यांनी आझाद हिंद फौज स्थापून ब्रिटिशांविरुद्ध लष्करी संघर्ष उभारला. भगतसिंग, राजगुरू आणि सुखदेव यांनी त्यांच्या क्रांतिकारी कृतींमुळे युवकांमध्ये जागृती केली. राणी लक्ष्मीबाईच्या शौर्यपूर्ण लढ्याने स्त्रीशक्तीचे प्रतीक उभे केले.

सरोजिनी नायडू, सरदार पटेल, जवाहरलाल नेहरू यांसारख्या अनेक नेत्यांनी देशाच्या सामाजिक, राजकीय आणि प्रशासकीय पातळीवर महत्त्वपूर्ण योगदान दिलं. ही मंडळी वेगवेगळ्या धर्म, भाषा आणि प्रदेशांतून येऊनही, "स्वतंत्र भारत" या एकाच ध्येयासाठी एकत्र लढली.

स्वातंत्र्यदिन हा या सर्व थोर व्यक्तींच्या कार्याचा सन्मान करण्याचा आणि त्यांच्या त्यागाची आठवण ठेवण्याचा दिवस आहे. भारताच्या स्वातंत्र्याचा हा प्रवास प्रेरणादायी असून, त्यातून आजच्या पिढीने देशप्रेम, एकता आणि जबाबदारी शिकण्याची गरज आहे.

आपण स्वातंत्र्यदिन कसा साजरा करतो

पंतप्रधान दरवर्षी १५ ऑगस्टला दिल्लीतील ऐतिहासिक लाल किल्ल्यावर राष्ट्रध्वज फडकावतात, आणि याच क्षणापासून स्वातंत्र्यदिनाच्या मुख्य समारंभाची औपचारिक सुरुवात होते. त्यानंतर पंतप्रधान राष्ट्राला उद्देशून भाषण करतात, ज्यामध्ये देशाच्या प्रगतीचा आढावा आणि भावी योजनांचा उल्लेख असतो. या समारंभाला सशस्त्र दलांचे जवान, विविध शाळांतील विद्यार्थी, मान्यवर पाहुणे आणि देशभरातील नागरिक सहभागी होतात. हा कार्यक्रम संपूर्ण देशभर थेट प्रसारित केला जातो आणि लाखो नागरिक टीव्ही, मोबाईल किंवा रेडिओद्वारे तो अनुभवतात.

स्वातंत्र्यदिन देशभर विविध पद्धतीने साजरा केला जातो. शाळा, महाविद्यालये, सरकारी आणि खासगी कार्यालयांमध्ये ध्वजारोहण होते. देशभक्तीपर गीते, नृत्य, नाटिका आणि भाषणांद्वारे भारताच्या स्वातंत्र्यसंग्रामातील घटनांना उजाळा दिला जातो. काही ठिकाणी स्वातंत्र्यसैनिकांचा सत्कार केला जातो किंवा त्यांना आदरांजली वाहण्यात येते. विद्यार्थ्यांमध्ये मिठाई वाटप होते, आणि अनेक ठिकाणी सामुदायिक भोजन किंवा मेळावे आयोजित केले जातात.

घरांची सजावट तिरंग्यांनी केली जाते, तर रस्त्यांवरही भगवा, पांढरा आणि हिरवा रंग झळकतो. नागरिकही हा अभिमानाचा दिवस म्हणून हेच रंग परिधान करतात. या निमित्ताने देशप्रेम, ऐक्य आणि राष्ट्रीय एकात्मतेचा उत्सव संपूर्ण भारतात साजरा होतो.

1947 पासूनचा भारताचा संघर्ष

१९४७ मध्ये स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर भारताने विविध क्षेत्रांत लक्षणीय प्रगती केली आहे. आज भारत जगातील सर्वात मोठी लोकशाही आहे, जी केवळ लोकांच्या मतांवर चालतेच नाही, तर लोकांच्या आकांक्षांचे प्रतिनिधित्वही करते. अवकाश संशोधन, माहिती तंत्रज्ञान, विज्ञान, वैद्यकीय सेवा, संरक्षण आणि संस्कृती या क्षेत्रांमध्ये भारताने जागतिक स्तरावर स्वतःचं स्थान निर्माण केलं आहे.

स्वातंत्र्यदिन हा केवळ भूतकाळातील बलिदानांची आठवण करून देणारा दिवस नाही, तर भविष्यासाठी नव्या संकल्पांनी सज्ज होण्याचा दिवस आहे. एक मजबूत, समावेशक, सुशिक्षित आणि आत्मनिर्भर भारत घडवण्यासाठी प्रत्येकाने आपापल्या पातळीवर योगदान देण्याची ही संधी आहे.