Parenting Tips : आई-वडिलांमधील जुने वाद मुलांच्या मनावर करतात सखोल परिणाम, अशी सांभाळा स्थिती

Parenting Tips : आई-वडिलांमधील जुने वाद आणि सततचा तणाव मुलांच्या मानसिक आरोग्यावर, वर्तनावर आणि भविष्यातील नातेसंबंधांवर खोल परिणाम करतो. 

Parenting Tips : कुटुंब म्हणजे प्रेम, सुरक्षितता आणि विश्वास यांचं प्रतीक मानलं जातं. मात्र अनेक घरांमध्ये आई-वडिलांमधील जुने वाद, न मिटलेले गैरसमज आणि सततचे तणावपूर्ण वातावरण नकळतपणे मुलांच्या मनावर खोलवर परिणाम करत असते. लहान वयात दिसलेले व ऐकलेले वाद मुलांच्या मानसिक जडणघडणीवर दीर्घकालीन प्रभाव टाकतात. अनेकदा पालकांना याची जाणीव नसते, पण या वादांचे पडसाद मुलांच्या वागण्यात, भावनांमध्ये आणि भविष्यातील नातेसंबंधांमध्ये उमटत राहतात. त्यामुळे पालकांनी ही परिस्थिती समजून घेऊन योग्य पद्धतीने हाताळणे अत्यंत गरजेचे आहे.

सततच्या वादांचा मुलांच्या मानसिक आरोग्यावर परिणाम

आई-वडिलांमधील जुने वाद सतत घरात चर्चिले जात असतील किंवा भांडणाच्या रूपात व्यक्त होत असतील, तर मुलांच्या मनात भीती, असुरक्षितता आणि तणाव निर्माण होतो. मुलं अनेकदा स्वतःलाच या वादांसाठी दोषी धरू लागतात. यामुळे आत्मविश्वास कमी होणे, एकटेपणा जाणवणे, चिडचिडेपणा वाढणे किंवा भीतीची भावना निर्माण होणे असे परिणाम दिसून येतात. काही मुलांमध्ये नैराश्य (डिप्रेशन) किंवा चिंता (अँक्सायटी)सारख्या मानसिक समस्याही उद्भवू शकतात.

वर्तन आणि अभ्यासावर होणारे परिणाम

घरातील तणावपूर्ण वातावरणाचा थेट परिणाम मुलांच्या वागणुकीवर आणि अभ्यासावर होतो. अशी मुलं शाळेत लक्ष केंद्रित करू शकत नाहीत, अभ्यासात मागे पडतात किंवा आक्रमक वर्तन दाखवू लागतात. काही मुलं अतिशय गप्प आणि अंतर्मुख होतात, तर काही जण राग, हट्टीपणा किंवा बंडखोरीच्या स्वरूपात भावना व्यक्त करतात. झोपेचे त्रास, भूक न लागणे किंवा सतत थकवा जाणवणे हीदेखील लक्षणे दिसू शकतात.

नातेसंबंधांबद्दल मुलांच्या मनात निर्माण होणारी नकारात्मक धारणा

आई-वडिलांमधील न मिटलेले वाद मुलांच्या मनात नातेसंबंधांविषयी नकारात्मक प्रतिमा तयार करतात. प्रेम, समजूतदारपणा आणि संवादाऐवजी भांडणं आणि तणाव हेच नात्याचं स्वरूप आहे, असा समज त्यांच्या मनात तयार होतो. पुढे जाऊन या मुलांना स्वतःचे नातेसंबंध टिकवताना अडचणी येऊ शकतात. विश्वास ठेवणं, भावना व्यक्त करणं किंवा समंजसपणे वाद सोडवणं त्यांना कठीण वाटू शकतं.

पालकांनी परिस्थिती कशी सांभाळावी?

आई-वडिलांमधील मतभेद मुलांसमोर व्यक्त होणार नाहीत, याची काळजी घेणं सर्वात महत्त्वाचं आहे. वाद असतील तर ते शांतपणे आणि मुलांपासून दूर राहून सोडवण्याचा प्रयत्न करावा. मुलांशी संवाद साधून त्यांना सुरक्षित असल्याची जाणीव करून देणं गरजेचं आहे. “हे वाद तुझ्यामुळे नाहीत” हे स्पष्टपणे सांगितल्यास मुलांचं ओझं हलकं होतं. गरज भासल्यास कौटुंबिक समुपदेशक किंवा मानसोपचारतज्ज्ञांची मदत घेणंही उपयुक्त ठरू शकतं.

सकारात्मक वातावरणाचा मुलांच्या भविष्यावर परिणाम

घरात शांत, प्रेमळ आणि समजूतदार वातावरण असेल तर मुलं मानसिकदृष्ट्या अधिक सक्षम होतात. पालकांनी परस्पर आदर, संवाद आणि सहकार्य दाखवल्यास मुलंही तेच मूल्य आत्मसात करतात. मतभेद असूनही ते सुसंस्कृत पद्धतीने कसे सोडवायचे, हे मुलांना शिकायला मिळते. यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो आणि भविष्यात निरोगी नातेसंबंध निर्माण करण्याची क्षमता विकसित होते.