भारतातील रेल्वे स्टेशन केवळ प्रवासाची ठिकाणे नाहीत, तर ती उत्कृष्ट वास्तुकलेची केंद्रे देखील आहेत. मुंबईतील CSMT पासून लखनौच्या चारबागपर्यंत, भारतातील 6 सर्वात सुंदर रेल्वे स्टेशनबद्दल येथे जाणून घेऊया.
जगातील सर्वात सुंदर रेल्वे स्टेशन आपल्या भारतात आहेत
भारतातील रेल्वे स्टेशन केवळ ट्रेनमध्ये चढण्यासाठी आणि उतरण्यासाठीची वाहतूक केंद्रे नाहीत. ती देशाचा समृद्ध वारसा, सांस्कृतिक विविधता आणि आधुनिक आकांक्षा दर्शवणारी उत्कृष्ट वास्तुशिल्पे देखील आहेत. ब्रिटिशकालीन राजेशाही थाट दाखवणाऱ्या ऐतिहासिक इमारतींपासून ते आधुनिकता आणि सौंदर्य यांचा मिलाफ असलेल्या समकालीन डिझाइनपर्यंत, काही स्टेशन आपल्या अनोख्या सौंदर्याने पर्यटकांना आकर्षित करतात.
राजस्थानचा राजेशाही थाट दर्शवणाऱ्या डिझाइनपासून ते वसाहतकालीन चमत्कार आणि डोंगराळ भागातील शांत स्टेशनपर्यंत, ही ठिकाणे प्रवाशांच्या मनात एक अविस्मरणीय छाप सोडतात. भारतातील वास्तुकला, वातावरण आणि सांस्कृतिक महत्त्वाचे प्रतीक असलेल्या 6 सर्वात सुंदर रेल्वे स्टेशनची माहिती पाहूया.
27
१. छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CSMT), मुंबई
मुंबई शहराच्या मध्यभागी असलेले छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CSMT) हे जगातील सर्वात प्रसिद्ध रेल्वे स्टेशनपैकी एक आहे. ब्रिटिश काळात 1887 मध्ये बांधलेले हे स्टेशन युनेस्को (UNESCO) जागतिक वारसा स्थळ म्हणून ओळखले जाते. हे व्हिक्टोरियन गॉथिक रिव्हायव्हल आर्किटेक्चर आणि पारंपारिक भारतीय वास्तुकलेच्या मिश्रणाचे एक उत्तम उदाहरण आहे.
या स्टेशनची रचना पर्यटकांना खूप आकर्षित करते. यात असलेल्या टोकदार कमानी, घुमट, मनोरे, रंगीबेरंगी काचेच्या खिडक्या आणि दगडांवरील कोरीव काम हे याचे वैशिष्ट्य आहे. युरोपियन कॅथेड्रलच्या धर्तीवर बांधलेला याचा मध्यवर्ती घुमट मुंबईच्या स्कायलाइनमध्ये उठून दिसतो आणि एक प्रमुख बंदर शहर म्हणून मुंबईचे ऐतिहासिक महत्त्व अधोरेखित करतो. केवळ सौंदर्यातच नव्हे, तर हे भारतातील सर्वात व्यस्त रेल्वे स्टेशनपैकी एक असूनही, आपले वास्तुवैभव अबाधित ठेवून आहे.
37
२. जैसलमेर रेल्वे स्टेशन, राजस्थान
जैसलमेर रेल्वे स्टेशन पाहताच राजस्थानचा सोनेरी वारसा डोळ्यासमोर उभा राहतो. पिवळ्या वाळूच्या दगडाने बांधलेले हे स्टेशन प्रसिद्ध जैसलमेर किल्ल्यासारखे दिसते आणि वाळवंटातील किल्ल्याप्रमाणे भासते.
पारंपारिक राजस्थानी नक्षीकाम, कमानीच्या आकाराच्या खिडक्या आणि सुखद मातीचे रंग या स्टेशनला वाळवंटातील निसर्गरम्य दृश्याशी एकरूप करतात. रात्रीच्या वेळी दिव्यांच्या प्रकाशात हे स्टेशन एका ऐतिहासिक वास्तूप्रमाणे चमकते.
गोल्डन सिटीला भेट देणाऱ्या पर्यटकांचे हे स्टेशन भव्य सांस्कृतिक स्वागत करते. आधुनिक पायाभूत सुविधा प्रादेशिक सौंदर्याचा कसा आदर करू शकतात, याचे हे एक उत्तम उदाहरण आहे.
कुमाऊँ प्रदेशातील पर्वतांच्या पायथ्याशी असलेले काठगोदाम रेल्वे स्टेशन, त्याच्या निसर्गरम्य परिसरासाठी आणि शांत वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे. नैनिताल आणि भीमतालसारख्या प्रसिद्ध हिल स्टेशनवर जाणाऱ्यांसाठी हे प्रवेशद्वार म्हणून काम करते. या स्टेशनचे सौंदर्य निसर्गाच्या कुशीत वसलेले असण्यातच आहे.
आधुनिक गरजा पूर्ण करत असताना, हे स्टेशन सभोवतालची हिरवळ आणि पर्वतांशी एकरूप होईल अशा प्रकारे डिझाइन केलेले आहे. स्वच्छ प्लॅटफॉर्म, प्रशस्त मोकळ्या जागा आणि जंगलांनी भरलेल्या टेकड्यांची दृश्ये काठगोदामला उत्तर भारतातील सर्वात आनंददायी रेल्वे स्टेशनपैकी एक बनवतात. हिमालयाच्या दिशेने जाणाऱ्या प्रवाशांना हे स्टेशन एक नवीन उत्साह देते.
57
४. हावडा रेल्वे स्टेशन, कोलकाता
हावडा रेल्वे स्टेशन हे भारतातील सर्वात जुन्या आणि व्यस्त रेल्वे स्टेशनपैकी एक आहे. हे कोलकाता शहरासाठी एक प्रमुख लँडमार्क आहे. 19व्या शतकाच्या मध्यात स्थापित झालेले हे स्टेशन, हुगळी नदीच्या काठावर लाल विटांच्या दर्शनी भागाने, वसाहतकालीन वास्तुकलेची आठवण करून देत दिमाखात उभे आहे.
अनेक प्लॅटफॉर्म आणि प्रशस्त कॉनकोर्ससह, हावडा स्टेशन अभियांत्रिकी आणि नियोजनाचे एक अद्भुत उदाहरण आहे. दररोज लाखो प्रवाशांची गर्दी हाताळत असतानाही, या स्टेशनने आपले ऐतिहासिक महत्त्व गमावलेले नाही. याचे आयकॉनिक क्लॉक टॉवर्स, भव्य प्रवेशद्वार आणि ब्रिटिशकालीन पायाभूत सुविधांचे वैभव आधुनिक कोलकाताच्या ऊर्जेचे प्रतीक आहे.
67
५. बडोग रेल्वे स्टेशन, शिमला
कालका-शिमला हेरिटेज रेल्वे लाईनवर असलेले बडोग रेल्वे स्टेशन, भारतातील सर्वात निसर्गरम्य स्टेशनपैकी एक आहे. पाईनची जंगले आणि धुक्याने वेढलेल्या टेकड्यांमध्ये वसलेले हे स्टेशन पर्यटक आणि छायाचित्रकारांना विशेष आकर्षित करते. लहान आणि सुंदर असलेली ही इमारत पारंपारिक डोंगराळ भागातील वास्तुकलेनुसार बांधलेली असून निसर्गाशी एकरूप झाली आहे. युनेस्कोने मान्यता दिलेल्या या मार्गावर प्रवास करणाऱ्यांसाठी बडोग हे एक शांत विश्रांतीचे ठिकाण आहे.
77
६. चारबाग रेल्वे स्टेशन, लखनौ
लखनौमधील चारबाग रेल्वे स्टेशन हे इंडो-सारासेनिक वास्तुकलेचे एक अप्रतिम उदाहरण आहे. 1926 मध्ये बांधलेले हे स्टेशन मुघल, राजपूत आणि अवधी डिझाइनच्या मिश्रणामुळे भारतातील सर्वात भव्य रेल्वे स्टेशनपैकी एक आहे. याचे मोठे घुमट, सुबक रचना आणि सजावट पाहिल्यावर हे रेल्वे स्टेशन नसून एखादा राजवाडा असल्यासारखे वाटते. हे लखनौ शहराचे सांस्कृतिक वैभव आणि ऐतिहासिक महत्त्व दर्शवते.
ही रेल्वे स्टेशन केवळ वाहतुकीची साधने नाहीत, तर त्या-त्या प्रदेशाचा इतिहास, वातावरण आणि कला परंपरा यांचे प्रतीक आहेत. महानगरांपासून ते डोंगराळ भागांपर्यंत, ही आयकॉनिक स्टेशन भारताच्या वास्तुकलेतील विविधता जगासमोर मांडतात.
