मालमत्ता विकून बंपर नफा हवाय? मग 'या' ५ चुका टाळा, नाहीतर कष्टाची कमाई टॅक्स आणि दंडातच जाईल!

How To Sell Property : मालमत्ता विकून चांगला नफा मिळवण्यासाठी योग्य नियोजन करणे आवश्यक आहे. यात टॅक्सचे गणित समजून घेणे, मालमत्तेचे योग्य मूल्यांकन करणे, सर्व कागदपत्रे तयार ठेवणे, TDS नियमांचे पालन करणे यांसारख्या महत्त्वाच्या गोष्टींचा समावेश आहे. 

मालमत्ता विकून बंपर नफा हवाय? मग 'या' ५ चुका टाळा

मुंबई : आयुष्यात घर किंवा जागा विकण्याचा निर्णय हा अत्यंत मोठा असतो. अनेकदा घराच्या वाढलेल्या किमती पाहून आपण मालमत्ता विकायला काढतो, पण योग्य नियोजनाअभावी हातात येणारा नफा टॅक्स आणि कायदेशीर कचाट्यात अडकू शकतो. तुम्हीही तुमची प्रॉपर्टी विकण्याचा विचार करत असाल, तर 'या' महत्त्वाच्या गोष्टींकडे दुर्लक्ष करणे महागात पडू शकते. 

१. टॅक्सचे गणित आधी सोडवा (Tax Planning)

प्रॉपर्टी विकल्यावर मिळणारा पैसा म्हणजे निव्वळ नफा नसतो, त्यावर सरकारला 'कॅपिटल गेन टॅक्स' द्यावा लागतो.

दोन वर्षांच्या आत विक्री: याला 'शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन' म्हणतात. हा नफा तुमच्या एकूण उत्पन्नात धरला जातो आणि टॅक्स स्लॅबनुसार कर लागतो.

दोन वर्षांनंतर विक्री: यावर 'लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन' लागतो.

टीप: आयकर कायद्याच्या कलम ५४ नुसार, घर विकून आलेले पैसे जर तुम्ही पुन्हा घर खरेदीत गुंतवले, तर तुम्हाला करात मोठी सवलत मिळू शकते. 

२. अवास्तव किमतीचा मोह टाळा (Right Valuation)

घराशी आपल्या भावना जोडलेल्या असतात, म्हणून अनेकदा आपण बाजारभावापेक्षा जास्त किंमत सांगतो. यामुळे खरेदीदार पाठ फिरवतात. याउलट, घाईत स्वस्त विकल्यास नुकसान होते.

परिसरातील 'सर्कल रेट' तपासा.

अलीकडेच त्या भागात झालेल्या व्यवहारांचा अभ्यास करा.

लक्षात ठेवा, सर्कल रेटपेक्षा कमी किमतीत व्यवहार केल्यास प्राप्तिकर विभागाची नोटीस येऊ शकते. 

३. कागदपत्रांचा 'नो ड्यूज' क्लिअर ठेवा

खरेदीदार नेहमी कागदपत्रांची पारदर्शकता पाहतो. विक्रीपूर्वी खालील गोष्टी तयार ठेवा.

मालकी हक्काचे मूळ दस्तऐवज (Title Deed).

भार प्रमाणपत्र (Encumbrance Certificate).

सोसायटी मेंटेनन्स, वीज बिल आणि पाणी पट्टीचे 'नो ड्यूज सर्टिफिकेट'.

मालमत्तेवर कर्ज असल्यास बँकेकडून मिळणारे NOC. 

४. ५० लाखांवरील व्यवहारावर TDS चे नियम

जर तुमच्या मालमत्तेची किंमत ५० लाख रुपयांपेक्षा जास्त असेल, तर खरेदीदाराने व्यवहाराच्या रकमेतून १% TDS कापून तो सरकारकडे जमा करणे बंधनकारक आहे. विक्रेत्यांनी खरेदीदाराकडून 'फॉर्म १६ बी' (TDS प्रमाणपत्र) आवर्जून घ्यावा, जेणेकरून टॅक्स भरताना त्याचा पुरावा सादर करता येईल. 

५. मालमत्तेचे सादरीकरण (First Impression)

घर विकण्यापूर्वी त्याला थोडे 'अपडेट' करा. किरकोळ गळती काढणे, नवीन रंगकाम किंवा छोटी दुरुस्ती केल्यास घराचे आकर्षण वाढते. चांगल्या सादरीकरणामुळे तुम्हाला घराची ५ ते १० टक्के जास्त किंमत मिळू शकते.