Gokulashtami 2025 : गोकुळाष्टमी का साजरी करतात? वाचा पौराणिक कथा

Gokulashtami 2025 : येत्या 15 ऑगस्टला गोकुळाष्टमी साजरी केली जाणार आहे. यावेळी श्रीकृष्णाची मोठ्या भक्ती भावाने पूजा-प्रार्थना केली जाते. अशातच या दिवसासंबंधित पौराणिक कथा आहे. याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊ.

गोकुळाष्टमी 2025

गोकुळाष्टमी हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत पवित्र आणि आनंदाचा सण आहे. हा सण भगवान श्रीकृष्णांच्या जन्मदिवसाच्या निमित्ताने साजरा केला जातो. हिंदू पंचांगानुसार, भाद्रपद महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथीला, मध्यरात्रीच्या सुमारास, मथुरा नगरीत श्रीकृष्णांचा जन्म झाला. पौराणिक कथेनुसार, मथुरेचा राजा कंस हा आपल्या बहिणी देवकीचा भाऊ असून, त्याने देवकी आणि तिच्या पती वसुदेव यांना कारागृहात टाकले होते, कारण भविष्यवाणीनुसार देवकीचा आठवा पुत्र कंसाचा वध करणार होता. त्या काळात संपूर्ण ब्रह्मांडात अधर्म, अन्याय आणि क्रूरतेचे राज्य होते, ते संपवण्यासाठी श्रीविष्णूंनी कृष्णावतार धारण केला. त्यामुळे हा दिवस ‘जन्माष्टमी’ किंवा ‘गोकुळाष्टमी’ म्हणून साजरा केला जातो.

गोकुळाष्टमी का साजरी करतात?

गोकुळाष्टमी साजरी करण्यामागे धार्मिक आणि सामाजिक महत्त्व आहे. भगवान श्रीकृष्ण हे केवळ देवतांचे अवतार नव्हते तर ते प्रेम, स्नेह, करुणा, आणि धर्मसंस्थापनाचे प्रतीक होते. गोकुळातील त्यांच्या बाललीला, गोपालकाळातील साहसे, माखनचोरी, राधा-कृष्णाचे प्रेम आणि कंसवध या घटनांनी त्यांच्या जीवनाला अद्वितीय स्थान दिले आहे. या दिवशी भक्त उपवास करतात, दिवसभर भजन-कीर्तन करतात आणि रात्री बारा वाजता कृष्णजन्माचे स्वागत करतात. मंदिरे फुलांनी सजवली जातात, कृष्णाच्या मूर्तीला नवीन वस्त्र, दागिने घालून त्यांची पूजा केली जाते.

दहीहंडीचा उत्साह

गोकुळाष्टमी साजरी करण्याची एक खास पद्धत म्हणजे ‘दहीहंडी’. कृष्णाने बालपणी गोकुळातील माखन-मिश्री खाण्यासाठी मटक्या फोडल्याच्या गोष्टीवरून प्रेरणा घेऊन ही परंपरा सुरू झाली. दहीहंडीमध्ये युवकांचा एक गट मानवी पिरॅमिड बनवतो आणि उंचावर टांगलेल्या मटक्या फोडतो. हा खेळ केवळ मनोरंजनासाठी नसून एकजूट, टीमवर्क आणि साहस यांचे प्रतीक मानला जातो. महाराष्ट्रात दहीहंडीचा उत्सव विशेष उत्साहात साजरा केला जातो.

सणाचे महत्व

या सणामध्ये भक्तांना एक संदेश दिला जातो की, जेव्हा जेव्हा समाजात अधर्म, अन्याय आणि अराजकता वाढते, तेव्हा सत्य, धर्म आणि न्याय प्रस्थापित करण्यासाठी देव अवतार घेतो. गोकुळाष्टमी हे केवळ कृष्णजन्माचे स्मरण नसून, धर्माचे रक्षण, अन्यायाचा नाश आणि प्रेमभावनेचा प्रसार करण्याचा दिवस आहे. त्यामुळे हा सण केवळ धार्मिकदृष्ट्या नव्हे तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक दृष्टीनेही महत्वाचा मानला जातो.