Mumbai Locals : मुंबईत कार्यालयीन वेळा राहणार वेगवेगळ्या, शिफ्टमध्ये चालेल काम, लोकलवरील ताण कमी करण्यासाठी सरकारचा प्रयत्न

सरकारने घेतलेल्या या निर्णयांमुळे केवळ प्रवाशांचा जीव वाचणार नाही, तर मुंबईसारख्या गतिशील शहरातील वाहतूक व्यवस्थेला नवा श्वास मिळू शकतो.

मुंबई - मुंबई आणि एमएमआर (म्हणजेच मुंबई महानगर क्षेत्र) मध्ये दिवसेंदिवस वाढणारी लोकल ट्रेनमधील गर्दी आणि त्यातून होणाऱ्या मृत्यूंच्या घटनांमुळे महाराष्ट्र सरकारने महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. आता खासगी कंपन्यांमध्ये टप्प्याटप्प्याने कार्यालयीन वेळा लागू करण्यासाठी एक विशेष टास्क फोर्स स्थापन करण्यात आली आहे. या निर्णयाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे, गर्दीच्या वेळात ट्रेनवरील ताण कमी करून अपघातांची शक्यता टाळणे.

३ वर्षांत ७,५०० हून अधिक मृत्यू

गेल्या तीन वर्षांत मुंबईतील लोकल ट्रेनमध्ये ७,५०० पेक्षा अधिक प्रवाशांचा मृत्यू झाल्याची धक्कादायक माहिती समोर आली आहे. बहुतांश मृत्यू हे धक्काबुक्कीमुळे खाली पडणे, दरवाजाजवळून फेकले जाणे किंवा रेल्वे रुळांवर पडणे या कारणांमुळे झाले आहेत. या पैकी अनेक मृतांची ओळख पटवता आलेली नाही, कारण त्यांच्या जवळ कुठलेही ओळखपत्र नव्हते, किंवा मृत्यू इतका भीषण होता की ओळख शक्यच नव्हती.

सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी वेळांमध्ये बदल

गर्दी कमी करण्याच्या दिशेने पावले उचलताना महाराष्ट्र सरकारने आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी काम सुरू करण्याचा वेळ ३० मिनिटांनी पुढे ढकलला आहे, अशी माहिती परिवहन मंत्री प्रताप सर्नाईक यांनी विधानसभेत दिली. मात्र कामाच्या एकूण तासांमध्ये कोणताही बदल होणार नाही; संध्याकाळी ३० मिनिटांनी उशिरा कार्यालय सुटेल.

खासगी कंपन्यांमध्येही बदलाचे प्रयत्न

सरकारने मुंबईतील सुमारे ८०० खासगी कंपन्यांशी संपर्क साधून त्यांना कार्यालयीन वेळा सकाळी ८ ते ४ किंवा सकाळी १० ते संध्याकाळी ६ अशा स्वरूपात ठरवण्याचा सल्ला दिला आहे. प्रायोगिक टप्पा लवकरच सुरू होणार असून, त्यानंतर व्यापक अंमलबजावणी केली जाण्याची शक्यता आहे.

पायाभूत सुविधांमध्ये गुंतवणूक

सरकारने गर्दी कमी करण्यासाठी केवळ वेळांमध्ये बदल न करता इतर वाहतूक पर्यायांवरही लक्ष केंद्रित केलं आहे. यामध्ये रोपवे, जलवाहतूक आणि पॉड टॅक्सी यांचा समावेश आहे. बांद्रा-कुर्ला कॉम्प्लेक्समध्ये पॉड टॅक्सी प्रकल्पासाठी जमीन मंजूर झाली आहे. त्यानंतर हा प्रकल्प मीरा-भाईंदर, नवी मुंबई आणि ठाणे पर्यंत विस्तारला जाईल.

पॉड टॅक्सी म्हणजे काय?

पॉड टॅक्सी म्हणजे छोट्या गटांसाठी वापरण्यात येणाऱ्या, पूर्णपणे स्वयंचलित आणि उंचावरील चालणाऱ्या इलेक्ट्रिक वाहने आहेत. याला ‘पर्सनल रॅपिड ट्रान्झिट (PRT)’ देखील म्हणतात. वाहतुकीचा हा प्रकार गर्दीपासून मुक्त, नियंत्रित आणि सुरक्षित असतो. या प्रकल्पाचा पहिला टप्पा बडोदा येथे केंद्र सरकारच्या सहकार्याने सुरू होण्याची शक्यता आहे.

दरवाढ न करता सुरक्षा सुधारणा

रेल्वे स्थानकांवर अलीकडे एस्केलेटर, पादचारी पूल इत्यादी सुविधा वाढवल्या गेल्या आहेत. आता लोकलमध्ये स्वयंचलित दरवाजे बसवण्याचा विचार सुरू असून, त्यावर रेल्वे मंत्रालय आणि राज्य सरकार यांच्यात चर्चा सुरू आहे. विशेष बाब म्हणजे, या सुधारणा कोणतीही तिकीट दरवाढ न करता केल्या जाणार आहेत.

अपघातांची सततची शोकांतिका

आरटीआयच्या माध्यमातून मिळालेल्या माहितीनुसार, गेल्या १५ वर्षांत ४६,९६९ लोकांचे रेल्वे ट्रॅकमध्ये मृत्यू झाले असून त्यापैकी १४,५०० पेक्षा अधिक मृतांची ओळख पटलेली नाही. उंच प्लॅटफॉर्म, फूटओव्हर ब्रिज आणि काही ठिकाणी बंद भिंती अशा सुविधा दिल्या गेल्या असल्या तरी अजूनही बंद दरवाजे असलेली कोचेस किंवा सुरक्षित फेन्सिंगसारख्या मूलभूत सुरक्षा उपाययोजनांचा अभाव आहे.

मुंबईच्या लोकल ट्रेन सेवा ही शहराची वाहिनी आहे. परंतु त्यावर आता प्रचंड लोड येत आहे. सरकारने घेतलेल्या या निर्णयांमुळे केवळ प्रवाशांचा जीव वाचणार नाही, तर मुंबईसारख्या गतिशील शहरातील वाहतूक व्यवस्थेला नवा श्वास मिळू शकतो. येत्या काळात या टप्प्याटप्प्याने वेळा आणि पर्यायी वाहतुकीच्या संकल्पनांचा प्रभाव किती पडतो, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.