Sant Tukaram Maharaj Palkhi : संत तुकाराम महाराजांची पालखी कधी सुरू झाली?, जाणून घ्या ३४० वर्षांचा गौरवशाली इतिहास

Ashadhi Wari 2025: संत तुकाराम महाराजांच्या निधनानंतर त्यांचे पुत्र नारायण बाबा यांनी १६८५ मध्ये देहू येथून पंढरपूरकडे पालखी सोहळ्याची सुरुवात केली. ही वारी महाराष्ट्राच्या भक्तीसंस्कृतीचे जिवंत प्रतीक असून विविध जाती-धर्माच्या लोकांना एकत्र आणते.

देहू, पुणे: जून महिना सुरू झाला, की संपूर्ण महाराष्ट्रात एकच उत्सुकता दाटून येते आषाढी वारीची! "ग्यानबा-तुकाराम!" चा जयघोष करत लाखो वारकरी विठोबाच्या दर्शनासाठी पंढरपूरच्या वाटेवर निघतात. त्यातील एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि ऐतिहासिक भाग म्हणजे संत तुकाराम महाराजांची पालखी. यंदा या पालखी सोहळ्याचं ३४०वं वर्ष आहे. हो, तब्बल तीनशेचाळीस वर्षांची ही परंपरा! ही केवळ एक यात्रा नसून, महाराष्ट्राच्या भक्तीसंस्कृतीचं जिवंत प्रतीक आहे.

कसा झाला पालखी सोहळ्याचा प्रारंभ?

संत तुकाराम महाराजांच्या निधनानंतर काही वर्षांनी, इ.स. १६८५ मध्ये, त्यांचे धाकटे पुत्र नारायण बाबा यांनी एक पवित्र परंपरा सुरू केली. त्यांनी देहू येथून आपल्या वडिलांच्या चांदीच्या पादुका पालखीत ठेवून त्या पंढरपूरकडे नेण्याचा निर्णय घेतला. विशेष म्हणजे, या पालखीबरोबर संत ज्ञानेश्वर महाराजांची पालखी सुद्धा सहभागी होत होती. आणि तेव्हापासून, या दोन महान संतांच्या पालख्या निघत आहेत, भक्तांच्या महासागरासह प्रेम, भक्ती आणि समतेचा संदेश देत.

पालखी सोहळ्याचं धार्मिक व सांस्कृतिक महत्त्व

तुकाराम महाराजांचा पालखी सोहळा हा केवळ एक धार्मिक उत्सव नसून, तो महाराष्ट्राच्या वारकरी परंपरेचा आत्मा आहे. हजारो वारकरी पारंपरिक वेषात, टाळ-मृदंगाच्या गजरात, अभंग म्हणत, विठोबाच्या दर्शनासाठी चालत जातात. ही वारी विविध जाती, धर्म, वयोगट आणि पार्श्वभूमीच्या लोकांना एकत्र आणते भक्ती, एकता आणि समतेचा जिवंत अनुभव देत.

पालखीचा मार्ग आणि मुक्काम

संत तुकाराम महाराजांची पालखी दरवर्षी देहू येथून पंढरपूरकडे प्रस्थान करते. संपूर्ण प्रवास १९ दिवसांचा असतो.

पालखीचा मार्ग पुढीलप्रमाणे

देहू – पुणे – सासवड – जेजुरी – लोणंद – फलटण – इंदापूर – अकलूज – माळशिरस – वेळापूर – वाखरी – पंढरपूर

या मार्गावर विविध ठिकाणी पालखी मुक्कामी थांबते. शेवटचा मुक्काम वाखरी येथे होतो, आणि नंतर आषाढी एकादशीच्या दिवशी, ही पालखी पंढरपूर नगरीत प्रवेश करते.

वारकऱ्यांसाठी ही आहे आत्मिक यात्रा

वारी हे केवळ पावसात किंवा उन्हात चालण्याचं कठीण कार्य नाही ती एक आत्मिक शुद्धीची यात्रा आहे. तुकाराम महाराजांच्या पालखीसोबत चालणं म्हणजे भक्तांसाठी विठोबाच्या सान्निध्यात जाण्याचा एक सुंदर मार्ग आहे. पालखी सोहळा म्हणजे भक्तीचा, प्रेमाचा, आणि माणुसकीचा सण ज्यातून समाजाला एकत्र आणण्याची ताकद आहे.

परंपरेचा गौरव, श्रद्धेचा उत्सव

संत तुकाराम महाराजांची पालखी वारी ही केवळ एक परंपरा नाही, ती महाराष्ट्राच्या आत्म्याचा भाग आहे. प्रत्येक वर्षी लाखो पावलं, एकाच श्रद्धेने, एकाच दिशेने निघतात विठोबाच्या दर्शनासाठी. संत तुकाराम महाराजांच्या पावन पादुकांचं हे यात्रा-संकल्पन, वारकऱ्यांच्या अंतःकरणातील निस्सीम भक्तीचं प्रतीक बनून उभी राहते.