Shravan Mangala Gauri : श्रावणातील मंगळागौरचे महत्त्व काय? घ्या जाणून
सार
श्रावण महिना भगवान शंकराला समर्पित असतो. याच महिन्यात वेगवेगळ्या पूजा, सण साजरे केले जातात. अशातच मंगळागौरही श्रावणात केली जाते. याचे महत्व काय याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
Shravan 2025 : श्रावण महिना हा हिंदू धर्मात अत्यंत पवित्र मानला जातो. या महिन्यात अनेक व्रतवैकल्ये, पूजा आणि सण साजरे केले जातात. त्यापैकी एक खास आणि वैशिष्ट्यपूर्ण सण म्हणजे मंगळागौर. विशेषतः नवविवाहित स्त्रिया या सणाला अत्यंत श्रद्धा आणि आनंदाने साजरा करतात. मंगळागौर ही केवळ एक धार्मिक परंपरा नसून, ती स्त्रीजीवनातील आनंद, नातेसंबंध आणि स्त्रीशक्तीचे प्रतीक मानली जाते.
धार्मिक महत्त्व
मंगळागौर हा सण मुख्यतः नवविवाहित महिलांनी त्यांच्या पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी व सुखसमृद्धीसाठी व्रत म्हणून पाळला जातो. श्रावण महिन्यातील पहिल्या मंगळवारी (कधी कधी नंतरच्या मंगळवारीही) मंगळागौर पूजन केले जाते. या पूजेमध्ये गौरी देवीची स्थापना करून तिला सजवलेले वाण, हळदी-कुंकवाचे अर्धे अर्धे अन्नधान्य, हार-फुले याने पूजन केले जाते. स्त्रिया संध्याकाळी पारंपरिक वेशात देवीसमोर एकत्र येऊन देवीची आरती करतात आणि नंतर गाणी, फुगड्या, उखाणे, आणि खेळ खेळतात.
नवविवाहितेचा आनंदाचा सण
मंगळागौर हा सण नवविवाहितेच्या सासरी गेल्यानंतर पहिल्यांदाच तिला माहेरी परत घेऊन येण्यासाठी एक निमित्त मानले जाते. या वेळी ती माहेरी येते आणि तिच्यासाठी आई-वडील, नातेवाईक विशेष आयोजन करतात. ही संधी तिला आपल्या मैत्रिणींमध्ये रमण्यासाठी आणि सासरच्या जबाबदाऱ्यांमधून काहीसा विश्रांती घेण्यासाठी मिळते. अशा प्रकारे मंगळागौर हा सण नवविवाहित मुलीसाठी आनंददायक आणि सामाजिक दृष्टिकोनातून महत्त्वपूर्ण असतो.
सांस्कृतिक रंगत
मंगळागौरीचे खेळ आणि गाणी ही या सणाची खासियत आहे. पारंपरिक फुगड्या, डोंगरकाठी खेळ, उखाणे, गोंधळ हे सगळे स्त्रीजीवनातील सृजनशीलता आणि एकोप्याचे प्रतीक मानले जातात. यामध्ये स्त्रिया पारंपरिक पोशाख परिधान करून गाणी म्हणतात, तालावर नाचतात आणि खेळ खेळतात. या सगळ्यातून एक सामाजिक बंध निर्माण होतो. जुन्या पिढ्यांतील स्त्रिया नव्या पिढीला या परंपरा शिकवतात आणि संस्कृतीचे हस्तांतरण सहज घडते.
समृद्धी आणि सौभाग्याचे प्रतीक
मंगळागौर व्रत हे स्त्रियांसाठी एक सौभाग्यव्रत मानले जाते. असे मानले जाते की, हे व्रत केल्याने पतीचे आरोग्य, दीर्घायुष्य आणि कुटुंबातील सुखसमृद्धी वाढते. या दिवशी देवीला मोडक, पुरणपोळी, घारगे, उकडीचे मोदक यांसारख्या पारंपरिक पदार्थांचा नैवेद्य दिला जातो. काही भागात ‘पंचपक्वान्न’ तयार करून देवीला अर्पण केले जाते.