Navratri 2025 : मुंबईतील माटुंगाचे नाव या देवीच्या नावावरुन पडले, वाचा ही लोककथा
सार
Navratri 2025 : मरूबाई देवीला गावकऱ्यांनी आईप्रमाणे मानले आणि तिच्या कृपेने रोगराईपासून मुक्ती मिळाली. देवीने “मांटुगा” नावाने हाक मारल्यास रक्षण करीन, असे सांगितल्याने हे नाव प्रचलित झाले. त्यामुळे आज गावाचे नावच “मांटुगा” म्हणून ओळखले जाते.
Navratri 2025 : कोकण आणि महाराष्ट्रातील अनेक भागांमध्ये मरूबाई देवी ही ग्रामदेवता मानली जाते. लोकविश्वासानुसार मरूबाई ही शक्तीस्वरूपिणी असून गावाच्या रक्षणासाठी सदैव तत्पर असते. गावाला संकट, रोगराई किंवा नैसर्गिक आपत्ती आली की लोक देवीच्या नावाने प्रार्थना करत आणि देवी त्यांना वाचवते, असा विश्वास आहे.
‘मांटुगा’ नावाची सुरुवात
प्राचीन काळी गावात भीषण रोगराई पसरली होती. देवीची कृपा मिळवण्यासाठी गावकऱ्यांनी मोठा यज्ञ केला. त्या वेळी देवीने एका स्वप्नातून गावकऱ्यांना दर्शन देऊन सांगितले की, “तुम्ही मला ‘मांटुगा’ म्हणून हाक माराल, तर मी तुमचे रक्षण करीन.” मराठीत ‘मां’ म्हणजे आई आणि ‘टुगा’ हा स्थानिक बोलीतील प्रेमळ संबोधनाचा भाग मानला जातो. हळूहळू लोकांनी देवीला “मांटुगा” असे संबोधायला सुरुवात केली आणि तेच गावाचे नाव म्हणून प्रसिद्ध झाले.
मरूबाई देवीची कृपा
लोककथेनुसार देवीच्या आदेशानंतर गावातली रोगराई हळूहळू ओसरली. लोकांना देवीच्या संरक्षणाची खात्री पटली. तेव्हापासून गावकऱ्यांनी प्रत्येक सण-उत्सवात देवीची पूजा करणे सुरू केले. विशेषतः नवरात्रीत देवीची जत्रा भव्य स्वरूपात भरवली जाते. मांटुगा नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या या ठिकाणी आजही भक्त मोठ्या श्रद्धेने देवीला लाल फुले, नारळ आणि चुनरी अर्पण करतात.
लोकविश्वास आणि परंपरा
गावकऱ्यांच्या मते, मरूबाई देवीला “मांटुगा” या नावाने हाक मारली की संकटे टळतात. हा शब्द केवळ नाव नाही तर आईबद्दलचा आपुलकीचा, जिव्हाळ्याचा भाव आहे. आईप्रमाणे रक्षण करणाऱ्या देवीला गावाने स्वतःचे नावच समर्पित केले. त्यामुळे गाव, देवी आणि भक्त यांचे अतूट नाते अधिक बळकट झाले.
म्हणजेच, मरूबाई देवीच्या नावावरून पडलेले “मांटुगा” हे नाव फक्त ऐतिहासिक नाही तर भावनिक आणि धार्मिक नात्याचे प्रतीक आहे. देवीला आईप्रमाणे मानणाऱ्या गावकऱ्यांनी तिला दिलेले हे प्रेमळ नाव आज संपूर्ण परिसरात ओळखले जाते आणि त्यामागील कथा भक्तिभावाने सांगितली जाते.
(DISCLAIMER : लेखाद्वारे वाचकांपर्यंत केवळ माहिती पोहोचवण्याचा प्रयत्न करत आहोत. याबाबत Asianet News Marathi कोणताही दावा व समर्थन करत नाही. यासाठी संबंधित क्षेत्रातील तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)