Shravan 2025 : श्रावणात मुलांसाठी जिवती पूजा का करतात? घ्या जाणून

श्रावण महिन्यात जिवती पूजा का करतात काही जणांना माहिती नसते. खरंतर, ही पूजा मुलांच्या आरोग्य आणि दीर्घायुष्यासाठी केली जाते. याबद्दलच सविस्तर जाणून घेऊ.

Jivti Puja : श्रावण महिना हा हिंदू धर्मात अत्यंत पवित्र मानला जातो. या महिन्यात विविध उपवास, व्रते आणि पूजांची परंपरा असते. विशेषतः महिलांसाठी अनेक धार्मिक विधी आणि व्रतांचा काल हा श्रावण महिना असतो. यामध्ये एक महत्त्वाचे व्रत म्हणजे जिवती देवीची पूजा, जी आई आपल्या मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी आणि आरोग्यासाठी करते. ही पूजा विशेषतः श्रावण महिन्याच्या प्रत्येक गुरुवारी केली जाते आणि काही ठिकाणी संपूर्ण महिनाभर चालते.

जिवती देवी कोण आहे?

जिवती किंवा जीवती देवी ही एक मातृदेवी मानली जाते. तिचे नाव "जीव देणारी" किंवा "जीवाची रक्षा करणारी" असे अर्थ घेते. ती मुलांच्या आयुष्याचे रक्षण करते, म्हणून तिची पूजा विशेषतः लहान मुलांच्या सुख, समृद्धी आणि आयुष्याच्या दीर्घतेसाठी केली जाते. हिंदू लोकांमध्ये अशी श्रद्धा आहे की, जिवती देवीची भक्ती केल्याने मुलांना कोणतीही व्याधी, संकटे किंवा अपमृत्यूपासून संरक्षण मिळते. त्यामुळे मातांनी आपल्या मुलांसाठी ही पूजा करणे ही एक प्रकारची आत्मिक जबाबदारी मानली जाते.

पूजा विधी आणि परंपरा

श्रावणातल्या गुरुवारी महिला उपवास करतात आणि दिवसभर व्रत पाळतात. संध्याकाळी जिवती देवीची पूजा केली जाते. या वेळी एका माठात पाणी भरले जाते, त्यावर नारळ ठेवला जातो आणि त्यावर हळद-कुंकू लावून देवीचे प्रतीक तयार केले जाते. काही ठिकाणी सूपामध्ये धान्ये ठेवून त्यावर देवीचा अलंकार तयार केला जातो. पूजा करताना देवीला झेंडूच्या फुलांनी, फळांनी आणि मिठाईने प्रसाद दाखवला जातो. त्यानंतर जिवतीची गोष्ट सांगितली जाते, जी धार्मिक संस्कारांचा भाग असते. पूजेनंतर मुलांना ओवाळले जाते आणि त्यांच्या दीर्घायुष्याची प्रार्थना केली जाते.

धार्मिक व भावनिक महत्त्व

जिवती पूजा ही केवळ धार्मिक विधी नाही, तर त्यामागे एक आईच्या मायेचा आणि भक्तीचा भाव दडलेला असतो. आई मुलासाठी काय करू शकते याचा हा एक पवित्र उदाहरण आहे. या पूजेमुळे मुलांमध्ये धार्मिक संस्कार रुजतात, घरात सकारात्मक ऊर्जा वाढते आणि कुटुंबात एकात्मता निर्माण होते. काही ठिकाणी मोठ्या सामूहिक पूजांचा देखील आयोजन केला जातो, जेथे अनेक महिला एकत्र येऊन ही पूजा करतात, गोष्ट ऐकतात आणि एकमेकांना ओवाळतात. ही परंपरा पिढ्यानपिढ्या चालत आलेली असून ग्रामीण भागात याचे विशेष महत्त्व आहे.