भगवान श्रीकृष्ण हे केवळ धार्मिक ग्रंथांमधील एक महत्त्वाचे पात्र नसून भारतीय संस्कृती, कला आणि भक्तिभावाचे प्रतीक आहे. त्यांचे जीवन, शिकवणी आणि कार्य हे आजही जगभरातील भक्तांसाठी प्रेरणादायी आहे. खाली श्रीकृष्णांविषयी रोचक व कमी ज्ञात तथ्ये दिली आहेत.
श्रीकृष्णांचा जन्म मथुरेत, कारागृहात झाला. त्यांच्या आई-वडिलांना, देवकी आणि वसुदेवांना, कंसाने कैदेत ठेवले होते. त्यांचा जन्म अर्धरात्र, अष्टमी तिथीला, भाद्रपद महिन्यात झाला.
आजही जिवंत असलेला वारसा
श्रीकृष्णांचे चरित्र, कथा, गीत, नृत्य आणि लीलांचे वर्णन भारतातील जवळजवळ सर्वच भाषांमध्ये आढळते. त्यांच्या शिकवणी आजही जीवन मार्गदर्शन करतात.
25
बालपणीचे लाडके नाव – ‘माखनचोर’
गोकुळात लहानपणी श्रीकृष्णांना लोणी खूप आवडायचे. ते आणि त्यांच्या मित्रमंडळींनी घराघरात जाऊन लोणी चोरायचे. यामुळे त्यांना ‘माखनचोर’ असे नाव मिळाले.
शापामुळे झाले निधन
श्रीकृष्णांचा मृत्यू एका शिकाऱ्याच्या बाणाने झाला. जरा नावाच्या शिकाऱ्याने त्यांना चुकून हरिण समजून बाण मारला. हेही त्यांच्या जीवनातील एक गूढ व करुण घटना आहे.
35
गीतेचे उपदेशक
महाभारताच्या कुरुक्षेत्र युद्धात, श्रीकृष्णांनी अर्जुनाला धर्म, कर्म आणि योग यांचे ज्ञान दिले. हेच उपदेश ‘भगवद्गीता’ म्हणून जगभर प्रसिद्ध आहेत.
पांडवांचे मार्गदर्शक
महाभारतातील अनेक प्रसंगी श्रीकृष्ण पांडवांच्या सोबत होते. त्यांनी त्यांना केवळ युद्धात मदतच केली नाही तर कठीण प्रसंगी योग्य निर्णय घेण्यासाठी मार्गदर्शन केले.
महाभारत व भागवत पुराणानुसार, श्रीकृष्णांच्या १६,१०८ पत्नी होत्या. यामध्ये रुक्मिणी ही प्रमुख राणी होती, तर इतरांचा विवाह त्यांनी रक्षणार्थ केला होता.
द्वारका नगरीचे संस्थापक
कंसाचा वध केल्यानंतर श्रीकृष्णांनी द्वारका नगरीची स्थापना केली. ती एक भव्य व सुसज्ज नगरी होती, जी आज गुजरातमध्ये आहे.
55
बासरीचे गोड संगीत
श्रीकृष्ण बासरी वादनात पारंगत होते. त्यांच्या बासरीच्या मधुर स्वरांनी गोकुळातील गायी, गोप-गोपिका मंत्रमुग्ध व्हायच्या.
कालयवनाचा वध न करता विजय
कालायवन नावाच्या असुराशी युद्धात, श्रीकृष्णांनी बलाचा वापर न करता बुद्धीचा वापर करून विजय मिळवला. त्यांनी कालयवनाला मुचुकुंद ऋषीकडे नेले, ज्यामुळे त्याचा अंत झाला.
