महिला सुरक्षेसाठी जनहित याचिका, सर्वोच्च न्यायालयाने केंद्र-राज्यांना दिली नोटीस

महिलांच्या सुरक्षेसाठी भारतात मार्गदर्शक तत्त्वे लागू करण्याची मागणी करणारी जनहित याचिका सर्वोच्च न्यायालयात दाखल करण्यात आली आहे. 

महिलांच्या सुरक्षेसाठी संपूर्ण भारतात मार्गदर्शक तत्त्वे लागू करण्याची मागणी करणारी जनहित याचिका सर्वोच्च न्यायालयात दाखल करण्यात आली आहे. या याचिकेवर सुनावणी करत असताना न्यायालयाने केंद्र आणि राज्य सरकारांना उत्तर देण्याची नोटीस दिली आहे. या याचिकेत सार्वजनिक वाहतुकीतील सामाजिक वर्तनाचे नियमन, विनामूल्य ऑनलाइन अश्लील सामग्रीवर बंदी आणि लैंगिक गुन्ह्यांसाठी दोषी ठरलेल्या व्यक्तींना कास्टेशन (कास्टिंग) करणे यासारख्या उपायांची मागणी केली आहे.

सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायमूर्ती सूर्यकांत आणि उज्वल भुयान यांच्या खंडपीठाने ही नोटीस जारी केली. याचिकाकर्त्यांनी विनंती केली की, देशभरात महिलांसाठी सुरक्षेची ठोस धोरणे तयार केली जावीत, विशेषतः अशा महिलांसाठी ज्या सार्वजनिक ठिकाणी असुरक्षित असतात आणि ज्यांना न्याय मिळत नाही. याचिकाकर्त्या, सुप्रीम कोर्ट वुमन लॉयर्स असोसिएशनच्या अध्यक्षा महालक्ष्मी पवानी यांनी युक्तिवाद केला की देशात असंख्य कठोर कायदे असूनही, त्यांची अंमलबजावणी योग्य रीतीने होत नाही, ज्यामुळे महिलांचे संरक्षण कमजोर ठरते.

न्यायमूर्ती कांत यांनी काही मुद्द्यांचे स्वागत केले, परंतु असे म्हटले की काही प्रार्थना खूपच असंस्कृत किंवा 'रानटी' आहेत. तरीही, याचिकाकर्त्याने या बाबीला न्यायालयाच्या दिशेने चांगली दिशा दिली, जेणेकरून अधिक प्रभावी उपाय शोधता येतील. याचिकेत एक अत्यंत नवीन आणि महत्त्वाचा मुद्दा प्रस्तुत केला गेला आहे, तो म्हणजे सार्वजनिक वाहतुकीत सामाजिक वर्तनाचे नियमन, जे विशेषतः असुरक्षित महिलांसाठी आवश्यक आहे.

पवानी यांनी दिलेल्या माहितीप्रमाणे, आरजी कार बलात्कार आणि खूनाच्या घटनेपासून आतापर्यंत 94 घटनांची नोंद झाली आहे, परंतु त्या घटना मीडियात फारशी दिसून आलेली नाहीत. यासाठी मीडिया देखील दोषी ठरला असून, अनेक शहरांतील अशा घटनांना 'कार्पेटखाली' ढकलले जाते.

कायद्याच्या पातळीवर असे अनेक मुद्दे आणि सुधारणा जरी असल्या तरी, अंमलबजावणी करताना अनेक ठिकाणी कधी तरी उणीव दिसते. पवानी यांनी न्यायालयाला सूचित केले की, ऑनलाइन पोर्नोग्राफीवर बंदी घालण्याची मागणी आहे, कारण अशा सामग्रीचा सहज प्रवेश लैंगिक गुन्ह्यांची वाढ करणारा ठरतो. याशिवाय, कामाच्या ठिकाणी सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवणे, महिला आणि मुलींवरील बलात्काराच्या प्रकरणांची जलद सुनावणी आणि निवडणुकीतील महिला नेत्यांवर गुन्ह्यांच्या आरोपावर बंदी घालण्याची मागणी केली आहे.

या जनहित याचिकेचा उद्देश महिलांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे आणि त्यांच्या सुरक्षिततेला प्राधान्य देणे आहे. याचिकेत सादर केलेले मुद्दे आणि त्याची दृष्टीकोन अशी आहे की, महिला आणि मुलांच्या सुरक्षेसाठी सशक्त कायद्यांची आवश्यकता आहे, तसेच त्यांचे आरोग्य, शारीरिक अखंडता आणि मानसिक शांती सुनिश्चित केली पाहिजे.

सर्वोच्च न्यायालयाने या बाबींचे गांभीर्य ओळखून, या याचिकेवर पुढील सुनावणी पुढील महिन्यात होईल.