
आमिर खानने त्याच्या 'सितारे ज़मीन पर' चित्रपटाच्या पुनर्प्रदर्शनासाठी एक खास रणनीती आखली आहे. या अंतर्गत त्यांनी थिएटर मालकांसमोर काही अटी ठेवल्या आहेत. या अटी पूर्ण झाल्यावरच चित्रपट प्रदर्शित होऊ शकेल. एका वृत्तात सूत्रांच्या हवाल्याने असा दावा करण्यात आला आहे. या वृत्तानुसार, चित्रपटाच्या वितरकांनी सर्व थिएटरना त्या अटींची यादी पाठवली आहे, ज्या त्यांना 'सितारे ज़मीन पर'च्या प्रदर्शनासाठी मान्य कराव्या लागतील. या अटी केवळ मल्टीप्लेक्ससाठीच नाहीत, तर सिंगल स्क्रीन थिएटर्ससाठी देखील आहेत.
बॉलीवुड हंगामाने आपल्या वृत्तात थिएटर प्रदर्शन सूत्रांच्या हवाल्याने लिहिले आहे की, "आता सेन्सॉर प्रमाणपत्र मिळाल्यावर वितरकांनी सर्व थिएटरना आवश्यक बाबींची यादी पाठवली आहे. नियमानुसार, सकाळी ९ वाजण्यापूर्वी चित्रपटाचा कोणताही शो होणार नाही. त्यांनी सिनेमा हॉल्समधून चित्रपटासाठी लोकप्रिय वीकेंड किंमत निश्चित करण्याचा पर्याय निवडण्यास सांगितले आहे. सामान्यतः जेव्हा तिकिटांचे दर जास्त असतात तेव्हा मोठे चित्रपट ब्लॉकबस्टर किमतीवर जातात. पण आमिरने दर वाढवण्याची परवानगी दिली नाही. कदाचित म्हणूनच, कारण हा चित्रपट पाहणाऱ्या मोठ्या वर्गासाठी तो परवडणारा असावा. लोकप्रिय तिकीट किंमत नियमित किमतीपेक्षा थोडी जास्त असते. पण एका मोठ्या चित्रपटासाठी उच्च दरांवर न जाणे हे महत्त्वाचे पाऊल आहे."
वितरकांनी जी यादी पाठवली आहे, त्यात थिएटर्सना स्क्रीननुसार शोजची आवश्यकता देखील पाठवली आहे. वृत्तात लिहिले आहे की,"जर सिंगल स्क्रीन हा चित्रपट चालवायचा असेल तर त्यांना त्यांचे सर्व शो याला द्यावे लागतील. ते यासोबत दुसरा कोणताही चित्रपट चालवू शकणार नाहीत. जर एखाद्या थिएटरमध्ये दो स्क्रीन असतील तर त्यांना ८ शो हा चित्रपट द्यावा लागेल. त्याचप्रमाणे ३, ४, ५ आणि ६ स्क्रीन असलेल्या मल्टीप्लेक्सना अनुक्रमे ११, १४, १६ आणि १९ शो एका दिवसात चालवावे लागतील. ७, ८ आणि ९ स्क्रीन असलेल्या मल्टीप्लेक्सना अनुक्रमे २२, २५ आणि २८ शो एका दिवसात चालवण्याची अट ठेवण्यात आली आहे. तर, जर एखाद्या थिएटरमध्ये १० स्क्रीन असतील तर त्यांना एका दिवसात ३१ शो 'सितारे ज़मीन पर'चे चालवावे लागतील."
सेंट्रल बोर्ड ऑफ फिल्म सर्टिफिकेशन म्हणजेच CBFC ने 'सितारे ज़मीन पर'ला U/A 13+ प्रमाणपत्र दिले आहे. चित्रपटाचा कालावधी १५८.४६ मिनिटे म्हणजेच २ तास ३८ मिनिटे ४६ सेकंद असेल. २० जून रोजी प्रदर्शित होणाऱ्या 'सितारे ज़मीन पर'ला किती स्क्रीन मिळाल्या, हे १९ जूनपर्यंत स्पष्ट होईल.
आमिर खानचा बहुप्रतिक्षित सिनेमा सितारे जमीन पर २० जून रोजी प्रेक्षकांच्या भेटीस येणार आहे. २००७ मध्ये आलेल्या तारे जमीन पर या गाजलेल्या सिनेमाचा हा एक आध्यात्मिक सिक्वेल मानला जात आहे. सिनेमाच्या प्रदर्शनाआधी मुंबईत काल (गुरुवारी) एका खास स्क्रिनिंगचे आयोजन करण्यात आले होते.
काय घडलं?
आमिर खानचा मोठा निर्णय : OTT डील नाकारत ‘सितारे जमीन पर’साठी नवे धोरण
आमिर खानच्या आगामी सितारे जमीन पर या चित्रपटाने प्रदर्शनापूर्वीच चर्चेचा विषय निर्माण केला आहे. मात्र यावेळी तो केवळ कथानकासाठी नव्हे, तर आमिरच्या एका धाडसी व्यावसायिक निर्णयामुळे चर्चेत आहे.
प्रसिद्ध ट्रेड अॅनालिस्ट कोमल नाहटा यांच्या मते, Amazon Prime Video ने या चित्रपटाच्या डिजिटल हक्कांसाठी तब्बल ₹120 कोटींची ऑफर दिली होती. मात्र, आमिर खानने ही ऑफर स्पष्टपणे नाकारली.
हे फक्त 'ऑफर वाढवण्यासाठीचे क्लृप्ती' नव्हते...
बर्याच जणांना वाटले की हे केवळ इतर ओटीटी प्लॅटफॉर्म्सकडून जास्त रक्कम मिळवण्यासाठीचे एक ‘नीतीचातुर्य’ असेल. मात्र कोमल नाहटा यांनी Film Information या मासिकात स्पष्ट केलं की, “आमिरने हे फक्त गेम चेंज करण्यासाठी केलं आहे.”
"८ आठवड्यांत OTT? हे चूक मॉडेल आहे"
आमिर खानने मागील काही वर्षांपासून थिएटर व OTT रिलीजमध्ये असणाऱ्या केवळ ८ आठवड्यांच्या अंतरावर टीका केली होती, आणि त्याला “फॉल्टी बिझनेस मॉडेल” म्हटले होते. आता त्याने स्वतः त्या विरोधात उभं राहत एक उदाहरण तयार केलं आहे.
धोरण यशस्वी झाल्यास काय?
कोमल नाहटा यांच्या मते, जर आमिरचं हे धोरण यशस्वी ठरलं आणि सिनेमाच्या OTT विना प्रदर्शनामुळे थेटगृहातील कमाईत वाढ झाली, तर हे संपूर्ण उद्योगासाठी एक नवा मार्गदर्शक ठरेल.
पण धोरण अपयशी झाल्यास?
दुसरीकडे, जर हे धोरण फसले, तर सितारे जमीन पर या चित्रपटाला सोप्या मार्गाने मिळणारे ₹120 कोटी गमावावे लागतील, जे या काळात कोणत्याही सिनेमासाठी प्रचंड मोठं नुकसान ठरेल.
एकदा काय झालं... एक परफेक्शनिस्ट होता, जो सतत त्याच जुन्या कथा पुन्हा सांगत राहायचा. काही उंच भरारी घेत, काही अडखळत राहायच्या. पण एक प्रश्न कायम राहिला: आमिर खान जुन्या कथा पुन्हा सांगणे का थांबवत नाही? आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे, ‘सितारे ज़मीन पर’ हीच ती कथा ठरेल का जी त्याला शेवटी मुक्त करेल?
दशकानुदशके, आमिर खान हे नाव बॉलीवूडमध्ये प्रयोगशीलता आणि परिपक्वतेचं प्रतीक राहिलं आहे — असा अभिनेता जो व्यवसाय आणि मूल्यं, लोकप्रीयता आणि दर्जा यांचा उत्तम समतोल साधतो. त्यांना ‘मिस्टर परफेक्शनिस्ट’ असंही म्हटलं जातं. पण या सर्व यशामागे एक गोष्ट लपलेली आहे — आमिर खान हे रिमेक्स, रीबूट्स आणि पुन्हा सांगितलेल्या कथा यांचे मोठे शौकीन आहेत.
ते गजिनी असो (तमिळ मूळ कथेवर आधारित), लाल सिंग चड्ढा (हॉलिवूडचा फॉरेस्ट गंप याचा रिमेक), किंवा तारे ज़मीन पर आणि सितारे ज़मीन पर यांमधील साम्य — आमिर कायम त्या कथांकडे परत जातो ज्या आधी एकदा सांगितल्या गेल्या आहेत — त्या नव्याने सांगण्यासाठी. काही वेळा हे यशस्वी ठरतं, काही वेळा नाही.
आमिर खान सतत जुन्या कथांकडे का परततो?
याचं उत्तर कदाचित त्यांच्या सर्जनशील दृष्टिकोनात आहे. ते प्रोजेक्ट्स नवीनतेसाठी निवडत नाहीत, तर त्यामागे एक उद्देश असतो — प्रभाव निर्माण करणं, संदेश पोहोचवणं आणि कधी कधी आधीपेक्षा उत्तम आणि खोलगटपणे कथा सांगणं.
बॉलीवूडमध्ये जिथे गती आणि गाजावाजा महत्त्वाचा मानला जातो, तिथे आमिरचं हे विचारपूर्वक निवडलेलं आणि काळजीपूर्वक घडवलेलं काम हे नेहमीच वेगळं वाटतं.
पण यामुळे एक विरोधाभास निर्माण होतो: नवीन सादरीकरण आणि पुन्हा सांगणं यामध्ये सीमारेषा किती स्पष्ट असते? सितारे ज़मीन पर या त्यांच्या नव्या चित्रपटात पुन्हा एकदा आपण परिचित विषयात पाय ठेवतो — मुलं, समजून घेणं, शिक्षण, भावना. प्रश्न आहे, ही कथा पुन्हा सांगितली जाणं लोकांना नवीन वाटेल का?
‘सितारे ज़मीन पर’च्या निमित्ताने काय धोक्यात आहे?
या वेळी हा सरळ रिमेक नाही, पण मूळ तारे ज़मीन परची छाया स्पष्ट आहे. शिक्षक, दुर्लक्षित मुले, आणि त्यांचं स्वतःची ओळख शोधण्याचं प्रवास. या सर्व घटकांनी कथा पूर्वीही मन जिंकून गेली होती. पण आता प्रश्न आहे, हीच गोष्ट नव्या काळात किती परिणामकारक ठरेल?
याशिवाय, लाल सिंग चड्ढासारख्या नुकत्याच अपयशी ठरलेल्या प्रोजेक्टनंतर आमिरच्या बॉक्स ऑफिसवरील पकडीत खंड पडलेला दिसतो. या पार्श्वभूमीवर त्यांनी ओटीटीवरील ₹१२० कोटींचं ऑफर नाकारून पुन्हा एकदा सिद्ध केलं आहे की ते फक्त पैशासाठी नव्हे तर प्रभावासाठी काम करतात.
आपल्या यशाच्याच सावलीत अडकलेले आमिर?
ही गोष्ट थोडी विडंबनात्मक आहे. ज्या माणसाने बॉलीवूडमध्ये दर्जेदार आणि वेगळ्या प्रकारचं सिनेमा दिला, तो आता स्वतःच्याच जुन्या पायवाटांवर चालतो आहे असं म्हटलं जातं. काहींसाठी सितारे ज़मीन पर ही एक भावनिक आठवण ठरेल, तर काहींसाठी ती सर्जनशील थकवा दर्शवणारी ठरेल.
पण कदाचित योग्य प्रश्न असा आहे — एकच विषय पुन्हा मांडत असतानाही त्यात नवीन अर्थ शोधता येतो का? आणि जर कोणी हे करू शकतो, तर तो आमिर खानच आहे. जर सितारे ज़मीन पर पुन्हा एकदा प्रेक्षकांच्या मनाचा ठाव घेईल, तर कदाचित हे सिद्ध होईल की, काही कथा खरंच दुसऱ्यांदा सांगण्यासारख्या असतात.
शेवट... की नव्याची सुरुवात?
सितारे ज़मीन पर चित्रपटाचे पडदे उघडताना, संपूर्ण चित्रपटसृष्टी केवळ एक नवीन आमिर खान फिल्म नाही, तर त्यांच्या सर्जनशील दृष्टिकोनाची परीक्षा पाहते आहे. हा चित्रपट त्यांना रिमेकच्या चक्रातून बाहेर काढेल का? की अजून खोल नेईल? उत्तर काहीही असो, एक गोष्ट निश्चित आहे: आमिर कदाचित पुन्हा त्याच कथा सांगत असतील, पण प्रत्येक वेळी त्या नव्या अर्थाने शोध घेत आहेत. आणि कदाचित, हेच त्यांचं खरं वैशिष्ट्य आहे.