World No Tobacco Day धूम्रपानाचा केवळ शारीरिक नव्हे तर मानसिक आरोग्यावरही गंभीर परिणाम

धूम्रपान सोडल्यानंतर काही आठवड्यांतच मानसिक आरोग्य सुधारण्यास सुरुवात होते. चांगली झोप येते. आत्मविश्वास परत येतो असे आरोग्य तज्ज्ञ सांगतात. 

मुंबई : आज जागतिक तंबाखू विरोधी दिन आहे. तंबाखूच्या आरोग्यावरील दुष्परिणामांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी ३१ मे रोजी जागतिक तंबाखू विरोधी दिन साजरा केला जातो. धूम्रपान केवळ फुफ्फुसांवरच नव्हे तर विविध अवयवांवर परिणाम करते. धूम्रपानाची सवय मानसिक आरोग्यावर गंभीर परिणाम करते असे अभ्यास सांगतात. ते तणाव आणि चिंता वाढवते.

धूम्रपान सोडल्यानंतर काही आठवड्यांतच मानसिक आरोग्य सुधारण्यास सुरुवात होते. चांगली झोप येते. आत्मविश्वास परत येतो असे आरोग्य तज्ज्ञ सांगतात. बरेच लोक तणाव कमी करण्यासाठी धूम्रपान करतात. परंतु निकोटीन केवळ तात्पुरता आराम देते. त्याचे परिणाम निघून गेल्यानंतर ते चिंता आणि राग वाढवते.

धूम्रपान न करणाऱ्यांच्या तुलनेत धूम्रपान करणाऱ्यांना आजार होण्याची शक्यता जास्त असते हे अभ्यासातून सिद्ध झाले आहे. निकोटीनमुळे ऊर्जेची कमतरता, दुःख, दैनंदिन कामांमध्ये रस कमी होणे इत्यादी समस्या उद्भवू शकतात.

धूम्रपान गाढ झोपेवर परिणाम करते. अनेक धूम्रपानांना खराब झोप, अस्वस्थ झोप किंवा निद्रानाश याचा त्रास होतो. खराब झोपेमुळे मानसिक ताण वाढतो. धूम्रपान केल्याने ताण कमी होतो असे अनेकांना वाटते. परंतु, ते प्रत्यक्षात कॉर्टिसोल सारख्या ताण हार्मोन्सची पातळी वाढवते.

काही लोकांमध्ये चिंता विकार, स्किझोफ्रेनिया सारख्या मानसिक आरोग्य स्थिती निर्माण होण्याची शक्यता वाढवण्यास धूम्रपान कारणीभूत ठरते असे आढळून आले आहे. मानसिक आरोग्य समस्या असलेले काही लोक धूम्रपानाचा वापर स्वतःवर उपचार म्हणून करू शकतात. ताण आणि चिंता कमी होईल असा त्यांचा विश्वास असतो. परंतु हे या लक्षणांना आणखी वाढवते.