
चुकीच्या जीवनशैली आणि वायु प्रदूषणाचा फुफ्फुसांच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो, असे बीएलके-मॅक्स सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटलमधील चेस्ट अँड रेस्पिरेटरी डिसीजेसचे प्रमुख संचालक आणि एचओडी डॉ. संदीप नायर सांगतात.
वायू प्रदूषणामुळे फुफ्फुसांचे नुकसान होऊ शकते. प्रदूषित वातावरणात राहिल्याने आणि विविध हानिकारक वायू श्वासावाटे घेतल्याने क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज (COPD), दमा आणि कर्करोग यांसारखे आजार होऊ शकतात, असे त्यांनी सांगितले.
बैठी जीवनशैली श्वसनसंस्थेशी संबंधित स्नायूंना कमकुवत करते, ज्यामुळे आपल्या श्वसनप्रणालीवर वाईट परिणाम होतो. यामुळे फुफ्फुसांची क्षमता कमी होते, धाप लागण्याचे प्रमाण वाढते आणि व्यक्ती लवकर थकते. फुफ्फुसांच्या संसर्गाचा आणि COPD होण्याचा धोकाही वाढतो.
खाणकाम, बांधकाम यांसारख्या क्षेत्रात काम करणाऱ्यांना हानिकारक धूर आणि विषारी पदार्थांचा सामना करावा लागतो, ज्यामुळे फुफ्फुसांवर परिणाम होतो. खाणींमध्ये अपुरी श्वसन सुरक्षा आणि वायुवीजनाच्या अभावामुळे कोळसा आणि सिलिका कणांसारख्या हानिकारक धुळीचा संपर्क वाढतो. यामुळे न्यूमोकोनिओसिससारखे आजार होतात, ज्यामुळे फुफ्फुसांवर व्रण पडून श्वास घेण्यास त्रास होतो. तसेच, यामुळे श्वसनसंस्थेचे संक्रमण आणि COPD चा धोकाही वाढू शकतो.
मद्यपान, विशेषतः अतिमद्यपान, शरीराची नैसर्गिक संरक्षण प्रणाली कमकुवत करते. याचा फुफ्फुसांसह संपूर्ण आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. रोगप्रतिकारशक्ती कमी झाल्यामुळे आणि इतर कारणांमुळे फुफ्फुसांच्या संसर्गाचा धोका वाढू शकतो.
फुफ्फुसांना निरोगी ठेवण्यात आहाराचीही महत्त्वाची भूमिका असते. अँटीऑक्सिडंट्सनी समृद्ध फळे आणि भाज्या, संपूर्ण धान्य, निरोगी चरबी आणि प्रथिने असलेला संतुलित आहार शरीर आणि फुफ्फुसे मजबूत ठेवण्यास मदत करतो. प्रक्रिया केलेले आणि तळलेले पदार्थ, जास्त मीठ आणि जास्त साखर टाळा, कारण ते फुफ्फुसांना हानी पोहोचवू शकतात.
याशिवाय, फुफ्फुसे निरोगी ठेवण्यासाठी स्वतःला हायड्रेटेड ठेवणे खूप महत्त्वाचे आहे. श्वसनमार्ग स्वच्छ ठेवण्यासाठी दररोज किमान ६ ते ८ ग्लास पाणी प्या.