
चांगला क्रेडिट स्कोअर बँका आणि NBFCs साठी धोका कमी करतो. यामुळे कर्ज लवकर मंजूर होते. पेमेंटचा इतिहास चांगला असल्यास, बँक अर्जावर त्वरित प्रक्रिया करते. 750+ स्कोअर असल्यास चांगले व्याजदर मिळतात.
पर्सनल लोन, होम लोन किंवा क्रेडिट कार्ड, काहीही कमी व्याजावर मिळतं. बँकेचा विश्वास असल्यामुळे जास्त कर्ज किंवा क्रेडिट लिमिट मिळते. जास्त स्कोअर असल्यास कर्ज लवकर मंजूर होतं.
चांगले क्रेडिट प्रोफाइल असल्यास, व्याजदर आणि कर्जाच्या रकमेवर बँकेशी बोलणी करता येते. जास्त स्कोअर असलेल्यांना विशेष क्रेडिट कार्ड आणि कर्ज मिळतात. वेळेवर EMI भरणे महत्त्वाचे आहे.
जास्त स्कोअरमुळे कर्ज मंजुरी आणि आर्थिक निर्णय सोपे होतात. तुमचा क्रेडिट इतिहास स्पष्ट असेल, तर बँक तुमच्या कर्जाला किंवा क्रेडिट कार्डला लवकर मंजुरी देते. यामुळे पैशांची चिंता कमी होते.
चांगला स्कोअर तुम्हाला कमी व्याजदरावर कर्ज (Loans) आणि क्रेडिट कार्ड (Credit Cards) मिळवण्यास मदत करतो.
जास्त क्रेडिट स्कोअर (High Credit Score) मिळविण्यासाठी आणि तो टिकवून ठेवण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स खालीलप्रमाणे आहेत:
१. वेळेवर पेमेंट करा (Pay Your Bills On Time)
वेळेवर पेमेंट करणे हा क्रेडिट स्कोअरचा सर्वात महत्त्वाचा घटक (Most Important Factor) आहे.
ईएमआय (EMI) आणि क्रेडिट कार्ड देयके (Credit Card Dues): तुमच्या सर्व कर्जाचे हप्ते (उदा. गृह कर्ज, वाहन कर्ज) आणि क्रेडिट कार्डाची बिले त्यांच्या देय तारखेपूर्वी (Due Date) भरा. एकही पेमेंट चुकवू नका.
शिस्त (Discipline): नियमितपणे आणि वेळेवर पेमेंट केल्याने तुम्ही जबाबदार कर्जदार (Responsible Borrower) आहात हे सिद्ध होते.
हा स्कोअर ठरवणारा दुसरा महत्त्वाचा घटक आहे. क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो म्हणजे तुमच्या उपलब्ध क्रेडिट मर्यादेपैकी तुम्ही किती क्रेडिट वापरले आहे.
आदर्श प्रमाण (Ideal Ratio): तुमचा वापर ३०% पेक्षा कमी ठेवा. उदाहरणार्थ, जर तुमच्या क्रेडिट कार्डची मर्यादा ₹१,००,००० असेल, तर तुमचे थकीत बिल (Outstanding Balance) ₹३०,००० च्या आत ठेवा.
उच्च वापर टाळा: जास्त क्रेडिट वापरल्यास (उदा. ९०% किंवा १००%) तुमच्या स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम होतो, कारण ते आर्थिक अडचणीचे लक्षण मानले जाते.
तुमचा क्रेडिट इतिहास जितका जुना असेल, तितका तुमचा स्कोअर चांगला राहण्याची शक्यता असते.
जुनी खाती बंद करू नका: तुमची जुनी क्रेडिट कार्ड खाती (Old Credit Card Accounts) किंवा कर्जे (Loans) बंद करणे टाळा, जरी तुम्ही त्यांचा वापर करत नसाल. जुन्या खात्यांमुळे तुमचा सरासरी क्रेडिट इतिहास वाढतो.
सुरुवात लवकर करा: शक्य असल्यास, लहान वयात (उदा. नोकरी लागल्यावर) क्रेडिट कार्ड घ्या किंवा लहान कर्ज घ्या आणि जबाबदारीने ते वापरा.
विविध प्रकारची कर्जे (सुरक्षित आणि असुरक्षित) तुमच्या क्रेडिट स्कोअरसाठी चांगली मानली जातात, परंतु ती जबाबदारीने हाताळली पाहिजेत.
सुरक्षित कर्जे (Secured Loans): गृह कर्ज (Home Loan), वाहन कर्ज (Auto Loan) – जी मालमत्तेच्या (Asset) तारणावर दिली जातात.
असुरक्षित कर्जे (Unsecured Loans): क्रेडिट कार्ड, वैयक्तिक कर्ज (Personal Loan) – जी कोणत्याही तारणाशिवाय दिली जातात.
संतुलन आवश्यक: फक्त क्रेडिट कार्ड किंवा फक्त वैयक्तिक कर्जावर अवलंबून न राहता दोन्ही प्रकारच्या कर्जाचा योग्य मेळ ठेवा.
जेव्हा तुम्ही कर्ज किंवा क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज करता, तेव्हा बँक तुमच्या क्रेडिट स्कोअरची तपासणी करते, याला 'हार्ड एन्क्वायरी' म्हणतात.
एकाच वेळी अर्ज टाळा: कमी कालावधीत अनेक कर्जासाठी किंवा क्रेडिट कार्डासाठी अर्ज करू नका. प्रत्येक हार्ड एन्क्वायरी तुमच्या स्कोअरला काही प्रमाणात खाली आणते.
तुलना करा: कर्ज घेण्यापूर्वी वेगवेगळ्या बँकांच्या ऑफरची तुलना करा, परंतु अर्ज फक्त एकाच ठिकाणी करा जिथे तुम्हाला चांगली ऑफर मिळत आहे.
तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टमध्ये कोणतीही चूक नाही याची खात्री करणे महत्त्वाचे आहे.
नियमित तपासणी: वर्षातून किमान एकदा तुमच्या क्रेडिट रिपोर्टची तपासणी करा.
चुका दुरुस्त करा: जर तुम्हाला तुमच्या अहवालात कोणतीही चूक (उदा. न भरलेले कर्ज किंवा चुकीची वैयक्तिक माहिती) आढळल्यास, त्वरित संबंधित क्रेडिट ब्युरो (Credit Bureau) आणि कर्ज देणाऱ्या संस्थेकडे (Lender) तक्रार करून ती दुरुस्त करा.
या सर्व गोष्टींचे पालन केल्यास, तुमचा क्रेडिट स्कोअर हळूहळू सुधारेल आणि तो उत्कृष्ट श्रेणीत (Excellent Category) पोहोचेल.