Navi Mumbai Airport Exclusive Inside Photos : अमेरिकेसह विदेशी विमानतळांना लाजवेल असे आहे नवी मुंबई विमानतळ, फोटो बघून म्हणाल, ''वा भाई वा''
Navi Mumbai Airport Exclusive Inside Photos : नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ (NMIA) डिसेंबरमध्ये कार्यान्वित होणार आहे. पहिल्या दिवसापासूनच देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय दोन्ही उड्डाणे सुरू होतील. आज मोदींच्या हस्ते या विमानतळाचे उद्घाटन होणार आहे.
प्रारंभिक दिवशी, एअरलाईन्स कंपनी आगमन आणि प्रस्थान (Arrivals and Departures) मिळून सुमारे ५० ते ६० उड्डाणे (Flights) चालवण्याची शक्यता आहे. जरी या विमानतळाचे उद्घाटन आज होणार असले तरी, टर्मिनल १ मधून व्यावसायिक प्रवासी सेवा (Commercial Passenger Services) मात्र डिसेंबर महिन्यातच सुरू होतील.
यापूर्वी, काही आठवड्यांपूर्वीच NMIA ऑनलाईन सक्रिय होईल. म्हणजेच, तिकीट बुकिंगसाठी एअरलाईनच्या वेबसाईट आणि ट्रॅव्हल पोर्टल्सवरील ड्रॉपडाउन मेनूमध्ये ‘NMI’ हा पर्याय जोडला जाईल. सध्याचे मुंबई विमानतळ ‘BOM’ या IATA कोडने कार्यरत आहे.
NMIA चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) बी.व्ही.जे.के. शर्मा यांच्या म्हणण्यानुसार, कार्यान्वित झाल्यानंतर पहिल्या महिन्यात NMIA सकाळी ८ ते रात्री ८ या वेळेत काम करेल. या काळात, धावपट्टी (Runway) दर तासाला ८ ते १० विमानांचे उड्डाण आणि लँडिंग हाताळण्यास सक्षम असेल.
एका अहवालानुसार, “सामान्यतः, जेव्हा जागतिक स्तरावर नवीन ग्रीनफिल्ड विमानतळ सुरू होतात, तेव्हा संभाव्य प्रारंभिक समस्या (teething issues) व्यवस्थापित करण्यासाठी एअरलाईन्स आणि ऑपरेटर खबरदारी घेतात आणि मर्यादित संख्येने उड्डाणे सुरू करतात. परंतु NMIA च्या बाबतीत, एअरलाईन्स आणि विमानतळ ऑपरेटर दोघेही पहिल्या दिवसापासून मोठ्या प्रमाणात उड्डाण वेळापत्रकासह महत्त्वाकांक्षी सुरुवात करण्याचे लक्ष्य ठेवत आहेत.”
या महत्त्वाकांक्षी योजनांचा भाग म्हणून, इंडिगो (IndiGo) या एअरलाईनने घोषणा केली आहे की NMIA कार्यान्वित होताच, ते पहिल्याच दिवशी १८ प्रस्थाने आणि १८ आगमने असे एकूण ३६ उड्डाणे चालवतील, जी १५ देशांतर्गत शहरांना जोडतील. याशिवाय, नोव्हेंबरपर्यंत १५ आंतरराष्ट्रीय उड्डाणे जोडण्याची त्यांची योजना आहे. त्याचप्रमाणे, आकासा एअर (Akasa Air) ने देखील पहिल्या दिवसापासून १५ रोजची देशांतर्गत उड्डाणे चालवण्याची योजना आखली आहे.
मुंबई महानगर प्रदेशातून (Mumbai Metropolitan Region) हवाई प्रवासाची मागणी दरवर्षी ७० ते ७५ दशलक्ष (Million) प्रवाशांची आहे, असे अदानी एअरपोर्ट होल्डिंग्सचे (Adani Airport Holdings) सीईओ अरुण बनस यांनी सांगितले. ते म्हणाले, "मुंबई, एक प्रदेश म्हणून, हवाई वाहतूक क्षमतेच्या (Capacity Constraints) कमतरतेमुळे अजूनही कमी-सेवा (underserved) असलेला भाग आहे. NMIA या वाहतूक कोंडीची समस्या दूर करण्यात मदत करेल."
NMIA चा पहिला टप्पा (Phase 1) एकाच धावपट्टीसह आणि एका टर्मिनल इमारतीसह कार्यरत होईल. या टप्प्याची रचना दरवर्षी २० दशलक्ष प्रवासी हाताळण्यासाठी करण्यात आली आहे.
विमानतळ दर तासाला सुमारे २० ते २२ उड्डाणे हाताळू शकेल आणि पुढील वर्षात ही क्षमता वाढण्याची अपेक्षा आहे. मात्र, तज्ज्ञांच्या मते, उद्घाटन झाल्यावर १२ ते १५ महिन्यांच्या आतच टर्मिनल १ मध्ये गर्दी होण्याची शक्यता आहे, कारण प्रवाशांची मागणी खूप जास्त आहे.
NMIA कार्यान्वित झाल्यामुळे, मुंबई हे भारतातील पहिले नागरी समूह (Urban Agglomeration) ठरणार आहे, जिथे दोन विमानतळांद्वारे व्यावसायिक हवाई प्रवास उपलब्ध होईल.
सध्याचे मुंबई विमानतळ दररोज सुमारे ९५० उड्डाणे हाताळते, तर NMIA पहिल्या टप्प्यात दररोज सुमारे ३८० उड्डाणे चालवण्याची अपेक्षा आहे.
याव्यतिरिक्त, NMIA मध्ये भारतातील सर्वात मोठी विमान देखभाल, दुरुस्ती आणि ओव्हरहॉल (MRO) सुविधा असेल. तसेच, या विमानतळाचे एक महत्त्वाचे उद्दिष्ट कार्गो हब (Cargo Hub) बनणे हे आहे.
नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाचा (NMIA) पहिला टप्पा हा १९,६५० कोटी रुपये खर्चून उभारण्यात आलेला, सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (Public–Private Partnership - PPP) अंतर्गत विकसित केलेला भारतातील सर्वात मोठा ग्रीनफिल्ड विमानतळ प्रकल्प आहे.
१,१६० हेक्टर जागेवर पसरलेले हे विमानतळ, अंतिम टप्प्यात दरवर्षी ९० दशलक्ष प्रवासी आणि ३.२५ दशलक्ष मेट्रिक टन कार्गो हाताळण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.
NMIA मध्ये एक स्वयंचलित प्रवासी वाहक (Automated People Mover - APM) असेल, जे सर्व चार प्रवासी टर्मिनल्सला जोडेल. याव्यतिरिक्त, शहर-भागातील पायाभूत सुविधांना जोडण्यासाठी जमिनीकडील बाजूस (Landside) देखील एक APM असेल.
शाश्वत पद्धतींच्या (Sustainable Practices) अनुषंगाने, या विमानतळावर शाश्वत हवाई इंधनासाठी (Sustainable Aviation Fuel - SAF) समर्पित साठवणूक, सुमारे ४७ मेगावॅट सौर ऊर्जा निर्मिती आणि सार्वजनिक कनेक्टिव्हिटीसाठी ईव्ही (Electric Vehicle) बस सेवा उपलब्ध असेल. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, NMIA हे वॉटर टॅक्सीने (Water Taxi) जोडले जाणारे देशातील पहिले विमानतळ ठरणार आहे.
पंतप्रधान यावेळी मुंबई मेट्रो मार्गिका-३ (Mumbai Metro Line-3) च्या टप्पा २बी चे उद्घाटन करतील. आचार्य अत्रे चौक ते कफ परेड पर्यंत पसरलेल्या या टप्प्याच्या बांधकामासाठी अंदाजित १२,२०० कोटी रुपये खर्च आला आहे.
टप्पा २बी च्या उद्घाटनासह, पंतप्रधान संपूर्ण मुंबई मेट्रो मार्गिका-३ (अक्वा लाईन) देशाला समर्पित करतील. ३३.५ किमी लांबीची ही भूमिगत मार्गिका (underground line) २७ स्थानके असलेली असून, दररोज १३ लाख प्रवाशांना सेवा देईल.
या मेट्रोमुळे फोर्ट, काला घोडा आणि मरीन ड्राईव्ह यांसारख्या वारसास्थळे आणि सांस्कृतिक जिल्ह्यांसह, महत्त्वाच्या प्रशासकीय आणि वित्तीय केंद्रांना थेट कनेक्टिव्हिटी मिळेल. या मेट्रो मार्गाची रचना रेल्वे, विमानतळे, इतर मेट्रो मार्गिका आणि मोनोरेल सेवांसह इतर वाहतूक पद्धतींशी एकात्मिक (integrate) करण्यासाठी केली गेली आहे.
पंतप्रधान ‘मुंबई वन’ या एकात्मिक गतिशीलता ॲपचे देखील अनावरण करतील. हे ॲप मेट्रो, मोनोरेल, उपनगरीय रेल्वे आणि बसेसमधील ११ सार्वजनिक वाहतूक ऑपरेटरना एकत्र जोडेल.
या ॲपमुळे एकात्मिक मोबाईल तिकीटिंग (integrated mobile ticketing) सुविधा मिळेल, रांगेत उभे राहण्याची गरज संपेल आणि एकाच डायनॅमिक तिकीटाद्वारे अखंड बहु-मार्गी कनेक्टिव्हिटी (seamless multi-modal connectivity) उपलब्ध होईल. याव्यतिरिक्त, हे ॲप प्रवासाची रिअल-टाइम माहिती, पर्यायी मार्ग, अंदाजित आगमनाच्या वेळा, जवळपासच्या स्थानके आणि आकर्षणांची नकाशा-आधारित माहिती आणि प्रवाशांच्या सुरक्षिततेसाठी एसओएस (SOS) वैशिष्ट्य देखील प्रदान करते.
या कार्यक्रमात पंतप्रधान महाराष्ट्रातील कौशल्य, रोजगार, उद्योजकता आणि नावीन्यता विभागाच्या (Department of Skill, Employment, Entrepreneurship, and Innovation) एका नवीन उपक्रमाचे, म्हणजेच शॉर्ट-टर्म एम्प्लॉयबिलिटी प्रोग्राम (STEP) चे देखील उद्घाटन करतील.
हा कार्यक्रम ४०० सरकारी ITIs आणि १५० तांत्रिक हायस्कूल्समध्ये सुरू केला जाईल.
STEP अंतर्गत २,५०० नवीन प्रशिक्षण बॅचेस सुरू केल्या जातील. यामध्ये महिलांसाठी ३६४ विशेष बॅचेस आणि आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI), इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT), इलेक्ट्रिक व्हेईकल्स (EV), सौर ऊर्जा आणि अॅडिटिव्ह मॅन्युफॅक्चरिंग यांसारख्या उदयोन्मुख तंत्रज्ञानातील (emerging technologies) ४०८ बॅचेसचा समावेश आहे.
मुंबई विमानतळाचे नेत्रदिपक फोटो
मुंबई विमानतळाचे नेत्रदिपक फोटो
मुंबई विमानतळाचे नेत्रदिपक फोटो