महाराष्ट्रात नवीन फौजदारी कायदे 6 महिन्यांत पूर्णपणे लागू होतील: मुख्यमंत्री

महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी शुक्रवारी घोषणा केली की राज्य पुढील सहा महिन्यांत नवीन फौजदारी कायदे 'पूर्णपणे' लागू करेल. केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांच्यासोबत उत्तर ब्लॉकमध्ये नवीन तरतुदींच्या अंमलबजावणी प्रक्रियेबाबत आढावा बैठक झाल्यानंतर ही घोषणा करण्यात आली.

पत्रकारांशी बोलताना, फडणवीस यांनी सांगितले की महाराष्ट्राने नवीन कायदे लागू करण्यात महत्त्वपूर्ण प्रगती केली आहे आणि सात वर्षांपेक्षा जुने प्रकरणांसाठी फॉरेन्सिक पायाभूत सुविधा वाढवण्यासाठी २७ व्हॅन तैनात करण्यात आल्या आहेत.

याव्यतिरिक्त, त्यांनी सांगितले की राज्याने न्यायालयांसाठी ऑनलाइन प्रणाली स्थापन केली आहे, परंतु नवीन तरतुदींनुसार, न्यायालये आणि फॉरेन्सिक प्रयोगशाळांमध्ये समर्पित आणि नियुक्त क्युबिकल्स स्थापित करणे आवश्यक आहे.

शिवाय, फडणवीस म्हणाले की महाराष्ट्राच्या २ लाख पोलिस दलातील ९० टक्के पोलिसांना नवीन कायदे लागू करण्यासाठी प्रशिक्षण देण्यात आले आहे.

"आज, केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी तीन फौजदारी कायद्यांसंदर्भात आढावा बैठक बोलावली... गृहमंत्र्यांनी नवीन तरतुदींवर आम्ही कसे काम करत आहोत याचा आढावा घेतला. महाराष्ट्र राज्याच्या वतीने, आम्ही त्यांना कळवले की आम्ही सात वर्षांपेक्षा जुने प्रकरणांसाठी फॉरेन्सिक पायाभूत सुविधांसाठी २७ व्हॅन तैनात केल्या आहेत... आम्ही न्यायालयांसाठी ऑनलाइन प्रणाली स्थापन केली आहे, परंतु नवीन कायद्यानुसार, आम्हाला न्यायालये आणि फॉरेन्सिक प्रयोगशाळांमध्ये एक नियुक्त, समर्पित आणि अधिसूचित क्युबिकल स्थापित करावे लागेल. आम्ही यावर काम सुरू केले आहे आणि ते पुढील ६ महिन्यांत पूर्ण होईल," असे महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री म्हणाले.

"व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे न्यायालयात सुनावणी होईल आणि आरोपींना वारंवार न्यायालयात हजर करावे लागणार नाही... ही एक चांगली बैठक होती... आम्ही पुढील ६ महिन्यांत नवीन कायदे पूर्णपणे लागू करू," असे ते पुढे म्हणाले.

तीन नवीन फौजदारी कायदे भारतीय न्याय संहिता (BNS), २०२३; भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता (BNSS), २०२३; आणि भारतीय साक्ष्य अधिनियम (BSA), २०२३ अंतर्गत येतात.

स्वातंत्र्यानंतरही टिकून राहिलेले वसाहतवादी काळातील कायदे बदलण्यासाठी आणि शिक्षेवरून न्यायावर लक्ष केंद्रित करून न्यायव्यवस्था सुधारण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या दृष्टिकोनातून हे कायदे संकल्पित करण्यात आले होते.

१ जुलै २०२४ रोजी देशभर लागू करण्यात आलेले नवीन फौजदारी कायदे भारताची कायदेशीर व्यवस्था अधिक पारदर्शक, कार्यक्षम आणि समकालीन समाजाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी अनुकूल बनवण्याचे उद्दिष्ट ठेवतात. हे ऐतिहासिक सुधारणे भारताच्या फौजदारी न्यायव्यवस्थेतील एक ऐतिहासिक बदल दर्शवतात, सायबर गुन्हेगारी आणि संघटित गुन्हेगारीसारख्या आधुनिक काळातील आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आणि विविध गुन्ह्यांच्या बळींना न्याय मिळवून देण्यासाठी नवीन चौकटी आणतात. केंद्रीय गृहमंत्र्यांच्या मते, चंदीगड हे नवीन फौजदारी कायदे पूर्णपणे लागू करणारे देशातील पहिले शहर बनले.