Raksha Bandhan 2025 : येत्या 9 ऑगस्टला रक्षाबंधनाचा सण साजरा केला जाणार आहे. हा सण बहिण-भावाच्या नात्याचा अत्यंत पवित्र दिवस मानला जातो. पण रक्षाबंधन साजरा करण्यामागे एक पौराणिक कथा आहे, जी कृष्णाशी संबंधित आहे. हीच कथा आपण सविस्तर जाणून घेऊया.
रक्षाबंधन हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वपूर्ण सण आहे, जो भाऊ-बहिणींच्या पवित्र नात्याचे प्रतीक मानला जातो. श्रावण महिन्यातील पौर्णिमेला हा सण साजरा केला जातो. या दिवशी बहिणी आपल्या भावांच्या हातावर राखी किंवा राखीधागा बांधतात आणि त्याच्या दीर्घायुष्याची, सुख-समृद्धीची प्रार्थना करतात. भाऊदेखील बहिणीच्या सुरक्षेची, सन्मानाची आणि आयुष्यभर तिच्या पाठीशी उभे राहण्याची प्रतिज्ञा करतो. रक्षाबंधनाच्या मागे अनेक पौराणिक आणि ऐतिहासिक कथा प्रचलित आहेत, ज्यामुळे या सणाचे महत्त्व अधिक वाढले जाते.
25
महाभारतातील कथा
सर्वात प्रसिद्ध कथा महाभारतकालीन आहे. कृष्णाने शिशुपालाचा वध केल्यानंतर त्याच्या बोटाला इजा झाली आणि रक्त येऊ लागले. तेव्हा द्रौपदीने तत्काळ आपल्या साडीचा एक तुकडा फाडून कृष्णाच्या बोटावर बांधला. या कृतीने भावुक झालेल्या कृष्णाने द्रौपदीचे आयुष्यभर रक्षण करण्याची प्रतिज्ञा केली. कुरुक्षेत्राच्या युद्धकाळात, विशेषत: भरीसभेत दुशासनाने द्रौपदीला अपमानित करण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा कृष्णाने तिला अखंड साडी देऊन तिचा सन्मान वाचवला. ही घटना रक्षाबंधनाच्या भावनिक आणि आध्यात्मिक अर्थाला अधोरेखित करते.
35
इंद्र देवांशी संबंधित कथा
दुसरी प्रचलित कथा भगवान इंद्राशी संबंधित आहे. असुरराज वृतासुराने स्वर्गावर आक्रमण करून देवांना त्रस्त केले होते. तेव्हा इंद्राणीने श्रावण पौर्णिमेला मंत्रोच्चार करून रेशमी धागा तयार केला आणि तो इंद्राच्या उजव्या हातावर बांधला. या धाग्याच्या आध्यात्मिक शक्तीमुळे इंद्राने युद्धात विजय मिळवला. या घटनेवरून असा समज आहे की राखी केवळ भावंडांमध्येच नव्हे तर आपल्याला प्रिय असणाऱ्या कुणालाही बांधली जाऊ शकते, ज्यामध्ये संरक्षणाचा भाव अंतर्भूत असतो.
इतिहासातही रक्षाबंधनाचा उल्लेख आढळतो. मुघल सम्राट हुमायूं आणि मेवाडच्या राणी कर्णावतीची कथा याचे उदाहरण आहे. गुजरातचा सुलतान बहादुरशहा मेवाडवर आक्रमण करण्याच्या तयारीत होता. तेव्हा राणी कर्णावतीने हुमायूंला राखी पाठवून आपल्या राज्याचे रक्षण करण्याची विनंती केली. बंधुत्वाच्या भावनेने प्रेरित होऊन हुमायूंने तात्काळ मदत पाठवली. ही घटना दाखवते की रक्षाबंधन हा फक्त कौटुंबिकच नव्हे तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक ऐक्याचा संदेश देणारा सण आहे.
55
आधुनिक काळातही रक्षाबंधनाचे महत्व कायम
आज रक्षाबंधन आधुनिक काळातही तेवढ्याच उत्साहाने साजरा केला जातो. भाऊ-बहिणींच्या प्रेम, विश्वास आणि संरक्षणाच्या वचनाला अधोरेखित करणारा हा सण आहे. घराघरात यावेळी पारंपरिक विधी, स्वादिष्ट पदार्थ आणि गोडधोड यांचा आनंद घेतला जातो. बदलत्या काळात राखी फक्त भावाला नव्हे, तर बहिणीला, मित्रांना किंवा आपल्या प्रियजनांनाही बांधली जाते, ज्यातून परस्पर आदर आणि प्रेमाची भावना वाढते. रक्षाबंधनाच्या कथा आपल्याला सांगतात की हा सण केवळ धाग्याचा नाही, तर तो नात्यांचा, विश्वासाचा आणि रक्षणाच्या वचनाचा उत्सव आहे.
(Disclaimer : सदर लेख केवळ सामान्य माहिती देण्याकरिता आहे. Asianet News या माहितीची जबाबदारी घेत नाही. अधिक माहितीसाठी आपण तज्ज्ञ किंवा आपल्या ओळखीच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.)
